Un celíaco ante a mesa de Nadal

Pequenos cambios na compra e nos ingredientes que compoñen as receitas máis tradicionais permiten preparar menús de Nadal sen risco para celíacos
1 Decembro de 2012
Img alimentacion listado 847

Un celíaco ante a mesa de Nadal

Vexo, vexo. Que ves?: unha bandexa de croquetas, gambas á gabardina, canelón con bechamel, tortas variadas… Esta é unha pequena mostra do que se pode atopar en calquera mesa de Nadal. Non obstante, se lle preguntásemos a un celíaco que ve na mesa a resposta sería a seguinte: ve fariña e masas que conteñen trigo (glute). As persoas con celiaquia ou intolerancia ao glute deben asegurarse de que todos os alimentos que inxiren sexan seguros para eles, sobre todo estes días especiais nos que se come tanto e de forma tan variada. Con pequenos cambios na lista da compra, na selección de ingredientes para algunhas receitas e no modo de cociñar, é posible preparar menús de Nadal sen riscos para familiares e amigos celíacos.

Obxectivo: gozar do menú de Nadal

O primeiro cambio cando se fai a compra é eliminar da despensa dous alimentos moi utilizados na cociña tradicional e totalmente contraindicados para celíacos: a fariña de trigo e o pan relado. A fariña substituirase por fariña ou amidón de millo, fariña ou amidón de arroz ou de multicereais sen glute ou por fécula de pataca ou tapioca, ao igual que o pan relado, que será sen glute. Estes novos alimentos serán os de uso ordinario para os que teñen intolerancia ao glute ou ao trigo e desexan elaborar masas para croquetas, empanadas, biscoitos, rebozados e empanados, así como para espesar cremas ou salsas.

  • Entrantes. Os fritos elaborados con masas como croquetas, empanadillas ou tigres están contraindicados en caso de celiaquia salvo que se fagan os cambios pertinentes na selección de ingredientes para a masa e para o rebozado. Os que incorporan volováns, follados etc. que serven de base para recheo con distintos ingredientes formulan o mesmo problema para os celíacos xa que polo xeral están elaborados con fariña de trigo.

    • Suxestións: tapas e aperitivos de marisco (lagostinos, gambas, ameixas, ostras, bígaros…) preparados con gusto para a ocasión; enrolados que non requiran unha base de tartaleta ou boliños como os roliños de salmón afumado, de xamón ibérico e ovo fiado; milfollas de verduras e peixes ou mariscos servidos en moldes de distinta forma e tamaño, pudin de marisco ou peixe (pescada e gambas, salmón fresco, espárragos…) son propostas que encaixan.
  • Ensaladas e gornicións. As salsas de entrantes, ensaladas e gornicións supoñen un risco para os celíacos se se espesaron con fariñas (maionesa comercial, salsa agridoce) ou con pan tostado ou frito (salsa romesco etc.). Algunhas ensaladas ou gornicións decóranse con rebandas ou dados de pan frito, polo que, ante a dúbida, convén coñecer con seguridade os ingredientes.

    • Suxestións: servir todos os complementos de salsas, tropezos, aliños especiais e elementos decorativos de forma separada, para que cada un poida decantarse por eles ou non.
  • Primeiros e segundos pratos. Aínda que a pataca adoita ser o ingrediente estrela da cociña para espesar cremas e purés, convén asegurarse de que non se empregou fariña ou bechamel. As fariñas son os ingredientes máis recorridos para espesar un guiso ou para dar a consistencia desexada a unha salsa (española, salsa verde, biscaíña, americana…).

    • Suxestións: a fariña de millo, a iuca, a tapioca ou o arruruz serven para espesar que poden usarse ademais da pataca. Ante a dúbida, convén preguntar o responsable da cociña, tanto no fogar coma no restaurante.
  • Sobremesas. Todas as masas típicas de sobremesas (follado, biscoito, masa quebrada, chulas…) levan como ingrediente elemental a fariña de trigo. A opción segura en caso de celiaquia é substituílo por fariña de millo, aínda que non sempre se obtén o resultado esperado dado que grazas ao glute soben as masas ou dan a consistencia e textura buscada. Aínda que os ingredientes dos turróns máis tradicionais (duro e brando) son o mel, as améndoas e o azucre, todos eles aptos para as persoas celíacas, a oblea que cobre a masa dalgúns deles elabórase polo xeral con fariña de trigo, contraindicada para estes casos. Os polvoróns tampouco son aptos dado que se usa fariña de trigo na súa elaboración. De igual modo, é prudente ler con detemento a lista de ingredientes dos turróns de diversos sabores (chocolate, praliné, coco, nata e noces etc.).

    • Suxestións: debido a que os menús de Nadal son moi contundentes por natureza ou por tradición, unha opción saudable é alixeirar as sobremesas e confeccionalos con froitas, tipo espetos, sorbetes ou refrescos xeados. Se apetece comer un anaco de turrón ou de doce típico de Nadal, a industria alimentaria desenvolveu toda unha gama de turróns e doces “sen glute” e tal lenda ha de aparecer de forma clara na etiqueta de forma que se poidan escoller sen risco.

Alimentos pouco sospeitosos que levan glute

Salchichas, patés, embutidos, friames, xamón cocido e surimi (como os paíños de cangrexo ruso Chatka, gulas…) poden levar aditivos estabilizadores, que espesen ou aglutinantes como o amidón, que se non se especifica a orixe, o máis probable é que sexa de trigo.

Estes son algúns produtos moi recorrentes para servilos en prato como entrante ou que forman parte da mestura de ingredientes de recheo dos aperitivos que o celíaco tamén terá que ter en conta para non comer algo que lle prexudique.