Emozioak menderatzea, funtsezkoa lanean eta lanetik kanpo

Emozioak menderatzea, funtsezkoa lanean eta lanetik kanpo

Emozioak pertsonaren parte ahulentzat jo izan ditu gizarteak tradizioz; norbaiten gaitasun intelektuala, berriz, logika eta pentsaerarako gaitasunean ia bakar-bakarrik oinarritzen zen. Pertsonala hautatzeko prozesuetan, enpresek gaitasun intelektualak neurtzeko testak lehenesten zituzten, hots, arrazonamendu abstraktua, ahozkoa edo numerikoa, adibidez, baina ez emozionala. Egun, aitzitik, erabaki behinenetan (pertsonaletan ez ezik, profesionaletan orobat) aukerarik hoberena hautatzeko gaitasun emozionalak erabatekoak direla egiaztatu da.

Gaitasun emozional produktibo positibo horrek hainbat alderdirekin du lotura, hala nola:

• Gaitasun emozional pertsonalak
• Auto-kontzeptua. Nork bere burua den bezala onartu eta errespetatzea.
• Asertibitatea. Kalterik ez egiten saiatuz, adierazpenak egiteko eta, besteren ikuspegitik, eskubideak defendatzeko trebezia.
• Pertsona arteko jarrera emozionalak
• Enpatia. Gainerakoen emozioak atzemateko trebezia.
• Erantzukizun soziala. Gizarteko kide eraikitzaile bezala agertzeko gaitasuna.
• Moldakortasuna
• Malgutasuna. Inguruneko baldintza aldakorretara egokitzeko gaitasuna.
• Arazoak konpontzea. Egoera desberdinetan ikusten, juzkatzen eta jarduten jakitea.
• Estresa gobernatzea
• Tolerantzia. Ustekabeko egoerak jasan eta onartzeko gaitasuna, hondoa jo gabe, noski.
• Bulkadak kontrolatzea. Bulkadari eutsi edo geroratzeko trebezia
• Aldartea eta motibazioa
• Optimismoa. Gauzen alderdi onera begiratzen ikastea.
• Zoriontasuna. Norberak lortu duenarekin eta daukanarekin, oro har, gozatzeko eta asebeterik sentitzeko trebezia.

Emozioak behar bezala moldatzea bizitza pertsonal eta profesionalean elementu balioztatu bezain baliagarria da. Izan ere, horiek kontrolatzea ezinezko denean oso litekeena da emozio negatiboen eragin kaltegarriak jalgitzea; sentipen irrazional horiek gizakia zamatu egiten dute eta sinesmen (horietako asko, garapen hastapeneko etapetatik herrestan ekarri direnak) bihurtzen dira eta, orokorki, inkontzienteki aritzen dira, horietaz pertsona konturatzeke.

“Pentsamendu automatiko” izena ere ematen zaielarik, nork bere buruarekin egiten dituen barne-elkarrizketa mentalak dira, egoera emozional biziekin -hala nola antsietatea, depresioa, sumina, euforia, etc.- loturiko imajina edo pentsaera gisa adieraziak. Maiz, gertatzen zaizkigun gauzen bertsio objektiboak izanik, errealitatea desitxuratu egiten digute, “distortsio kognitibo” izenekoak sortaraziz.

Pentsaera distortsionatuak aintzat hartzea

Geure buruaren parte diren baina kalte egiten diguten pentsaera distortsionatuak zein diren identifikatzen lagun gaitzake ondorengo zerrendak:

• Iragaztea. Bizi izaniko egoeraren alderdi bakarra hautatzen da. Negatibo dena gogoan hartu eta positiboa ahaztu egiten da.
• Pentsamenduaren polarizazioa. Gertaerak “onak” edo “txarrak” dira, tarteko alderdiak ezabatuta. Distortsio hau identifikatzeko hitz klabeak: frakasatua, inutila, koldarra…
• Gehiegizko generalizazioa. Puntuala izan daitekeen gertaera bat beti-beti jazoko dela pentsatzeko joera. Hitz klabeak: beti, behin ere ez, den-denak, inor ez…
• Pentsamendua interpretatzea. Proiekzio mekanismo honen bidez, norberaren sentimendu eta motibazioak gainerakoei egozten zaizkie. Hitz klabeak: badakit zergatik den hori, hau bestearen ondorio da…
• Ikuspegi katastrofikoa. Nork bere interesen alde, gertaerak era katastrofistan aurreratzea. Zerbait txarra jazo dela entzutean, pertsonak “niri gertatzen bazait…” hasiko da, bueltaka.
• Pertsonalizazioa. Inguruneko gertaerak norbere buruarekin oinarririk gabe lotzea. Taldean oharrik egiten bada, pertsonak bere artean “niregatik esan du” pentsatuko du.
• Justizi falazia. Gure asmoekin bat ez datorren guztia injustutzat jotzea. Hitz klabeak: ez dago eskubiderik, hori ez da justua…
• Aldaketa falazia. Norberaren ongizatea gainerakoen jokabide eta egintzek (bakar-bakarrik) determinaturik jazoko dela uste izatea, adibidez: gure matrimonioa hobetuko da emaztea jokamoldez aldatzen den neurrian soilik.
• Erruduntasuna. Gertaeren ardura norbere buruari edo besteri soilik egoztea, gainerako baldintzak aintzat jo gabe. Hitz klabeak: ene erruagatik jazo da, horren errua halakoarena da…

Horrelako emozio eta pentsaera irrazionalak finkatzen direnean pairamen psikikoa bizi-bizia denez, batzuetan beharrezkoa izaten da sufriarazten duen pentsamendu emozionala detektatu, atzeman eta aldaraziko duen profesional baten laguntza eskatzea.

Emozio negatiboei buru egiteko aukeraka

Emozio negatiboa	Aukera
Iragaztea	Desdramatizatu eta konponbideak bilatzea Galde egitea: Inoiz gertatu da honelakorik? Horren txarra izan zen?
Polarizazioa	Egoera graduatzea. Galde egitea: bi mutur horien artean ba al da tartekorik?
Gehiegizko generalizazioa	Probak bilatu eta zehaztea. Galde egitea: zenbatetan jazo da, benetan? Nolako frogak ditut ondorio hori ateratzeko?
Pentsamendua interpretatzea	Frogak bilatzea. Usteak baztertzea Galde egitea: nolako frogak ditut, hori sinesteko?
Ikuspegi katastrofikoa	Aurrerapenik ez egitea. Orainaldian zentratu eta aukerak balioztatzea.
Personalizazioa	Frogak eta efektuak bilatzea. Galde egitea: beste norbaitek baino gutxiago edukitzeak hura baino gutxiago bihurtuko nau?
Justizi falazia	Gainerakoen asmoak aditzea. Pertsona horrek nik ez bezalako iritzia izateko eskubiderik ote duen galde egitea.
Aldaketa falazia	Galde egitea: nolako frogak ditut aldaketa bestearen esku bakarrik dagoela sinesteko?
Errunduntasuna	Bilatu bestelako motiboak kasu jakin baterako. Galde egitea: bik egotzitako motiboaz besterik izan ote liteke?