Compresas ou tampóns: cuestión de gustos, que non de eficacia
Analizáronse catro compresas (Evax fina e segura, Evax, Ausonia e Silvercare) e outros tantos tampóns (Tampax Compak, Tampax, O.B. e Silvercare) para un fluxo “normal”, “moderado” ou “regular”. Nas compresas, só Evax fina e segura era “sen ás”, as outras tres eran “con ás”; por outro lado, tres envases contiñan 16 compresas e a restante, Silvercare, só 10 unidades. Entre os tampóns había diferenzas no formato (o seu envase tiña dende 16 ata 40 unidades) e no prezo, saían dende 12,3 céntimos de euro a unidade (Tampax) ata 19,8 céntimos (Tampax Compak). Os dous produtos Silvercare son distintos aos demais porque están compostos exclusivamente de algodón. O resto dos tampóns fabrícanse con fibras de viscosa ou con mestura de viscosa e algodón e, salvo Sivercare, as compresas empregan celulosa mesturada con SAP, un polímero superabsorbente. Esta diferenza non é banal, está detrás dos inferiores resultados de Silvercare. Os prezos das compresas diferiron moito, sobre todo polos 29,5 céntimos de cada Silvercare, xa que nas outras tres o prezo foi máis parecido, dende os 12,2 céntimos de Evax fina e segura ata os arredor de 15 céntimos por unidade de Evax e Ausonia. Os tampóns non son en xeral máis caros ca as compresas, pero tampouco ao revés. Polo tanto, o criterio para inclinarse por un ou outro tipo de produto non é o prezo. Pero tampouco o é a eficacia.
Así o demostra este comparativo, que permite concluír que o que fai que as usuarias se decanten por tampóns ou compresas (aínda que non poucas combinan o uso de ambos os dous produtos) pertence ao ámbito do subxectivo, ás preferencias persoais. Comprobouse que tanto as compresas coma os tampóns están ben fabricados e etiquetados, que resultan seguros e que o seu deseño, composición, absorción e, en xeral, a súa eficacia son satisfactorios. Cunha excepción: os dous produtos Silvercare (únicos 100% algodón), que ofreceron resultados inferiores, particularmente a compresa, que absorbe a terceira parte das outras. Silvercare declara “algodón ecolóxico certificado, sen perfumes, libre de cloro e dioxín, sen viscosa, biodegradable e hipoalerxénico”. Con estas alegacións parece indicar que os seus produtos son máis ecolóxicos, naturais ou saudables, pero CONSUMER EROSKI considera que non se pode asegurar que o algodón sexa máis compasivo ca a celulosa co medio nin coa pel. Os produtos Silvercare, iso si, poden ser útiles para as usuarias con intolerancia aos materiais que empregan as outras marcas.
A proba de uso revelou unha clara preferencia polos tampóns compactos, pequenos e con aplicador de plástico, como Tampax Compak. Na proba de compresas, as usuarias coincidiron na calidade inferior de Silvercare, mentres que as outras se valoraron de modo parecido. A análise confirmou que (en contra do que se especulou) os tampóns non conteñen dioxinas. Comprobouse que a calidade microbiolóxica de tres era correcta, pero a de Silvercare foi “mellorable”: aínda que os seus microorganismos non eran patóxenos, a súa cantidade era superior ao que esta revista entende admisible (non hai normativa). A mellor relación calidade-prezo dos tampóns é Tampax Compak aínda que sexan os máis caros; e entre as compresas, Evax fina e segura, as máis baratas e pequenas, e ben valoradas polas usuarias na proba práctica.
Compresas e tampóns: os materiais
Pola súa estrutura e materiais, as compresas son similares aos cueiros para bebés, mentres que os tampóns teñen forma de cilindro e son de fibras prensadas de raión (viscosa) ou de algodón. As compresas máis vendidas teñen un núcleo de celulosa (airlaid) mesturada con SAP (polímero superabsorbente) que ao se mollar adopta a forma de xel e non deixa pasar o líquido aínda que se prema a compresa. A capa en contacto coa pel é dun tecido sintético que fai que o líquido pase cara ao núcleo. Así, non penetra nas fibras sintéticas, co que se logra que a pel da usuaria se manteña seca. Os tampóns son preferentemente de fibras como a viscosa. Os pequenos son máis preferidos polas usuarias e reducen custos de produción e impacto ambiental. A celulosa é, xunto co SAP, o absorbente máis usado nas compresas. O raión ou viscosa dos tampóns obtense da celulosa, pero tamén se pode utilizar só algodón nas compresas e mais nos tampóns, como fai Silvercare.
