Peles con marca

Peles con marca

/imgs/20060601/img.salud.01.jpg Destaparse en épocas de calor, sexa para refrixerarse ou para lucir bronceado, resulta problemático para algunhas persoas, e non precisamente polo fantasma dos quilos de máis. As alteracións de pigmentación que no inverno permaneceron tapadas e controladas deixan de pasar desapercibidas e coas primeiras exposicións ao sol tenden a “cobrar vida” e mudar de cor, aumentar o seu tamaño… En xeral, as manchas, lunares, pencas e similares non se poden eliminar, e aínda que na maioría dos casos o seu efecto non pasa do estético nin representa un risco para a saúde, convén tomar as debidas precaucións ante a exposición solar.

Causas dos diferentes tipos de pel

A cor da pel determinada pola melanina depende de factores raciais, individuais e xenéticos (tipo de sensibilidade á luz), exposición á radiación solar, e factores de regulación hormonal, como a das hormonas neuroendocrinas, reguladas por dúas glándulas, a hipófise e a epífise, situadas no cerebro.

Os trastornos da pigmentación son tan frecuentes que as persoas cunha pel inmaculada representan a excepción, e non a regra. Pencas, nevos ou lunares, zonas hipocrómicas ou manchas de cor café con leite que durante o resto do ano permanecen ocultas á vista dos demais exteriorízanse nas épocas de bo tempo e en ocasións son obxecto de preocupación e consulta médica. Convén aclarar que, agás excepcións, non teñen máis transcendencia que a estética, aínda que as súas posibilidades de tratamento son moi escasas ou nulas.

El vitíligo ou a mancha branca

Unha das alteracións que máis preocupa aos que lles gusta exhibir un bronceado impecable é o vitíligo ou enfermidade das máculas brancas. Afecta aproximadamente ao 1% da poboación mundial e débese á perda crónica e progresiva de melanocitos cutáneos (células especializadas na síntese do pigmento melanina).

Empeza coa aparición de máculas tirando a branco redondeadas, do tamaño dunha lentella, que van crecendo e confluíndo, dando lugar á aparición de zonas extensas sen pigmentación nas mans, cara, tórax e rexión xenitoanal. A metade dos casos xorden antes dos 20 anos e a evolución adoita ser crónica e progresiva, con remisións parciais e períodos silentes.

Non se coñece ningún tratamento seguro e eficaz. Cando a afección é leve e pouco extensa trátase localmente con corticoides locais, pastas recubridoras da cor da pel (unha especie de camuflaxe) ou betacarotenos por vía xeral. Tamén hai tratamentos para intentar repigmentar a zona con fotoquimioterapia durante varios meses. Cando a extensión é importante e afecta a case todo o corpo, branquéase o resto da pel mediante pomadas a base de hidroquinonas.

A fotofobia das persoas albinas

Unha forma de hipomelanose hereditaria é o albinismo, caracterizado pola pigmentación reducida ou ausente de toda a pel ou de zonas limitadas. É unha alteración da síntese de melanina que adoita manifestarse na pel e ollos (albinismo oculocutáneo). Son persoas con pel moi clara, sensible á luz, pelo branco e cellas brancas. A fotofobia é bastante habitual nos afectados. Como resultado da falta de melanina, carecen da necesaria protección ante a luz con risco de danos lumínicos agudos (queimaduras solares) se se expoñen ao sol intenso e danos solares crónicos precoces (avellentamento da pel, risco de neoformacións). O único tratamento posible é protexerse da exposición solar.

Un mar de pencas

No lado oposto ás hipomelanoses están as hipermelanoses, é dicir, os excesos de pigmentación. As pencas ou efélides son resultado dunha alteración da síntese de melanina coa cantidade de melanocitos normal de carácter hereditario. Aparecen pequenas máculas, irregulares, de cor tirando a parda, que se localizan na pel exposta (cara, brazos, mans, e parte superior do corpo), e adoitan ir asociadas co que se denomina unha “complexión clara”: pel clara, pelo louro, ollos azuis, e sensibles ao sol. Non revisten ningunha transcendencia clínica e son inofensivas.

Nevos ou lunares

Un grupo especial de hipermelanose constitúeno os nevos ou nevus, dos que hai unha gran variedade.

/imgs/20060601/img.salud.02.jpg Os nevos nevocelulares conxénitos, non hereditarios, aparecen nun 1% dos recén nacidos, adoitan ser pequenos e solitarios, sendo raros os nevos xigantes. Primeiro preséntanse como unha mancha plana que con posterioridade aumenta de grosor e faixe de cor castaña escura. Os nevos pequenos, de diámetro inferior a 1,4 centímetros, e os intermedios, de 1,5 a 20 centímetros, non adoitan presentar grandes problemas. son bastante estables e non experimentan desenvolvemento posterior. Non é así no caso dos nevos grandes, máis de 20 centímetros, nos que pode haber afectación asociada do Sistema Nervioso Central. Estes nevos grandes requiren de tratamento cirúrxico non só polos seus efectos estéticos, senón polo risco de transformación en tumores malignos.

Coidado cos lunares asimétricos

Os nevos nevocelulares adquiridos aparecen na infancia e adolescencia, son do tamaño dunha lentella, de cor parda ou castaña, e ao longo dos anos poden crecer un pouco en anchura e en altura. Case todos os adultos temos algún ou algúns nevos. Pero hai que distinguir dúas formas: os normais e os displásicos atípicos. os normais son de forma simétrica, límites regulares e netos, pigmentación homoxénea, tamaño de 5-6 milímetros, e con tendencia á involución e diminución numérica a partir dos 30 anos. Os displásicos son de maior tamaño, forma asimétrica, límites irregulares, pigmentación pouco homoxénea, e sen tendencia á involución. Mesmo poden aparecer novos a partir dos 30 anos.

A importancia de todos estes nevos radica en que constitúen un marcador de risco do melanoma. Se hai moitos nevos normais, ou varios atípicos, increméntase o risco de melanoma. Por iso, estas lesións requiren vixilancia e ás veces resección profiláctica das lesións moi atípicas. A protección solar é importante en todos os casos.