A dor substitúe o alivio

A dor substitúe o alivio

A cistite intersticial (CI) é unha enfermidade crónica, rara e sobre todo feminina (o 80% dos casos son mulleres), aínda que os homes poden verse afectados por unha patoloxía moi parecida, a prostatodinia. A pesar de que boa parte da poboación é consciente dos problemas que afectan a moitos homes por mor da próstata, non ocorre o mesmo no caso das mulleres que sofren este tipo de cistite. Cunha necesidade perentoria e moi frecuente de mexar, o seu problema é descoñecido ata polos propios médicos. Aínda non se conseguiu descubrir cales son as causas que a desencadean. Nestes momentos, unha das principais hipóteses que se defende é que os malos hábitos urinarios, como aguantar demasiado os ouriños, poden favorecer a súa aparición.

Cando se fala de cistite case sempre se relaciona cunha inflamación vesical bacteriana, na que o xerme Escherichia coli é o responsable máis frecuente. Pero tamén conviven outras causas de irritación vesical que non son bacterianas, senón que responden a factores como irradiación, quimioterapia ou obstrución. Unha mención á parte merecen as cistopatías crónicas, que son aquelas cistites sen causa coñecida. Dentro deste grupo inclúese a cistite intersticial, que nos EUA afecta a máis de 700.000 persoas, segundo datos da Intersticial Cystitis Association. En España, con todo, non hai datos epidemiolóxicos sobre a súa incidencia.

A cistite, denominación coloquial pola que se coñece este mal, fai referencia a unha inflamación crónica da parede da vexiga. Pola súa banda, o apelido de intersticial está relacionado coa armazón de células que forman fibras de coláxeno e, á súa vez, ao espazo intercelular chamado intersticio, que é a parte que se inflama e irrita. Isto débese a que certos compoñentes químicos dos ouriños, como o potasio, son capaces de atravesar a capa que recobre o interior da vexiga (o urotelio) e irritar o intersticio. En consecuencia, as persoas afectadas sofren dor cada vez que se produce o enchido da vexiga.

Hai que ter en conta, ademais, que a cistite intersticial se inclúe dentro do chamado “síndrome da vexiga dolorosa”, referida a calquera patoloxía relacionada con dor do órgano en cuestión. Todas as CI son vexigas dolorosas, pero non todas as vexigas dolorosas son CI. Por este motivo, ante un cadro de vexiga dolorosa a cistite intersticial diagnostícase cando non se aprecia ningunha causa orgánica, como un tumor vesical, pedras (ou litíase) no tracto urinario ou unha infección de ouriños que xustifique esa dor. Logo de descartar estas causas orgánicas e de realizar unha serie de probas, e sempre que as pacientes cumpran certos criterios clínicos, os profesionais en uroloxía chegan á conclusión de que están ante un cadro clínico concreto: a CI.

Incomodidade

Os síntomas que levan a acudir ao médico céntranse na urxencia en ouriñar e unha frecuencia que se traduce en acudir ao baño cada 10 – 15 minutos, dor moi forte de vexiga -na zona perineal- e moito proído en forma de ardor continuado.

O sufrimento é tal que en canto aparecen os primeiros síntomas, as mulleres afectadas deciden consultar cun especialista, aínda que a miúdo se trabuca no profesional ao que acudir. Posto que as molestias se localizan na zona dos xenitais acoden -ou diríxenas- ao xinecólogo e, debido a que se pode confundir cunha infección de ouriños, tamén recorren ao médico de cabeceira. Inician entón unha peregrinación ata dar co especialista que as poderá diagnosticar e tratar este problema de forma adecuada: o urólogo.

O diagnóstico faise esperar

Nun primeiro momento, os síntomas da CI poden confundirse cos dunha cistite de orixe bacteriana, polo que adoita tratarse con antibióticos. Cando se observa que non responden ao tratamento, practícanse outras analíticas para comprobar que a infección non estea causada por unha bacteria. O mesmo sucede cos homes, xa que a prostatodinia pode confundirse cunha prostatite infecciosa.

Para chegar ao diagnóstico o máis importante, en calquera dos casos, é que o urólogo interprete e crea o que lle está explicando o paciente, xa que a sintomatoloxía da CI é moi variada e subxectiva; cada persoa sente a dor con distinta intensidade.

Ata que non se chega á conclusión de que se trata dunha cistite intersticial, as afectadas tiveron que someterse a varias probas:

• A citoscopia mediante un endoscopio para examinar o interior da vexiga.
• A urodinamia funcional, baseada en facer un enchido da vexiga para reproducir os síntomas que explica a paciente e estudar se lle doe e comprobar os síntomas que ten.
• A biopsia, na que se toma unha mostra de tecido para facer unha análise patolóxica.