O SAP ou polímero superabsorbente é un dos materiais máis absorbentes que se coñece, retén 800 veces o seu peso en líquido, o que explica o seu uso en compresas; non se utiliza SAP en tampóns porque niveis de absorción tan elevados se vinculan (só en tampóns) á Síndrome do Shock Tóxico, enfermidade moi infrecuente que pode ser mortal. Os fabricantes, que deixaron de producilos con SAP, acordaron que os seus envases informarían sobre esta síndrome; as catro mostras, en efecto, incluían estas advertencias. O material de Tampax Compak e de O.B. é viscosa (raión), Tampax mestura viscosa e algodón; e Silvercare usa só algodón.
Tampóns
Se ben algunhas usuarias prefiren tampóns sen aplicador, son as menos. O máis común é que valoren que conte cun aplicador (pode ser de plástico e de cartón) que facilite a súa inserción. O de plástico non se estraga se se molla, polo que fai máis doada a introdución do tampón cando a usuaria está, por exemplo, na praia ou piscina. Os catro estudados son tampóns para fluxos intermedios, e cando o produto ofrecía dous niveis de absorción para fluxos moderados elixiuse o de capacidade inferior. Tres dos catro recomendan para fluxos moderados-lixeiros un nivel de absorción dúas pingas (6-9 gramos), sendo O.B. o único que suxire un tres pingas (9 a 12 gramos). Os catro absorben máis ca suficiente, polo que cumpren coa súa función principal. O de maior absorción era O.B, o que non constitúe unha virtude en si mesma, xa que o mellor tampón é o que coa menor capacidade de absorción satisfai as necesidades da súa usuaria. Destacou O.B., cun coeficiente de absorción de 4,9 gramos por cada gramo de tampón. Non obstante, o tampón máis pequeno é Tampax Compak, que mide 44 mm de longo cando os outros alcanzan 47, 48 e 50 mm, e só 10 mm de diámetro, cando os demais chegan aos 13 mm. O tampón ideal absorbería todo o fluxo sen se deformar practicamente, pero no mundo real todos aumentan de tamaño. Tampax Compak foi o tampón que máis aumentou o seu diámetro: medrou un 117%, mentres que Tampax, cun 28%, apenas o incrementou. En lonxitude, volveu ser Tampax Compak o que máis medraba (44%); e, no outro extremo, o de O.B. (3%) case non se alongou.
Outro elemento que se examinou foi o cordón, xa que a súa rotura pode converter en desagradable a experiencia de quitar o tampón. Comprobouse que os catro tiñan cordóns mesmo máis resistentes do necesario.
Tampóns con dioxinas, un conto
O dobre rumor, nacido hai anos, de que os tampóns poderían ter dioxinas (compostos tóxicos con posibles efectos nocivos, canceríxenos e sobre a reprodución) e de que os fabricantes poderían utilizar asbestos para promover o sangrado menstrual e aumentar así o seu negocio adquiriu certa relevancia en medios de comunicación dos EEUU. Tanta que a FDA (Food and Drug Administration) emitiu un documento no que aseguraba que na produción de tampóns non se utilizan asbestos e se advertía de que o seu emprego sería un delito. A FDA comunicou tamén que traballara cos produtores de celulosa para desenvolver métodos de branqueo que non xerasen dioxinas.
CONSUMER EROSKI, logo da análise, pode afirmar que a concentración de dioxinas nos catro tampóns é insignificante, e moi inferior ás 0,75 partes por trillón, o máximo máis esixente para produtos alimentarios.
As compresas
Considérase que unha compresa ideal será pequena e fina, pero na proba de uso non se anotaron preferencias por Evax Fina e Segura, a máis curta e estreita das catro comparadas. Se ben a maioría son xa bastante finas: as novas fibras e materiais superabsorbentes fixeron que as grosas compresas de celulosa pasasen á historia. Silvercare, a máis grosa (2,8 mm), foi a única criticada polo seu grosor na proba de uso.
