Confía nos alimentos, móstrase pouco satisfeito coa información e cre que é el mesmo quen mellor defende os seus dereitos

Confía nos alimentos, móstrase pouco satisfeito coa información e cre que é el mesmo quen mellor defende os seus dereitos

Hoxe, e no noso país, o consumidor amosa unha notable confianza ante os alimentos e ante o comercio que os distribúe, mentres que a que manifesta ante as marcas dos productos, aínda que aceptable, é algo menor. E a confianza que amosa ante bares e restaurantes é aínda menor, aínda que suficiente se exceptuámo-los establecementos de comida rápida. Por outra banda, afirma sentirse só medianamente satisfeito coa información de consumo que recibe e un pouco menos aínda coa que lle proporcionan o comercio e as marcas dos productos.

No tocante á economía, séntese pouco compensado polo gasto que realiza para proverse de productos e servicios. Estas conclusións, e outras como a moderada preocupación que suscita o inminente cambio ó euro, a desconfianza que xera Internet como medio de pagamento ou a escasa disposición de pagar por servicios que reduzan o tempo que se destina a efectua-la compra, son as principais achegas do Barómetro do consumo que confeccionou a Fundación Grupo Eroski, coa colaboración do Instituto de Empresa. Trátase dun estudio baseado en 5.000 enquisas telefónicas a cidadáns maiores de 14 anos de todo o país, que investiga nas opinións dos consumidores ante o feito do consumo e os elementos con el relacionados. Entre outros, os xa comentados e a percepción sobre quén defende mellor os seus dereitos e intereses e o creto que lle merecen as diversas fontes de información sobre consumo.

O obxectivo deste informe é lanzar un barómetro que dimensione as actitudes e percepcións do cidadán nos temas de consumo e se converta nun instrumento de medición para estudia-la evolución do consumidor ano tras ano. O máis determinante da metodoloxía era establecer indicadores que fosen capaces de medir e avalia-las percepcións do consumidor e de amosa-la variación ante cambios ou modificacións destas opinións co transcorrer do tempo.

Un consumidor esixente

O consumidor evidencia un notable oficio: sabe bastante sobre os temas relacionados co consumo. E quere aprender, cualifica-los seus coñecementos, para atinar cando toma as súas decisións. Manéxase con sentido común, e afronta os actos de consumo con criterios de eficacia, buscando o maior grao de satisfacción ás súas expectativas. O consumo é parte esencial na súa vida, e por iso presenta unha actitude esixente coa información que recibe sobre productos e servicios. Esta conducta esixente e a súa escasa satisfacción son coherentes coa distinción que evidencian as súas percepcións (confianza, seguridade, credibilidade…) ante os diversos elementos (tipos de comercio e producto, alimentos, marcas, empresas, Administración, asociacións de consumidores, medios de comunicación…) que configuran a sociedade de consumo.

En materia de información sobre o consumo outórgalle o maior creto ó seu círculo de coñecidos e familiares. E o menor, á Administración e ás empresas. Como defensor dos seus dereitos e intereses, só confía en si mesmo e, xa máis lonxe, nas asociacións de consumidores.

Analiza a oferta que se lle presenta e decántase polas opcións que, de acordo coas súas percepcións, responden á mellor relación calidade-prezo, entendendo por calidade a seguridade e a capacidade de satisfacción das súas necesidades e expectativas.

Seguridade e confianza ante o consumo de alimentos

O grao de confianza que senten os cidadáns ó consumir alimentos é satisfactorio (7,1 puntos) se ben cada alimento xera o seu propio índice de confianza, maior canto máis se lle atribúa a característica de natural e de exento de procesos industriais. Ademais, amósase confiado ante a seguridade dos alimentos, incluída a carne (6,5 puntos).

As marcas de alimentos tamén lle infunden confianza, se ben algo menor e moi distinta segundo sexan de prestixio ou moi coñecidas (maior confianza) ou novas ou baratas (menor confianza). A confianza que amosa ante os establecementos comerciais é aceptable, pero difire moito: os tradicionais suscítanlle a maior confianza, e os que menos a merecen (cun suspenso) son os restaurantes de comida rápida.

