Imposto sobre o Valor Engadido (IVE)

O imposto que ó final pagan os consumidores

Canto máis básica é a necesidade dun produto, menor é o IVA que se lle aplica
1 Abril de 2002
Img economia domestica listado

O imposto que ó final pagan os consumidores

Canto máis básica é a necesidade dun producto, menor é o IVE que se lle aplica. ¿Reparou vostede algunha vez nos tres tipos de IVE distintos que lle cobran na compra do supermercado? ¿Sabe que porcentaxe de IVE -16%, 7% ou 4%- lle corresponde a cada producto que adquire? En 1992, logo de seis anos de permanencia na daquela CEE, hoxe UE, entrou en vigor o Imposto sobre o Valor Engadido. Substituíronse así outros impostos sobre bens e servicios de consumo e estipulouse un tipo de IVE para cada ben de consumo. Así, canto menos primario ou necesario resulte un producto, maior será a porcentaxe de IVE que soporta (o leite, 4% de IVE; o transporte urbano, 7%, e un vídeo, 16%). A particularidade do IVE é que grava o valor engadido dun artigo en cada fase da cadea de producción e cada unha das partes asúmeo e desgrávao, agás o último elo, o comprador final, que se limita a aboalo.

Criterios discutibles na aplicación do IVE

Chama poderosamente a atención a disparidade de criterios ó aplicarlles un tipo de IVE ou outro a algúns productos. Mentres que os preservativos si están incluídos dentro do grupo do 4% ó entenderse, correctamente, que son un producto sanitario, as compresas e tampóns non se definen como tal e deben soportar un 16% de IVE, a mesma porcentaxe cós cosméticos, cando a súa compra obviamente é necesaria para un amplísimo sector da sociedade. Sucede que os libros se gravan cun 7% de IVE por entender que son un ben cultural e, sen embargo, a producción musical está cargada cun 16%. A modificación da Lei do IVE, reclamada por diversos sectores, é factible, como quedou patente hai 2 anos, cando se rebaixou o IVE do butano e das autoestradas ó 7% como medida para loitar contra a inflación. Ambas tiveron que ser agora corrixidas, atendendo a indicacións da Comisión Europea no caso do gas, e ó Tribunal de Xustiza das Comunidades Europeas no caso da peaxe.

A factura, ¿con IVE ou sen IVE?

Non atender á obriga legal de facturar e, xa que logo, aboar unha factura sen IVE, é un fraude, xa que non se paga o imposto establecido por lei. Aínda que o consumidor final ten poucas probabilidades de que Facenda descubra a compra irregular, o delicto cométese por ámbalas partes: tanto quen vendeu e non facturou coma quen mercou infrinxen a lei. Outra razón para aboa-lo IVE, fóra de termos legais, é a obriga ética dos cidadáns para co Erario Público. No último estudio do CIS que analizou a opinión pública sobre impostos descubriuse que máis da metade dos enquisados consideraba que os impostos son necesarios para que o Estado poida prestar servicios públicos, construír estradas, etc. O 63% consideraba que os impostos eran moi altos, e que a clase media aturaba máis presión por parte de Facenda. Preguntados tamén sobre a subida de qué imposto lles amolaría máis, un de cada dous enquisados citou o IRPF e foi a resposta que máis se repetiu; en segunda posición quedou o imposto que grava o tabaco e as bebidas alcohólicas e o IVE ocupou o terceiro posto.

O percorrido do IVE

Para entender cómo se desenvolve, sirva o seguinte exemplo: un labrego véndelle algodón a un vendedor téxtil por xunto por valor de 3000 euros. A este prezo cárgalle o 16% de IVE, polo que na factura aparecerá a suma total de 3480 euros, que é o que paga o vendedor por xunto. O labrego deberá ingresar en Facenda, en concepto de IVE cobrado, 480 euros. Pola súa banda, o vendedor téxtil por xunto véndelle a la a un fabricante de camisas, por 3600 euros, máis o 16% de IVE: en total 4176 euros. O vendedor por xunto debería depositar 576 euros en Facenda pola venda, pero como asumiu 480 euros na compra, aboa a diferencia, é dicir, 96 euros. Pola súa banda, o fabricante de camisas véndelle as prendas a un comerciante, por un valor de 6000 euros, ós que lle aplica o 16% de IVE. En total, o comerciante aboa 6960 euros. Así, o fabricante debería pagar en Facenda 960 euros (polo IVE) pero como pagou 576 euros na compra, ingresa en Facenda 384 euros en concepto de IVE. Xa imos chegando ó final. O comerciante vende as prendas ó público por 9150 euros ós que lles aplica o 16% do IVE. Cando venda tódalas prendas recadará 1464 euros en concepto de IVE. A Facenda deberá entregarlle 504, xa que ó merca-las camisas soportou un pagamento de 960. Os consumidores pagarán pola súa banda o 16% de IVE en cada camisa. Ó final, como se ve, Facenda percibiu 1464 euros (a suma de 480 + 96 + 384 + 504 euros).