Por outra banda, canto maior sexa a súa superficie adhesiva, con maior firmeza unirase a compresa á braga impedindo que se mova. En tres das catro esta superficie foi de 64 a 79 cm2, mentres que en Silvercare era só de 27 cm2. Esta compresa foi a única mal cualificada en “suxeición á braga”. Tamén valoran as usuarias que a capa superficial, que entra en contacto coa pel, sexa suave. En todas menos Silvercare esta capa era de plástico. Na proba de uso Silvercare foi a única con mala nota en “suavidade de superficie”.
A eficacia dunha compresa mídese atendendo ao seu comportamento en tres frontes: escapes, retorno e retención. Utilizáronse manequíns aos que se lles colocou en posición sentada e de pé, para deseguido liberar 12 gramos dunha solución que simula o fluxo menstrual e determinar o grao de eficacia da absorción. Evax, Evax Fina e Segura e Ausonia absorberon os 12 gramos de fluxo sen que escapase nada en ningunha posición, pero con Silvercare filtráronse 1,6 gramos en posición de pé e 1,5 gramos en sentada.
Unha compresa eficiente deberá, tamén unha vez absorbido o fluxo, retelo no seu interior impedindo a súa saída e mantendo seca a pel que permanece en contacto coa compresa. En Evax, Evax Fina e Segura e Ausonia, o retorno de fluxo cara á superficie apenas supuña un deses 12 gramos (resultado satisfactorio), pero en Silvercare representaba 7,5 gramos, o que revela que non pode reter o líquido no interior da compresa. Este retorno era superior cando a compresa se utilizaba en posición sentada.
Para rematar, canto maior sexa o fluxo retido, máis segura será a compresa e haberá menos risco de saída do fluxo, por exemplo, cando se dobra para desbotala. Evax, Evax fina e segura e Ausonia retiñan 6-7 gramos, mentres que Silvercare só podía con 2,3 gramos. Na proba de uso, Silvercare foi a única deficiente en “protección durante o uso”. //
O que dixeron as usuarias e táboa comparativa
O que dixeron as usuarias
Un panel de 30 consumidoras probaron os oito tampóns e compresas. O tampón mellor valorado foi, con diferenza, Tampax Compak (7,3 puntos) e os peores, O.B. e Silvercare, con pouco máis de 5 puntos, mentres que Tampax acadou 5,9 puntos. Tampax Compak e Tampax foron destacados como os máis cómodos de usar e resultaron máis cómodos de quitar ca os de O.B.
Na proba de uso de compresas, destacaron Evax (7,8 puntos) e Ausonia (7,6 puntos); Silvercare (4,6 puntos) foi a peor, con resultados inferiores en case todos os parámetros. Evax fina e segura quedou en posición intermedia e logrou 6,9 puntos.
| Marca | TAMPAX | TAMPAX COMPAK | O.B. | SILVERCARE |
|---|---|---|---|---|
| Formato e prezo | ||||
| Unidades | 40 | 20 | 32 | 16 |
| Prezo (céntimos de euro/unidade) | 12,3 | 19,8 | 16,2 | 18,4 |
| Deseño do produto | ||||
| Lonxitude (mm) | 48 | 44 | 50 | 47 |
| Diámetro (mm) | 13 | 10 | 13 | 13 |
| Lonxitude do cordón (mm) | 131 | 110 | 135 | 122 |
| Aplicador | De cartón | De plástico | Non ten aplicador | De cartón |
| Composición da fibra | Algodón + Viscosa | Viscosa | Viscosa | Algodón |
| Eficacia medida en laboratorio | ||||
| Nivel de absorción declarado | Regular Dúas gotas 6-9 g | Regular Dúas gotas 6-9 g | Normal Tres gotas 9-12 g | Regular 6-9 g |
| Absorción real (g) | 6,7 | 6,9 | 11,2 | 7,4 |
| Coeficiente de absorción (g/g) | 2,9 | 3,3 | 4,9 | 2,9 |
| Deformación do tampón en diámetro (%) | 28 | 117 | 59 | 62 |
| Deformación do tampón en lonxitude (%) | 31 | 44 | 3 | 24 |
| Resistencia á rotura do cordón (en Newtons) | 52 | 59 | 70 | 78 |
| Estado microbiolóxico 1 | Correcto | Correcto | Correcto | Mellorable |
| Dioxinas 2 | Insignificante | Insignificante | Insignificante | Insignificante |
| Calidade global, medida en laboratorio | Ben | Moi ben | Ben | Regular |
| Proba práctica con usuarias | 5,9 | 7,3 | 5,1 | 5,3 |
1. Estado microbiolóxico: Non hai normativa que especifique límite máximo de microorganismos para este tipo de produtos, pero a cantidade de microorganismos atopada en Silvercare era superior á que CONSUMER EROSKI entende admisible, se ben os microorganismo atopados non causan enfermidades, non son patóxenos.