A información de consumo

A satisfacción (6,2 puntos) que sente o cidadán ante a información sobre productos e servicios é moi mellorable, especialmente a de seguros e vivenda. A proporcionada polas marcas percíbese aceptable (5,8 puntos), e a a que procede do comercio é ben valorada nos puntos de venda tradicionais e especializados, e peor (aínda que con aprobado) as de entidades bancarias e de seguros. Para o consumidor, a fonte que máis contribúe a crear información para o consumo son os seus coñecidos e familiares, seguidos a distancia polas asociacións de consumidores, os medios de comunicación e os empregados das tendas. E as fontes máis cribles na información sobre alimentos son o círculo social próximo, os médicos e entidades sanitarias e as asociacións de consumidores. As Administracións Públicas e os fabricantes son as fontes menos fiables, aínda que o seu creto non chegue ó suspenso. Por outra banda, o principal provedor de información sobre os alimentos frescos é, con diferencia, o punto de venda. E dentro del, as etiquetas dos productos e os folletos e carteis das tendas. Son moi poucos os que sinalan os medios de comunicación e as asociacións de consumidores como principal fonte de información sobre os productos frescos. Nas etiquetas dos alimentos, a información máis consultada (indícao o 62% dos consumidores) é a data de caducidade. Lonxe queda a lista de ingredientes (39%). E constitúen exigua minoría os que lle conceden relevancia ó nome do producto, ó do fabricante e á información nutricional. Para rematar, a maioría dos cidadáns pensa que no 2002 mellorará a súa satisfacción coa información sobre o consumo.

Os intereses económicos do consumidor

O consumidor séntese pouco compensado (5,66 puntos) polos cartos que paga por productos e servicios. Os servicios médicos representan o consumo que compensa en maior grao, mentres que os seguros domésticos e a compra da vivenda representan o punto máis baixo de compensación, con 5 puntos.

A defensa dos intereses do consumidor

Dous de cada tres cidadáns entenden que son eles mesmos os que mellor defenden os seus intereses como consumidores. Esta convicción relega a un segundo plano ás asociacións de consumidores (só un de cada cinco as sinala como principais defensoras do consumidor) e “borra do mapa” á Administración e ás empresas nesa tarefa. As expectativas de mellora que manteñen os consumidores sobre a defensa dos seus intereses sinalan que a súa satisfacción ó respecto é hoxe escasa.

Productos ecolóxicos, cambio ó euro, Internet…

Un de cada tres consumidores nunca consumiu alimentos ecolóxicos. Ademais, só un de cada cinco se sente ben informado sobre estes productos cultivados sen pesticidas nin fertilizantes químicos. O cambio ó euro, pola súa banda, require unha información máis axeitada ou mellor divulgada: a satisfacción coa información é mediocre, só 5,8 puntos. E fáiselle fronte ó cambio cunha moderada preocupación debido á súa repercusión na vida cotiá da xente. O euro encarecerá, aínda que non en gran medida, os prezos: así pensa a metade dos enquisados. Entre o resto, a inmensa maioría cre que se manterán os prezos. Internet segue suscitando desconfianza como medio de compra: é inseguro e non ofrece garantías (menos de 4 puntos nos dous aspectos). E, para rematar, malia ó que aseguren os estudios de mercado, o consumidor amósase moi pouco disposto a pagar por servicios que reduzan o tempo destinado a efectua-la compra.

