Bitakorak denentzat

Bitakorak denentzat

Lehendabiziko web orria -duela hamaika urte Suitzan Tim Bernest-Lee-k sortu zuena- weblog bat izan zen, nahiz artean hortaz inor konturatu ez zen. Nolanahi ere, azken urte honetan weblog edo bitakora modako hitz bilakatu da, informazioa hedatzeko era aldatu duen kontzeptua izatera iritsi da eta, bide horretatik, kazetaritza tradizionala bera ere kolokan jarriko du, agian. Areago, ezagutzaren zabalkundean inprentak bete zuen eginkizun demokratikoarekin konparatu ditu norbaitek oraingo bitakorak.

Nolanahi ere, weblog bat bitakora hutsa baizik ez da, hots, kapitainak itsasontziko gertakari eta gorabehera guztiak kronologikoki apuntatzeko zerabilen idazliburuaren parekoa. Mundu digitalera igarota, aditu nahi duenari interesatzen zaiona kontatzeko internautak -bere askatasuna urratuko luketen artekariak gabe- baliatzen duen web gunea da. Horrela, behintzat, ez dirudi deus berria denik, web orri bat argitaratzea kontu erraz eta merkea izan baita aspaldi honetan.

Non ote datza berrikuntza, ordea? Hona erantzuna: nork bere mezua ehunka milioi lagunek osaturiko jendetzaren eskura jartzea egundo ez da izan orain bezain merke (erabat doan) eta aise (sagua hainbat aldiz sakatzea baizik ez).

Blogger aitzindariari, Blogalia hispanoari eta antzeko web guneei esker, testu-prozesagailu bat nola dabilen ozta-ozta dakien internautak bitakora ikusgarriak (web orrialdeak, hitz batez) sortu eta mantendu ahal izango ditu, kasuan kasurako diseinaturiko txantiloiak baliatuz. Ondoren, web horiek edukiz betetzea baino gauza errazagorik ez: horretarakoxe bideraturiko orri batean idatzi eta “argitaratu” tekla sakatzea aski da.

Musu truk

Hedagailu mediatiko horiek era guztietako gaiak jorratzen dituzte, egileen zaletasunen arabera: badira bitakora hutsalak, filosofikoak, poetikoak, literarioak eta informaziozkoak, esate baterako. Bertan idazten duenak bere buruaren gorespenaz (bildu duen internauta kopuruaren proportziozkoa) besterik nekez irabaz dezake.

Fenomeno horri esker mordoska bat guru sortu dira han-hemenka, beren pulpitutik lagunarte ugari edo urriei informazioa jakinarazi edo atsedenaldia alaitzeko xedez. Argitaletxez argitaletxe, aukera baten eskean bizitza osoa eman duten idazleek, beren entregen zain egongo diren balizko irakurleak ezagutuko dituzte horrela. Ahoz ahoko sistema honek (beraren euskailu izan litekeen beste zernahi baino areago) erabiltzaileari gerturatzen dizkio oinarri mediatiko sendorik ez duten idazle eta kazetari onen lanak.

Informazioa hedatzeko erari dagokiola, bitakorak ez du goitik beherako aldaketarik eragin, gai mordoska bat jorratzen duten kalitate on edo okerragoko testu-andana baino ez delako: ikuspegi horretatik, beraz, ez da egunkari edo aldizkariaz zeharo bestelakoa. Nolanahi ere, badira weblog bilakatuagoak, bertako kideen ezagutza hedarazten dituzten egiazko gune neutroak. Neurriko agertzea: horra hor giltzarria, alor horretan ere.

Weblog moderatuetan, argitara emaniko informazioak iruzkin ditzake internautak, ohiko beste zeinahi eztabaida-gune batetan legez. Zentsurara jo beharrik izateke, gehiegikeriazko iruzkinik ez azaltzea da web gune hauek ekarritako berrikuntza nagusia.

Zaratarik gabe

Eztabaida-foro anitzetan, zaratak eta harrabotsak azkenean entzulea gortu egiten dute. Foroan zenbat eta erabiltzaile ugariago bildu, orduan eta jende gehiago urrunduko da aztergaitik edo, iruzkin baliagarri eta arrazoizkoak aurkezten saiatu ordez, bertan diren pertsonak iraindu nahiz elkarrizketa adimentsuak lehertzen ahaleginduko dira (Troll deritze horrelakoei). Konponbidea, orain arte, argitara eman beharrekoa bere bahetik iragazten zuen zentsorea ezartzea zen, gaitz arinago modura.

Weblog moderatuek, ordea, erabat kudeaketa-sistema demokratikoa erabiltzen dute. Har dezagun, adibidez, software askean dagoen Slashdot (www.slashdot.com) web gunea. Bertara azalduriko iritzi guztiak irakurleek berek balioztatzen dituzte eta aldian behin hainbana puntu jasotzen dituzte, beste erabiltzaileek eginiko iruzkinen artean bana ditzaten. Kontua ez da norberaren aldekoari botoa ematea, iritzirik burutsuen, aberasgarrien edo arrazoizkoenak gorestea baizik, zaletasunak gorabehera. Bestela esatearren, irakurtzea merezi duena saritzen dute.

Iritzi neurrikoak

Sistema horren bitartez iruzkin guztiak balioztatzen dira -1 (ken bat, hau da apalena) eta 5 (gorenekoa) bitartean. Web orrian sartzen denak irakurri nahiko lituzkeen iruzkinen kalitatearen maila bakarrik aukeratu beharko du sarreran. Iritziak zentsuratu egin ez diren arren, internauta gehientsuek -1 kalifikazioarekin zigortu dituzten testuak irakurtzeko prest ez da bisitari gehiegi agertuko; astirik gutxien dutenek, berriz, iritzi distiratsuenak bakarrik irakurtzeko beta hartuko dute.

Izurra izurtuz, hainbat irakurlek “metamoderazio” alorreko puntuak jasotzen dituzte: horien bidez, moderatzaileek eman dituzten puntuazioak balioztatzen dira eta, bide batez, nork bere moduko iritziak saritzeko joerari aurrerantzean saihets egingo zaio. Sistema horren funtzionamenduaren egokitasuna egiaztatzeko modu hoberena, Slashdot gunera bisita egin eta martxan ikustea da. Egunero-egunero hamar bat albiste eta ehunka iruzkin ematen dira argitara: eginkizun soila da horietatik onenak bakarrik aukeratzea.

Amai dezagun ohartxo batez, bidenabar: Slashdot-en sortzaile izan zen Rob Malda-k andregaiari berarekin ezkon zedin eskatu zion “Kathleen Fend irakur ezazu testu hau” orrian. Handik hamabost minutu eta erdira emakumeak erantzun zion, interesaren biziagatik, puntuazio altuena irabazi zuen idazkian: “Bai ba, tontolo. Negarra eragin didazu”.