"O deporte adaptado tamén é un espectáculo"

Coñécese de antemán. O deporte minoritario, adaptado ou non, carece de interese. Salvo uns poucos deportes e outros poucos deportistas, os atletas, teñamos ou non unha discapacidade, sabemos que isto é unha afección que poucas veces se converte nunha profesión. E non ten por que cambiar. Ó final trátase de desenvolver un labor que te volve mellor persoa, que te enriquece e fai madurar. Así que non importa tanto que o deportista se vexa recompensado coa fama. Pero si me gustaría que cambiase o concepto que a sociedade ten do deporte adaptado, porque, coas súas características propias, tamén é un espectáculo, realizado por homes e mulleres que buscan metas e que lle ofrecen o seu esforzo ó público.

Ó primeiro, a xente que vai ver deporte adaptado faino como unha acción solidaria, pero iso supérase e descóbrese que pode ser moi divertido seguir a un equipo ou a un deportista. Iso si, cómpre ter moito interese, porque, salvo en contadas ocasións, os medios de comunicación ignórannos. De todos os xeitos, isto tennos que motivar a loitar máis. Non podemos agardar a que os demais recoñezan o noso mérito, hai que superar ese complexo de que nos teñen que axudar, temos que buscar esa axuda. Somos deportistas, xente afeita a superar obstáculos e non podemos pretender que a sociedade nos coñeza e nos valore se o sector concreto non se move e reivindica o seu espazo.

(Toma un tempo antes de responder) O Campionato de España de Plasencia, no 94. Nel convertinme en campión e pulvericei marcas mundiais. Foi o comezo da miña paixón pola natación, e o intre en que vin que podía intentar facer algo no deporte.

Dúas experiencias moi diferentes. Barcelona foi a miña primeira competición internacional, á que cheguei un pouco por casualidade. Paseino de marabilla. Gañamos medalla en relevos e houbo moito tempo para a diversión e para as amizades. En Atlanta, aínda que levou a sona de mala organización, afanáronse nos xogos paraolímpicos. Para min foi unha cita moi importante, aínda que se cadra non a vivín coa ledicia de Barcelona porque daquela xa era campión do mundo e quería ser campión olímpico. Foron días de moita concentración e de adestramentos con moito compromiso. Cheguei, é certo, cun alto nivel físico, ata o punto de que os técnicos, días antes de partir ós Estados Unidos, estaban asustados porque igual de malo é non chegar ca pasarse.

Se te pasas de forza non rendes. Hai que buscar un equilibrio mental e físico. Non me refiro tanto a dosificarte, algo que nunca dei feito. É unha cuestión de estar concentrado e seguro da túa capacidade. Iso si que o logrei, e así acadei a marca mundial e olímpica.

Para poderte dedicar de modo profesional ó deporte, aínda que no noso caso dicir profesionalmente é moito dicir, amais de querer facelo, cómpre ter as calidades adecuadas. Tamén é preciso que alguén chas recoñeza para que te impulse a seguir ese camiño. A partir de aí, coma na vida, debes ter claro que queres facer iso, ser moi constante e pórte metas. Despois, hai que ser consecuente con elas e chegar ata o final.

Está claro que unha persoa con discapacidade non é un Adonis, non cumpre as regras de beleza gregas, pero as máis das persoas tampouco as cumpren. E que non sexamos perfectos non significa que non teñamos unha alta calidade como deportistas.

No meu caso teño que agradecer que cando decidín deixar a competición se me facilitou un retiro moi digno. A Federación Española de Deportistas con Parálise Cerebral designoume representante dos deportistas. O meu cometido era xuntarme con eles e coñecer as súas demandas para transmitirlles as súas necesidades ás altas instancias.

Deixeino porque precisaba desconectar e pensar sobre que quería facer coa miña vida. Tiña que buscar o meu lugar e sabía que do deporte non podía vivir. Ademais, tiña outras metas que cumprir. A primeira era estudar, acadar unha formación específica. Por iso estou sacando o título de Técnico en Integración Social, que me permitirá levar adiante o meu proxecto profesional, e non só no mundo da discapacidade, ó que me sinto moi ligado. Os campos que se me abren desde a miña profesión son moi amplos, os sectores ós que podo dirixir os meus coñecementos alcanzan a grupos de risco da sociedade que precisan un apoio de xente especializada: vellos, adolescentes, mulleres…, non necesariamente persoas discapacitadas.