2. Dioxinas: As dioxinas son un conxunto de compostos químicos tóxicos, completamente indesexables neste produto, e relacionados co cancro e con outras enfermidades. As cantidades atopadas son ínfimas e irrelevantes. Circulan por Internet informacións non contrastadas cientificamente que aseguran que os tampóns poderían conter dioxinas que porían en risco a saúde das usuarias. Esta análise desmente ese suposto contido de dioxinas.
| Marca | EVAX FINA Y SEGURA | EVAX | AUSONIA | SILVERCARE |
|---|---|---|---|---|
| Formato e prezo | Sen ás | Con ás | Con ás | Con ás |
| Unidades | 16 | 16 | 16 | 10 |
| Prezo (céntimos de euro/unidade) | 12,2 | 15 | 15,3 | 29,5 |
| Deseño do produto | ||||
| Lonxitude (mm) | 219 | 238 | 239 | 237 |
| Anchura (mm) | 95 | 101 | 101 | 100 |
| Espesor (mm) | 2,4 | 2,4 | 2,3 | 2,8 |
| Superficie adhesiva (cm2) | 64 | 79 | 71 | 27 |
| Composición de la capa superficial | Plástico | Plástico | Plástico | Algodón |
| Composición do tecido interno | Airlaid Polímero super-absorbente | Airlaid Polímero super-absorbente | Airlaid Polímero super-absorbente | Algodón |
| Eficacia 1 | ||||
| Nivel de absorción declarado | Normal | Normal | Normal | Ultra día |
| Escapes (g) 2 | 0 | 0 | 0 | 1,6 |
| Retorno (g) 3 | 0,60 | 0,90 | 0,76 | 7,56 |
| Retención (g) 4 | 6,0 | 6,5 | 6,8 | 2,3 |
| Calidade global, medida en laboratorio | Moi ben | Moi ben | Moi ben | Regular |
| Proba práctica con usuarias | 6,9 | 7,8 | 7,6 | 4,6 |
1. Eficacia: Realizáronse probas de absorción con manequíns en posición sentada e en posición de pé. O volume que tiñan que absorber foi 12 gramos de líquido.
2. Escapes: A cantidade de fluxo que non se absorbe. Indícase o valor medio das perdas en posición sentada e de pé. Agás Silvercare, absorberon os 12 gramos de líquido en ambas as dúas posicións.
3. Retorno: Valor medio da cantidade de fluxo que pode volver espontaneamente á superficie da compresa ao pór esta en contacto con papel secante. Indícase o valor medio do retorno en posición sentada e de pé.
4. Retención: Cantidade de fluxo que queda atrapado dentro da compresa e non sae nin sequera cando esta se centrifuga. Indícase o valor medio da retención en posición sentada e de pé.
Un a un
Un a un, 8 compresas e tampóns
Tampax Compak
- Tampón con aplicador de plástico
- 20 unidades, a 19,8 céntimos cada unha: os máis caros. Pero tamén mellor relación calidade-prezo dos catro tampóns.
- Modelo analizado: Regular, para días de fluxo escaso-moderado.
- Calidade medida en laboratorio: Moi ben. Os de menor tamaño, e tamén os de cordón máis pequeno. Os que máis aumentan o seu diámetro (117%) e a súa lonxitude (44%) co uso.
- Proba de uso: 7,3 puntos. O máis preferido. Boa valoración á forma na que están envolvidos, ao seu tamaño, ao aplicador, á absorción, á súa comodidade de uso e ao sinxelo que é quitar o tampón así que se acaba de usar.
Tampax
- Tampón con aplicador de cartón
- 40 unidades, a 12,3 céntimos cada unha, os máis baratos.
- Modelo analizado: Regular, para días de fluxo escaso-moderado.
- Calidade medida en laboratorio: Ben. Fabricados cunha mestura de algodón e viscosa (os demais son de viscosa ou de algodón, sen mestura). O seu cordón foi o que rompía con maior facilidade, aínda que a súa resistencia se considerou abonda. O que menos aumenta o seu diámetro (28%) co uso.