Bens e servicios exentos de IVE

Hai 5 grupos de bens e servicios exentos de IVE, por se consideraren sumamente necesarios:

  • Sociais e culturais: hospitais ou asistencia sanitaria, incluído o transporte de feridos en ambulancia (exclúense medicamentos e servicios veterinarios), asistencia social, ensino escolar, universitario, de posgraduados, de idiomas e clases particulares. Servicios deportivos e culturais, bibliotecas, museos, arquivos, monumentos e zoos.
  • Seguros e operacións financeiras: seguros, de calquera clase. A exención afecta só á prima do seguro, non ós servicios asociados (como a reparación do coche). Operacións financeiras (depósitos, créditos, fianzas, avais, operacións con transferencias, xiros, chegues, letras de cambio, tarxetas de crédito, operacións de divisas e operacións con valores e accións de sociedades ou participacións en fondos de investimento).
  • Exencións en operacións inmobiliarias: Entregas de terreos non edificables, que non estean urbanizados ou en curso de urbanización e que non teñan construccións en curso ou xa rematadas que non foran transmitidas previamente. Entregas de terreos por xuntas de compensación; as segundas ou posteriores entregas de vivendas. É dicir, a primeira entrega tributa polo IVE, as segundas non (pagarán Imposto sobre Transmisións Patrimoniais). Non están exentas as entregas de vivendas para rehabilitación ou demolición. Alugueiros de terreos, vivendas ou garaxes. Non están exentos os alugueiros de terreos para aparcamentos, os alugueiros con opción de compra ou os alugueiros de vivendas ou edificios destinados ó subarrendamento.
  • Exencións técnicas: Entregas de bens utilizados na realización de actividades exentas (por exemplo, a maquinaria).
  • Outras exencións: servicios postais, incluída a venda de selos; loterías e xogos de azar…
Tipos de IVE

Hai tres tipos de IVE: 16%, o xeral; 7%, o reducido, e 4%, o superreducido. Canto máis primaria é a necesidade dun producto, menor é a carga de impostos que atura.

  • O 16%, por regra xeral. É a porcentaxe que se aplica a bens e servicios na maioría das ocasións (ata a reforma da Lei, algúns productos como determinados turismos ou xoias aturaban, ó seren considerados de luxo, o 32% de IVE). Electrodomésticos, roupa, calzado, bricolaxe, tabaco, bebidas alcohólicas… aturan este tipo de IVE.
  • O 7%, o reducido. Aínda que a lista é moi longa, os principais bens e servicios ós que se lles aplica este tipo son: alimentos non incluídos no IVE superreducido; transporte de viaxeiros; servicios de hostalería; entradas a teatros, circos, concertos, cine, etc; servicios funerarios; salóns de peiteado; dentistas; edificios, vivendas e prazas de garaxe (ata un máximo de dúas mercadas coa vivenda), aparellos e complementos para o diagnóstico ou alivio de enfermidades…
  • O 4%, o superreducido. Grávanse con este IVE bens e servicios cualificados como de primeira necesidade: pan, leite, queixos, ovos, verduras, froitas, hortalizas e tubérculos naturais, que non foran modificados de ningún xeito (é dicir, non entra aquí a agricultura ecolóxica, aínda que se escoitan demandas que o solicitan). Tamén se aplica este tipo de IVE a libros, xornais e revistas non publicitarios; medicamentos de uso humano; cadeiras de rodas para minusválidos e próteses, e Vivendas de Protección Oficial.