Ademais, o mesmo acto cirúrxico pódese aproveitar para levar a cabo unha hidrodistensión vesical contra a dor pelviana crónica. Este tratamento consiste en encher a vexiga por riba da súa capacidade e mantela a esa presión entre 5 e 10 minutos. Unha manobra que permite que as pacientes sintan certa melloría, aínda que esta é variable, en función de cada persoa. A súa duración é variable: entre 3/4 meses e un ano, ao cabo dos cales se debe repetir. O resultado depende da sintomatoloxía previa.

É habitual que as afectadas topen con longas listas de espera para a primeira visita ao urólogo. Por esta razón, desde que este especialista as recibe na primeira visita ata que se establece o diagnóstico pode transcorrer, no mellor dos casos, un ano. Noutros, debido á confusión inicial dos síntomas cos dunha infección, tanto eles coma elas poden vivir algúns anos cun diagnóstico incorrecto.

Tratamento sen cura

Na actualidade, a CI non ten cura e as afectadas non atopan outra opción que aprender a convivir con ela toda a vida. No entanto, hai varias vías terapéuticas que, prescritas e aplicadas por un urólogo experto nesta patoloxía, permiten controlar os síntomas no 70% das pacientes, aínda que deben ser conscientes do carácter crónico da enfermidade e manter unhas expectativas realistas.

• Fármacos: o tratamento iníciase de xeito graduado, con antiinflamatorios para reducir a inflamación e anticolinérxicos para relaxar a vexiga. Por veces, tamén se administran fármacos ansiolíticos ou antidepresivos, pero non por trastorno de ansiedade ou depresión, senón porque a dor pode xerar gran sensación de ansiedade. Neste caso, o obxectivo é conseguir que o paciente se relaxe e rompa o círculo da dor. Cando as pacientes non melloran con estes tratamentos, pódense administrar analxésicos como medio de protección contra axentes lesivos e co fin de diminuír a intensidade dos síntomas.
• Neuromodulación: este tratamento, ata agora aplicado á columna, consiste na colocación dun eléctrodo na raíz sacra 3 que recolle as aferencias (os nervios aferentes transportan sinais sensoriais dos órganos ao cerebro) da vexiga. Este eléctrodo é unha especie de marcapasos que, con estímulos eléctricos, ordena as sensacións dos pacientes respecto da vexiga. De entrada, colócase durante un tempo variable de 15 días e un mes, tempo no que pode levar unha vida normal. A paciente que o segue tamén debe encher un calendario urinario previo á colocación do eléctrodo e outro despois. Desta forma compróbase se mellorou ou non. En caso afirmativo, implantarase o dispositivo de xeito definitivo.
• Outros tratamentos: algunhas afectadas tamén recorren a tratamentos como a fisioterapia xa que está comprobado que certas masaxes sobre a musculatura da zona funcionan nalgunhas mulleres e, mesmo, acoden ao apoio dun terapeuta debido ao impacto que a CI pode ter no benestar mental das afectadas.

Un xiro vital

A vida diaria dunha persoa diagnosticada de cistite intersticial dá un xiro de 180 graos en moitos casos, xa que afecta á vida cotiá, laboral e de parella en varios aspectos:

• No día a día. A frecuencia ao ouriñar, acompañada de dor, impide a moitas das afectadas saír a comprar, viaxar, ir de paseo ou ao cine. Unha vez que se manifesta a enfermidade, as mulleres que a padecen son moi conscientes da escaseza de lavabos públicos nas cidades. Para acceder a un deles teñen que entrar nun bar ou restaurante e pagar unha consumición, o que é inviable para o peto cada cuarto de hora. Ademais, beber de forma frecuente é contraproducente para elas porque acelera a necesidade de ouriñar con urxencia. Intentar aguantar produce dor e levar cueiro para reter os ouriños, un gran proído.
• No traballo. A vida laboral dalgunhas das afectadas remata no momento en que empeza a enfermidade. Os desprazamentos ata o lugar do traballo, cumprir cun horario establecido e render como un máis convértese nunha tarefa moi difícil xa que as perentorias ganas de ouriñar e a dor impiden cumprir con todas as esixencias. En función do nivel en que se atope a enfermidade, algunhas afectadas conseguiron certo grao de incapacidade laboral, mesmo a absoluta.
• Vida sexual e de parella. Este ámbito tamén se resente de forma considerable. A inflamación da vexiga, acompañada de dor e proído, irrádiase á zona xenital da muller e impídelle, en numerosas ocasións, manter relacións sexuais sen dor. A vexiga inflamada séntese como unha rocha que molesta enormemente. Un feito que pode xerar conflitos de parella e, mesmo, chegar á separación.