- Proba de uso: 5,9 puntos. Cualificacións intermedias en todos os parámetros.
O.B
- 32 unidades, a 16,2 céntimos cada unha.
- Modelo analizado: Normal, para días de fluxo lixeiro-moderado.
- Calidade media en laboratorio: Ben. Os de maior lonxitude (50 mm; os outros tres, entre 48 e 44 mm). Os de maior absorción; o fabricante deseña o seu produto para “fluxo lixeiro a moderado” cunha absorción superior (4,9 gramos por cada gramo de produto) á dos outros tres tampóns (entre 2,9 g/g e 3,3 g/g de absorción real). O que menos aumenta a súa lonxitude (3%) co uso.
- Proba de uso: 5,1 puntos. Criticouse que carecese de aplicador e que resultase incómodo para pólo e quitalo.
Silvercare
- Tampón con aplicador de cartón
- 16 unidades, a 18,4 céntimos cada unha.
- Modelo analizado: Regular, para días de fluxo moderado.
- Etiquetaxe mellorable: non utilizan as iconas de pingas para indicar o nivel de absorción, modo consensuado pola industria para comunicar esta información.
- Calidade medida en laboratorio: Regular. A calidade microbiolóxica foi mellorable (microorganismos non patóxenos en cantidade -180 uds/g- superior á que se entende admisible -100 uds/gramo-; non hai norma, é o máximo para cosméticos usados no contorno de ollos e en produtos para bebés). O cordón máis resistente á rotura, se ben os dos outros tampóns amosaron unha resistencia abonda.
- Os únicos 100% algodón, nos outros tres é raión (viscosa) ou algodón, ou ambos os dous.
- Proba de uso: 5,3 puntos. O peor tampón dos examinados. Recibiu malas cualificacións pola forma en que vén envolvido, tamaño, capacidade de absorción e por menos cómodo ca outros ao usar e retirar.
Evax Fina e Segura
- Compresa sen ás
- 16 unidades, a 12,2 céntimos cada unha, as máis baratas. A compresa de mellor relación calidade-prezo.
- Modelo analizado: absorción Normal.
- Calidade medida en laboratorio: Moi ben. A máis pequena, a máis curta e a máis estreita. Ademais, a que menos fluxo fixo retornar á superficie (0,60 gramos, cando dúas das outras tres -Silvercare foi moito peor- tiveron retornos de 0,76 e de 0,90 gramos).
- Proba de uso: 6,9 puntos. Cualificacións intermedias en todos os parámetros.
Evax
- Compresa con ás
- 16 unidades, a 15 céntimos cada unha.
- Modelo analizado: absorción Normal.
- Calidade medida en laboratorio: Moi ben. A de maior superficie adhesiva.
- Proba de uso: 7,8 puntos. A mellor valorada. Destacou na suavidade da superficie de contacto, na protección durante o uso e pola súa comodidade.
Ausonia
- Compresa con ás
- 16 unidades, a 15,3 céntimos cada unha.
- Modelo analizado: absorción Normal.
- Calidade medida en laboratorio: Moi ben. A máis grande, pero tamén a máis fina. E a que máis fluxo era capaz de reter (6,8 gramos, cando nas outras dúas equiparables -o caso de Silvercare é distinto- foron 6,5 e 6 gramos).
- Proba de uso: 7,6 puntos. A segunda mellor valorada. Eloxiouse a súa envoltura e a suxeición da compresa, así como a neutralización de cheiros.
Silvercare
- Compresa con ás
- 10 unidades, a 29,5 céntimos cada unha; as máis caras, con diferenza.
- Modelo analizado: absorción Ultra día.
- Calidade medida en laboratorio: Regular. A máis grosa e a de menor superficie adhesiva. A única de algodón; o material das outras tres é airlaid (derivado da celulosa) e SAP, un polímero super absorbente. A menos eficaz: sufriu escapes -as outras absorbérono todo-, foi a que menos retiña (2,3 gramos, fronte aos 6 ou máis gramos das demais) e a de maior retorno de fluxo á superficie.
- Proba de uso: 4,6 puntos. A peor, con moita diferenza. Criticáronse a súa envoltura, superficie (de algodón, en lugar do plástico das outras compresas), protección durante o uso, comodidade, neutralización de cheiros e suxeición da compresa.