Se nos referimos ás arquitectónicas, chegamos a un estado absurdo. As leis marcan como deben ser as cousas, pero os lexisladores non fan cumprir aquilo que promulgan. Acometer as obras necesarias non prexudica a ninguén e beneficia a moitas persoas. Pero se estas barreiras son boas de quitar e non se fai, un pode imaxinar o duro que pode resultar a eliminación das outras barreiras, as que non se ven pero que lles impiden ás persoas con discapacidade sentirse integrantes de pleno dereito nesta sociedade.

/imgs/20050601/entrevista02.jpg Os centros de Educación Especial ou os centros especiais de emprego teñen que existir, pero non deben limitar outras accións políticas. Grazas a eles persoas preparadas pero con discapacidade poden desenvolver unha actividade laboral, pero non son abondos. Ademais, tampouco deberían ser o final do camiño, pois, senón, non son máis ca unha escusa para non promover outras medidas que ofrecen outras saídas. É como se se cumprise o expediente. Agora ben, se a sociedade se conforma co que hai, ata se se mellora, é que só contempla o problema e só busca unha solución para ese problema. Unha persoa acode a un centro especial porque vive unha situación especial e en desvantaxe. De acordo. Pero esa persoa, amais de ser un discapacitado, é algo máis, e as súas necesidades son moito máis amplas, non só as que xera a súa discapacidade. Se non contemplamos a persoa de maneira integral, o que se lle transmite a ela mesma e á súa familia é que é un discapacitado agora e que o vai ser sempre. Esta condición interiorízase e dificulta aínda máis a posibilidade de romper esta dinámica e enfrontarse á sociedade. Por iso, é precisa moita fortaleza, e fortaleza traballada. Non serve ser moi valente e aturar os estoques como se non se sufrisen, porque ó final pasan factura.

Estou de acordo, pero non son as únicas válidas. Son consciente de que vou ter que demostrar a miña valía coma calquera, pero tamén quero que as dificultades sexan as mesmas. Non poden limitar as miñas metas. Poreilles o límite eu, non os demais. A min tocoume vivir experiencias desagradables, pero axudáronme a madurar. Quen non sufriu desgustos no seu posto de traballo ou tivo que tomar unha decisión difícil? Pero igual que non quero que me protexan diso porque sufro parálise cerebral, non quero que esta sexa unha escusa para impedir que me mova polo mundo. Hai que posibilitar que as persoas normalicen a súa vida.

O principal é que sexa cada un quen decida, tanto que deporte lle gusta como ata onde quere chegar. En ocasións, fan o que queren os pais, que coas súas mellores intencións proxectan nos seus fillos e fillas os seus propios desexos, e para un neno o que pensa o seu pai ou a súa nai é moi importante e non os quererá defraudar. Unha vez elixido, é bo deixarse aconsellar por alguén que poida validar as túas capacidades, para ser realista nos soños. A min apoiáronme meus pais e alentáronme os meus adestradores, e estou moi orgulloso dos meus éxitos.

Xavi Torres é un exemplo, e por moitas razóns. Amais de ser un gran deportista que leva no cume moitos anos, fai aquilo que sinalaba antes: rompe a barreira do prexuízo e véndese como un deportista que logrou fazañas. Non só no ámbito da discapacidade.

A min non me gusta ningunha das candidaturas. Coido que a organización das Olimpíadas debería estar contemplada doutro xeito. O espírito olímpico debería ser o motor para que cidades con poucos recursos se dotasen de infraestruturas deportivas de alto nivel, ó tempo que se melloraran as estradas e a organización enriquecese a cidade ou o país. Que non se me entenda mal, se é Madrid antes ca Londres, pois ben, é máis, así terei máis oportunidades de velas, pero eu cambiaría o xeito de elixir a sede.