O perfil do consumidor de hoxe

• Amosa confianza ante os alimentos (7,1 puntos), e ante a súa seguridade (7,2 puntos); as marcas suscítanlle unha confianza menor pero aceptable (6,6 puntos), se ben as máis baratas non chegan ó aprobado e as máis novas alcánzano con dificultade. As marcas de distribuidor suscítanlle unha confianza discreta (5,6 puntos). Os establecementos que máis confianza lle merecen son os tradicionais; e os que menos, os restaurantes de comida rápida, cun nítido suspenso. Ante os supermercados e hipermercados amosa unha confianza de preto de 7 puntos, menor cás tendas tradicionais.
• Séntese só medianamente satisfeito (6,2 puntos) da información que recibe sobre productos e servicios. Nos productos de aseo persoal, roupa e calzado, limpeza do fogar e artigos de lecer mellora esta percepción sobre a información, que empeora moito na vivenda e os seguros.
• A información que proporcionan as marcas percíbese como aceptable (5,8 puntos) e na que procede do comercio é ben valorada a dos puntos de venda tradicionais e as tendas especializadas e quédase en aceptable a dos hipermercados e grandes almacéns. Entidades bancarias e compañías de seguros ofrecen a información peor percibida. No tocante á contribución para que o consumidor estea ben informado, valóranse moi positivamente a do círculo íntimo (coñecidos e familiares) e, bastante detrás, as asociacións de consumidores, os medios de comunicación e os dependentes das tendas. As empresas e a Administración ocupan o último lugar, superando con dificultades o aprobado. As fontes de información sobre alimentos que gozan de máis creto, cun notable, son os familiares e amigos e os médicos e entidades sanitarias, seguidos polas asociacións de consumidores e, xa despois, polos dependentes das tendas. As empresas e a Administración saen malparadas, xa que o consumidor confía pouco (aprobado xusto) nas súas informacións. E tampouco os medios de comunicación constitúen un referente moi crible, quedando un pouco por debaixo dos comercios.
• O consumidor, por outra banda, atopa información sobre os alimentos frescos fundamentalmente nos comercios, e só o 8% di que a súa fonte principal son os medios de comunicación ou as revistas de consumo. Nos puntos de venda, as etiquetas dos alimentos son a fonte principal de información xunto a carteis e folletos, e un pouco menos, os empregados. Nas etiquetas, consúltanse moito a data de caducidade (o 62% dos consumidores) e a lista de ingredientes (o 39%). Outras informacións, como o nome do producto, o do fabricante e os datos nutricionais (5%), consúltanse con moita menor frecuencia. No tocante ás de cómo será a información sobre consumo o vindeiro ano, hai unha percepción lixeiramente positiva pero a maioría pensa que se manterá como está.
• Pouco satisfeito (5,7 puntos) da compensación que recibe polo que paga polos productos e servicios que consome. Agora ben, o grao de satisfacción varía notablemente: só os servicios médicos alcanzan o ben. E os seguros domésticos e a vivenda suscitan o maior descontento, aínda que non baixen do aprobado. Roupa e calzado, transporte, productos do fogar, alimentos e bebidas, comunicacións, etc. achéganse ó ben.
• Considera que quen mellor defende os seus intereses como consumidor é o mesmo: esta aseveración subscríbena sete de cada dez enquisados. A outra posición nobre ocúpana as asociacións de consumidores, co 19% que a citan como mellores defensoras do consumidor. Empresas (2%) e Administracións Públicas (2%) case non teñen relevancia neste cometido. E pénsase que as cousas mellorarán o ano vindeiro.
• Só o 64% dos consumidores afirma que algunha vez consumiu un alimento ecolóxico, se ben a confianza que merecen é elevada, 7,6 puntos. Moitos recoñecen estar mal informados sobre estes alimentos.
• O grao de grao de satisfacción fronte á información sobre o euro é mediocre: 5,8 puntos. Ademais, está preocupado (aínda que non moito) polos efectos que o cambio vai causar na súa vida cotiá. E a metade cre que encarecerán os prezos, aínda que tampouco en gran medida.
• Internet suscítalle unha gran desconfianza como medio de compra, tanto en termos de seguridade coma no de garantía de respecta-los dereitos do consumidor.
• Non está disposto a pagar máis por aforrar tempo na compra. Se lle preguntamos qué valor lle concede ó pagamento por servicios que reduzan o tempo da compra, indica que 3,6 puntos, un suspenso sen paliativos.
• ¿Ir de compras ou face-la compra?
  Agrádalle máis “ir de compras” que “face-la compra”, pero ámbalas actividades se aceptan case gustosamente, arredor dos 6 puntos.

