Ao rico xeado!

Ao rico xeado!

Os xeados son para o verán, aínda que timidamente se consolida a tendencia de consumilos durante todo o ano, tal e como sucede noutros países. Agora ben, seguimos preferindo degustalos cando o sol aperta. De amorodo, chocolate, nata, vainilla, leite merengado e tutti fruti. Esta era a concisa variedade de sabores que se ofrecían nas tradicionais xeadarías non hai aínda tanto tempo. Hoxe necesitariamos boa parte desta páxina só para enumerar a interminable listaxe de formas, sabores e cores coas que se venden os xeados. Legalmente, hai ata seis denominacións pero a práctica comercial dá lugar a outras tantas: ademais das máis típicas, no mercado hai ademais xeados sen azucre, sen frutosa, sen conservantes, sen potenciadores do sabor, con menos aire incorporado, con menos graxa, con menos calorías, cun mínimo de froitas, xeados “de autor”… A súa oferta aumenta ano tras ano, polo que a elección se fai cada vez máis difícil. Neste mar de xeados, o consumidor non sempre sae airoso na tarefa de seleccionar o que máis lle convén. Moitas veces, elíxese máis por unha arroutada que por coñecemento. Para botar un pouco de claridade no asunto, EROSKI CONSUMER presenta nesta nova Guía de compra as claves para coñecer as diferenzas entre uns e outros e as súas distintas propiedades.

Non é unha lambetada, é un alimento

O xeado constitúe un triunfo da tecnoloxía dos alimentos. O que moitos non saben é que o principal ingrediente na maioría dos casos é o aire, cuxa adición converte a elaboración nun sistema moi complexo. Sen aire, o xeado sería unha bóla sen consistencia. A aireación crea unhas burbullas que quedan rodeadas por graxa emulsionada cunha rede de diminutos cristais de xeo. Esta estrutura é a textura de escuma semisólida que aprecia o consumidor.

A composición dos xeados é moi diversa: segundo os ingredientes empregados na súa elaboración, as súas características enerxéticas e nutritivas serán unhas ou outras. Os xeados son saborosos, nutritivos e perfectamente compatibles cunha dieta equilibrada pero non deben ser considerados como un aperitivo para tomar a calquera hora do día co fin de gozar do seu sabor ou de combater a calor. En xeral, os xeados elaborados con leite ou graxa non láctea

Xeados para todos

Dada a grande diversidade de tipos de xeados, a presente guía clasificounos, segundo a súa composición nutricional, en catro grupos: xeados preparados a partir do leite, graxa vexetal non láctea, auga (polos, sorbetes, refrescos xeados…) e por último, xeados especiais sen azucres engadidos.

De leite

• Sabías que… a graxa, neste caso procedente do leite, confire ao xeado as súas peculiares características organolépticas: cremosidade, sabor e textura? O contido graxo dos xeados depende, obviamente, de que ingredientes graxos contén o xeado en cuestión e da súa cantidade. A regulamentación española de xeados clasifícaos de acordo a cuns parámetros mínimos de determinados compoñentes. Un deles é a graxa. Nos xeados de crema, o ingrediente básico é a nata ou crema do leite. O seu contido en graxa de orixe láctea é máis alto que no resto de xeados, un mínimo de 8%, mentres que nos xeados de leite enteiro ?cuxo principal ingrediente é o leite enteiro é de 2,5% e nos de leite desnatado (que foi privado parcial ou totalmente do seu contido graxo natural) un 0,3% de graxa láctea. Se ben, a norma estipula unhas porcentaxes mínimas para poder dar ao xeado un nome ou outro, dentro dunha mesma denominación existen importantes diferenzas de contido entre as distintas marcas.
• Convén saber… Nos xeados de leite (xa sexa de crema, de leite enteiro ou desnatado), ao ser os ingredientes graxos de orixe láctea, convén saber que achegan unha maior cantidade de graxa saturada. De feito, o perfil lipídico destes xeados (demasiada proporción de saturados na súa graxa) é unha das súas principais materias pendentes e polo que fai desaconsellable o seu consumo de xeito moi frecuente ou en grandes cantidades. Por exemplo, o xeado de vainilla de EROSKI SeleQtia, a marca gourmet da cadea (avalada pola Unión Española de Catadores), contén un 18% de graxa saturada (3,5 g). Se o comparase co que achegan outros produtos con maior presenza na nosa dieta, como un iogur grego (35%, 6,9 g) a cifra se relativiza. No entanto, o consello dietético en ambos os dous casos é o mesmo: mesura e moderación.

