Cinco anos de Barómetro de Consumo (2001-2005) : Esixentes no consumo e moi preocupados pola saúde

CONSUMER EROSKI pregunta, Responden os expertos

Esta revista presentou a recoñecidos profesionais nas súas respectivas materias unha pregunta relacionada coas conclusións xurdidas tras as cinco edicións (2001-2005) do Barómetro de Consumo. Estas foron as súas respostas.

P: Os consumidores sabemos que o mercado da telefonía e o da enerxía, anteriormente monopolísticos, se liberalizaron recentemente, co que , por fin, podemos elixir a empresa que máis nos convén. Con todo, só dous de cada dez cidadáns cambiaron de subministrador de telefonía e menos de un de cada dez o fixeron do de gas ou electricidade. ¿A que pode deberse esta situación?

Ignasi Faura, Secretario xeral de Hispacoop

/imgs/20060601/img.temaportada-resp.faura.jpg R: A liberalización do mercado da telefonía foi notable, cunha diversidade evidente de ofertas e algunhas melloras de prezos. Na primeira etapa os novos operadores tiveron serias dificultades para garantir un bo servizo, debido á dependencia da rede existente, e houbo numerosas ofertas económicas enganosas.

Na actualidade vaise consolidando a diversidade de ofertas, con servizos correctos e melloras de prezos, cabe esperar que se consolide a competencia. No sector da enerxía non cabe falar de liberalización real do sector, de aí a súa irrelevancia nos prezos e servizos, mais aló das campañas para gañar novos clientes por parte das propias compañías dominantes. Non hai un réxime real de competencia, e os consumidores comprenderon que non tiñan liberdade para escoller.

P: O Barómetro de Consumo leva cinco anos estudando as actitudes e comportamentos dos consumidores do noso país. Rogámoslle que nos indique as que, ao seu ver, son as máis significativas.

Fernando Sánchez Suárez, Subdirector Xeral do Instituto de Empresa, Director do Barómetro de Consumo

/imgs/20060601/img.temaportada-resp.sanche.jpg R: Pasaron xa mais de cinco anos desde que o Instituto de Empresa recibira de Fundación EROSKI a proposta de realizar un macroestudo que ofrecese ano tras ano unha instantánea fiable sobre as actitudes e comportamentos dos consumidores españois ante un gran número de asuntos relacionados coa vida cotiá que anteriormente no foran investigados. Entre as conclusións máis representativas destacaría que os consumidores reclaman o dobre que hai cinco anos, que esixen cada vez máis información sobre o que consomen e que se reduce a fenda dixital entre es e mulleres. Tamén me parece moi importante que confíen na seguridade dos alimentos, que se mostran cada vez menos remisos ante as novas tecnoloxías e que non cambias de subministrador de servizos coma o da enerxía, a pesar de que o seu mercado se liberalizase.

P: O grao de confianza nos alimentos en xeral leva moitos anos sendo satisfactorio, por riba de 7 puntos sobre 10 posibles. Con todo, os cidadáns suspenden a comida servida por hamburgueserías, pizzerías e bocaterías. ¿A que se debe esta situación e que poderías facer as empresas concernidas para mellorar esa falta de confianza dos consumidores?

Félix Lobo, Presidente da Asociación Española de Seguridade Alimentaria

/imgs/20060601/img.temaportada-resp.lobo.jpg R: En primeiro lugar, paréceme importante que os cidadáns confíen na seguridade dos alimentos. Iso quere dicir que todos estamos facendo as cousas ben (Comunidades Autónomas, Concellos, a propia Axencia, o sector industrial…) e que conseguimos transmitir ese bo facer aos cidadáns.

En canto ao baixo nivel de confianza en establecementos de comida rápida, coido que non se basea na realidade no que respecta á seguridade dos alimentos. Os servizos de inspección e os programas de autocontrol deste tipo de establecementos (adoitan ser grandes cadeas) tradúcense nunha seguridade para o consumidor, coido eu que superior ao que levaría a pensar ese grao de confianza.

P: O 69% dos maiores de 14 anos cren que son eles mesmos os que mellor defenden os seus intereses como consumidores. As asociacións de consumidores son citadas por só o 24% como principal entidade defensora dos consumidores, mentres que empresas (2%) e Administracións Públicas (3%) carecen de relevancia neste papel. ¿Como ve o futuro das asociacións de consumidores?

José María Múgica, Presidente de OCU

/imgs/20060601/img.temaportada-resp.mugica.jpg R: Certamente, a tarefa que temos por diante as asociacións de consumidores é grande. Con todo, para dar cunha resposta á esta pregunta quizais nos conveña botar unha mirada cara ao pasado. Isto permitiríanos valorar o avance tan importante que, nos últimos anos, foi cobrando nos consumidores a toma de conciencia da súa condición de tales e de cales son os seus dereitos a defender. Esta interiorización determinou que, pouco a pouco, o movemento dos consumidores fose cobrando gran forza. Cada vez son máis os cidadáns que se integran nunha organización de consumidores para seren (in)formados, asesorados e defendidos.

P: Cando se pregunta aos cidadáns qué o quén contribúe en maior medida a que esteamos informados sobre os asuntos relacionados co consumo, os medios de comunicación quedan recuados (con 5,9 puntos) e mesmo empeoran a súa posición (en 2001 foi de 6,2 puntos). ¿Que opina ao respecto un profesional que leva dúas décadas como especialista en temas de consumo, sempre desde medios de comunicación xeralistas e de audiencia masiva?

Jesús Soria, Periodista experto en consumo, director de “SER Consumidor” e responsable de consumo en “HOY por HOY” (Cadena SER)

/imgs/20060601/img.temaportada-resp.soria.jpg R: Coido que é unha posición un pouco inxusta, pero está claro que non estamos facendo moitos méritos nos medios, falando en termos xerais, coas lóxicas excepción, para gañarmos a confianza dos usuarios. É verdade que cada vez hai máis información de consumo, pero aínda é moi escasa, e non é menos certo que, agás temas moi concretos, como agora o escándalo Afinsa-Forum, non dedicamos especial atención aos problemas cotiáns de todos. Hai demasiados “atropelos” decote dos que poucos medios se fan eco. Mesmo a presenza dalgúns comunicadores “vendendo” algúns produtos ou as “publicidades” encubertas réstanos moitos graos de independencia e credibilidade.