Pero non todos somos iguais…

O informe distingue seis segmentos de consumidores ben distintos. Vexamos que é o que máis distingue (nas cuestións suscitadas) a cada un deles con respecto á media da poboación.

• Xuventude (14 a 29 anos) con ocupación remunerada.
  Son os que menos confían nos alimentos, os que máis importancia lles outorgan ás etiquetas como fonte de información sobre os productos frescos e os que máis consultan a información nutricional das etiquetas. Por outra banda, constitúen o grupo que menos compensado se sente polo que paga por productos e servicios. E os que pensan que o euro traerá unha maior inflación. E, para rematar, son un dos grupos que máis prefire ir de compras no canto de face-la compra.
• Xuventude (14 a 29 anos) sen ocupación remunerada.
  Son o grupo que menos desconfía dos alimentos dos restaurantes de comida rápida, aínda que manteñan unha postura crítica. E os que máis confían nos productos ecolóxicos, nos hipermercados e nas marcas máis novas e máis baratas. Concédenlle pouca relevancia ó empregado dos comercios como fonte de información sobre os alimentos frescos, e consultan pouco a data de caducidade das etiquetas. Son os que se senten máis compensados polo gasto, especialmente en lecer e cultura. E os que lles atribúen o maior peso ás asociacións de consumidores como defensoras do consumidor. Por outra banda, séntense menos preocupados ante o cambio ó euro, e son os que menos desconfían de Internet como medio de compra. Ademais, son o segmento de poboación máis predisposto a pagar por aforrar tempo na compra, actividade que distinguen doutra que lles agrada bastante máis, “ir de compras”.
• Homes (entre 30 e 60 anos)
  Son os que máis confían en que no 2002 mellore a confianza que lles suscitan os alimentos. Son tamén o grupo menos satisfeito coa información que proporcionan as marcas dos productos, as compañías de seguros e as entidades bancarias. Concédenlle moi pouco creto á Administración como fonte de información sobre os alimentos. E outórganlles ás asociacións de consumidores un maior papel (cós demais grupos de poboación) como defensoras dos consumidores. Amósanse pouco preocupados polas repercusións do euro e os mellor informados ó respecto, pero son os que máis coidan que o euro suporá un encarecemento dos prezos. Case non distinguen entre face-la compra e ir de compras, e gústanlles pouco as dúas actividades.
• Mulleres (de 30 a 60 anos) con ocupación remunerada
  Son as que menor seguridade perciben ó consumir alimentos, e o grupo que máis confía nos formatos comerciais máis tradicionais (mercados de abastos, etc.). Son as que se senten peor informadas sobre os alimentos ecolóxicos. Están bastante preocupadas polo cambio ó euro, aínda que confían en que non encarecerá moito os prezos. Gústalles máis ir de compras que face-la compra, aínda que lles agradan as dúas actividades.
• Mulleres (de 30 a 60 anos) sen ocupación remunerada
  Son as que máis confían en amigos e familiares como fonte de información en temas de alimentación, e as que máis coidan que é o propio consumidor quen mellor defende os seus dereitos. E as que máis consultan a data de caducidade dos alimentos. É tamén o grupo que se sente peor informado e máis preocupado, xunto co de Maiores, sobre o cambio ó euro, que consideran que encarecerá os prezos en maior medida có resto de consumidores. Amósanse moi pouco dispostas a pagar diñeiro para aforrar tempo ó face-la compra.
• Maiores (homes e mulleres de máis de 60 anos)
  Son os que máis confían nas froitas e verduras e menos na comida de hamburgueserías e semellantes, e nos conxelados e pratos preparados. Son os que menos confían nos hipermercados e nas marcas máis novas e baratas. E os máis satisfeitos coa información sobre temas de consumo. Case nunca consultan a lista de ingredientes das etiquetas. Son os que se senten menos compensados polo que pagan por productos e servicios. E os que lles atribúen ás asociacións de consumidores o menor papel de defensa do consumidor. Son tamén o grupo que se sente peor informado sobre o euro e máis preocupado, se ben opinan que os prezos encarecerán en escasa medida. Son os que máis desconfían de Internet como medio de compra. E, como tempo é o que lles sobra, son os menos dispostos a pagar por servicios que axuden a reduci-lo tempo que lle dedican á compra. E seguen sendo pouco consumistas: é o único grupo que prefire face-la compra que ir de compras.