De graxa non láctea

• Sabías que… ademais, dos elaborados con leite no mercado abundan os xeados feitos con graxa non láctea e de orixe vexetal? Na maioría de ocasións, algúns fabricantes empregan aceites vexetais, como os de palma ou coco, que substitúen á graxa procedente do leite. Nesta clase de xeados a porcentaxe mínima de ácidos graxos representa o 5%. Con todo, convén poñer atención na etiquetaxe destes produtos xa que é habitual que as graxas malia ser de orixe vexetal, procedan de aceites ou graxas parcialmente hidroxenadas (ácidos graxos trans): o seu consumo frecuente é aínda máis prexudicial que o das graxas saturadas, xa que aumentan o colesterol ?malo? (LDL) e diminúen o ?bo? (HDL).
• Convén saber. Os consumidores deben ter claro que cando un fabricante non identifica a graxa que usa, cabe a dúbida máis que razoable de que esta sexa hidroxenada. Interesa polo tanto, revisar a etiqueta do xeado e elixir, sempre que sexa posible, aqueles que especifiquen o tipo de graxa utilizada. Outro dos xestos que merece a pena interiorizar é o de ?menos é máis?. Os xeados son caloríficos e o seu consumo non debe ser tan frecuente como a moitos lles gustaría. Pero non por iso se debe renunciar a un momento de indulxencia e a se dar unha pequena concesión. Un xeito de conseguir o obxectivo é recorrer aos pequenos formatos. Por exemplo, un Magnum Mini Almendras (50 g de xeado) proporciona 180 kcal, menos do 10% das necesidades enerxéticas diarias para un adulto cunha dieta de 2.000 kcal.

De auga

• Sabías que… efectivamente os polos e sorbetes son case todo auga? Este é o ingrediente principal na elaboración dos xeados de auga constitúe o 85 ou o 90% da súa composición, polo que este tipo de xeados posúe unha escasa achega calorífica (en liñas xerais, ao redor de 70 cal por 100 ml) se se comparan cos xeados de crema ou leite (de 200 a 250 cal por 100 ml) cuxo contido en auga é do 50 ao 60%. En canto á presenza de vitaminas e minerais, esta é practicamente inexistente nos xeados cuxa base é a auga. Nalgúns casos emprégase zume de froita para a súa elaboración, sobre todo nos polos de limón, no entanto, a cantidade é escasa, de arredor do 3 ao 5%, polo que estes alimentos non poden considerarse fonte de vitaminas, minerais ou fibra. Os sorbetes, pola contra, conteñen polo menos un 15% de froitas, polo que o seu contido de vitaminas procedentes da froita é sensiblemente superior, se ben dista moito da cantidade de vitaminas presentes nunha froita fresca.
• Convén saber. Os xeados de xeo non conteñen graxa nin colesterol xa que na súa elaboración non se utiliza nata nin leite, e por esta mesma razón tampouco conteñen proteínas, nutrientes que si están presentes nos xeados de crema. Polo tanto, o valor calorífico dos xeados de xeo dependerá da cantidade de azucre utilizada na súa elaboración, que en contra do que moitos poden crer é bastante elevada. O motivo é o seguinte: o frío diminúe a percepción dos sabores e produce unha lixeira anestesia nas terminacións gustativas, polo que se engade máis cantidade de azucre aos xeados de auga para así poder gozar ao máximo do seu sabor. Por exemplo, un popular Calippo de amorodo achega 18 g de azucre, 21 g se é de cola. Tomar un destes sorbetes cobre o 20% das necesidades diarias de azucre dun adulto. Aínda que os xeados de auga teñen unha baixa achega calorífica e non conteñen graxa nin colesterol, o seu contido en azucre e aditivos artificiais os converte en alimentos a consumir de forma esporádica. Teñen a vantaxe de refrescar no momento nos días de calor, e axudan a beber líquidos aos que son remisos a tomar auga; aínda que non axudan a combater a sede pola súa excesiva achega en azucre.

Sen azucres engadidos

• Sabías que… outra das principais marcas de identidade dos xeados é a súa achega ?considerable, iso si?, en azucre? O seu contido en azucres representa en xeral, entre o 15% e o 35% do produto, ou o que é o mesmo: un sobre de azucre por cada 50 g ou dúas bólas de xeado. Por exemplo, nos xeados de leite, ao azucre propio do leite (lactosa) súmase o azucre común (sacarosa) engadido, e outros, como o xarope de glicosa e/ou de frutosa, a glicosa ou dextrosa.
• Convén saber. A consecuencia máis visible, entre outras, dun consumo excesivo de azucres na dieta é o aumento de peso. Para intentar combatelo, o mercado propón, aparentemente, distintas solucións coas que o atallar, tamén na industria do xeado. Nestlé conta cunha gama ?sen azucre engadido?. Estes xeados conteñen unicamente o azucre presente de xeito natural nos seus ingredientes; lactosa, leite… Así, un sándwich de nata desta gama (260 kcal) achega 5 g de azucre. En ocasións, os consumidores ?pérdense? e interpretan esta mensaxe como ?menos calorífico?, o que non sempre resulta certo: algúns destes produtos son moi útiles e cumpren a súa función para persoas co nivel de triglicéridos elevado ou para quen deben ou queren vixiar a cantidade de azucre que inxiren. Pero pode suceder que a súa capacidade enerxética sexa similar e mesmo superior ao equivalente convencional.