A zona xeográfica marca, pero non moito

Destácanse os datos máis peculiares de cada unha das zonas nas que se dividiu o Barómetro, as cuestións nas que cada zona xeográfica sobresae da media.

• Zona Norte (Cantabria, Asturias e Galicia)

  Os menos confiados ante o consumo de alimentos. Onde máis atención se lles presta ás etiquetas dos alimentos frescos. Son os que máis consumen alimentos ecolóxicos e os que se senten mellor informados sobre eles. Os que máis desconfían de Internet como medio de compra.

• CA do País Vasco e Navarra
  Os máis confiados ante os alimentos. Os menos satisfeitos coa información das marcas. Onde en menor medida se senten compensados polo gasto en vivenda. Os que mellor perciben o papel das asociacións de consumidores como defensoras do consumidor. Son os que se senten mellor informados sobre os alimentos ecolóxicos. E os máis satisfeitos ante a información sobre o euro, e dos menos preocupados ante o cambio á nova moeda. Dos que máis desconfían de Internet como medio de compra, e tamén dos menos dispostos a pagar por servicios que aforren tempo na compra.
• Zona Mediterránea (Cataluña, Illas Baleares, Comunidade Valenciana e Murcia)
  Son dos máis satisfeitos coa información que ofrecen as marcas de productos. En xeral, é a zona que se move en termos máis semellantes á media de todo o país.
• Área Metropolitana de Barcelona
  Os que máis confianza amosan ante as froitas e verduras e os que máis confían nos formatos tradicionais do comercio de alimentos. Dos menos satisfeitos coa información que ofrecen as marcas de productos.
• Área Metropolitana de Madrid
  Os que menos desconfían (aínda que o fagan bastante) dos restaurantes de comida rápida. Onde menos compensados se senten polo gasto en hostalería. Dos que en maior medida perciben que quen mellor defende os seus intereses son as asociacións de consumidores. Son os que menos consumen alimentos ecolóxicos e á súa vez os que se senten peor informados sobre eles. Os que menos desconfían de Internet como medio de compra e os máis dispostos a pagar por aforrar tempo na compra.
• Zona Centro (A Rioxa, Aragón, Madrid, Castela A Mancha e Castela-León, Estremadura)
  Son os que se amosan menos preocupados ante o cambio ó euro. Onde menos dispostos están a pagar por aforrar tempo na compra. Os que máis confianza amosan ante a carne. Os que máis confían nos hipermercados. Dos máis satisfeitos coa información sobre consumo. Son os que menos consumen alimentos ecolóxicos. Os máis optimistas no tocante a cómo será a información sobre consumo o vindeiro ano.
• Andalucía
  Os máis confiados ante os alimentos ecolóxicos e, en xeral, ante as marcas. Dos que máis confían nos hipermercados. Os máis satisfeitos coa información sobre consumo, e coa que ofrecen as marcas en particular. Onde en maior medida se senten compensados polo gasto en xeral, e en hostalería en particular. Son os máis preocupados ante o cambio ó euro e os que pensan en maior medida que carrexará un encarecemento dos prezos. Dos que menos desconfían de Internet como medio de compra.
• Illas Canarias
  Os que máis confianza amosan ante o peixe e os que menos ante bares e restaurantes. Os menos satisfeitos coa información sobre consumo. Son os que lles outorgan ós medios de comunicación e ós seus coñecidos e familiares un papel maior na información sobre consumo. Os que menos creto lles conceden a empresas, Administración e comercios como fontes de información sobre os alimentos. Onde en menor medida se senten compensados polo gasto en hostalería. Os que con maior intensidade perciben que quen mellor defende os seus intereses como consumidores son eles mesmos. Os menos satisfeitos da información sobre o euro.