Denborak aurrera egin du eta gaur egun e-mail helbidea lanpostu askotan ohiko lanabes eta hagitz tresna baliagarri bilakatu da gure etxeko ordenagailutik eratzen dugun pertsonarteko komunikazioan.
Posta, publizitatez eta mezu aldrebesez itoa
Bistan da aurki zeinahi herritarrek lasai asko jardungo duela Internet bidezko postan, telefono mugikorren bitartez jende-oldeak dagoeneko egiten duen bezala. Baina telefono-zenbakia nahi dugunari bakarrik ematen diogun datua den neurri berean, eta telefono bidezko arrotz eta saltzaileen interferentzia higuingarri samarra gertatzen zaigun heinean, helbide elektronikoa toki pribatua da: horrenbestez, bertarako irispideak murriztua behar du izan, hau da, ezinezkoa izan behar du nornahik guri mezuak igortzea. Jasotzea espero eta, hortaz, nahi ez ditugun spam edo posta-mezu nahigabeko horiek gure ordenagailuan eta gure bizitzan tartekatu eta internauta nazkatu ez ezik, arazo larrien iturri izan daitezke.
Spam edo mezu aldrebesak
Adituen arabera, munduan 263 milioi posta elektroniko-helbide daude eta erabiltzaile bakoitzak egunean 30 mezu jasotzen ditu, batenaz beste. Iazkoan, mezu horien %70 spam izan omen ziren. Etorkizunean (Internet-era loturiko telebistek ere buzoi elektronikotzat funtzionatuko dute) egoerak okerrera egitea espero da. Horrek zibernauten kexua zeharo ulergarri bihurtzen du, buzoi elektronikoa ez baitute beren interesez kanpoko mezuekin edo publizitatearekin itorik ikusi nahi: kontuan izan denbora (eta dirua, tarifa laua ez baduzu) ere kostako zaizula Sarean horrelako eragozpenak topatzea. Gartner Group firmak posta elektronikoaren erabiltzaileen artean arestian eginiko azterketa baten arabera, hamar zaletatik bederatzi dira spam-en biktima, astean behin, gutxienez.
Helbideen zerrendak eskuratzeaz
Kezka horixe dute adituek buruan. Erabiltzaile batzuek ez omen dakite deus, beste zenbaiten ustez helbideak cooky-en bitartez banatzen dira (hau da, erabiltzailea Interneten sartzen denean automatikoki sortzen diren kode-lerro txikiak: hauek erabiltzailearen nortasuna “zurgatu” eta horrelakoen bildumak egiten -ondorioz, horrelako informazioa ordaintzen- dituztenei igortzen dizkiete). Beste askoren iritziz, helbidea spam-ak bidaltzen dituztenek erdiesten dute, erabiltzailea web-gune batean edo sarbide-hornitzaileen gunean (hauek, interesa duten enpresei, beren bezeroen posta-helbideak saltzen baitizkiete) borondate onez sartzean harpidedun egiten denean. Hainbatek uste dute Interneten antolatzen diren hitzaldi, emanaldi eta zerbitzuetan ere sor daitezkeela, lehiaketan edo bestelakoetan parte har dezan, bezeroari harpidedun izan dadin eskatzen baitzaio bertan.
Zer egin spam horien aurrean
Erabiltzaile gehientsuek, nahigabeko publizitate-mezuok suntsituz denbora asko galdu ondoren, lehenago edo geroago, kexua aurkezten dute norbaiten aurrean. Batzuek spam hori bidali dienari biraoka eta madarikazioka erantzuten diote; beste batzuek Interneterako irispidearen hornitzaileari aurkezten diote kexua; bakarren batek nahigabeko mezuaren onuradun gertatzen den konpainiara idazten dute eta, azkenik, baten batek adiskide eta lagunekin aipatzen du kontua. Animatuenek, ordea, Administraziora jotzen dute, balizko iruzur horren berri eman asmoz. Eskatu gabeko posta komertzialaren bonbardaketa elektroniko horri irtenbide edo konponbideak ere eskaintzen dituzte enpresa batzuek. Posta elektronikoko hainbat softwarek (programa informatikoak), adibidez, spamlariek gehien darabiltzaten esaldiak bahetzeko eta bahitzeko tresnak dauzkate; hauek aski ez izatekotan, erabiltzaileak Internetetik beste batzuk ere ekarri ahal izango ditu. Spam Attack Pro izenekoa www.sofwiz.com/html/spam_attack_pro.htm. helbidean lor daiteke eta spam-zerrenda luzea duen arren, beste izen asko ere sar daitezke bertan. Nahigabeko mezu horien peskizan Spam Exterminator (www.unisyn.com/spamex) deritzonak posta-karpeta automatikoki aztertzen du, berak daukan 17.000 helbidek osaturiko datu-basearen arabera. Spamkiller (www.spamkiller.com), azkenean, osoenetako bat da eta hainbat filtrorekin jardun dezake lanean, hainbat faktoreren (igortzailea, funtsezko hitzak, titulua edo erabiltzaileak zehazten dion adierazpenen) arabera, mezuak atzitu arte. Mahaiaz beste muturrean, horrelako mezuak diseinatu, landu eta igortzen dituzten (eta e-mail helbideekin osaturiko datu-baseak dauzkaten) enpresak daude. Horrelako konpainientzat, helburu komertzialekin posta-zerrendan agertzen diren pertsonak bazkide, bezero dira, inola ere ez biktima. Horiek diotenez, funtsezkoa mezu-kopuruaz ez abusatzea eta bertan -informazio komertzialaz gainera- beste zerbait eskaintzea da, horrelako zerrendetan agertzearen truk bezeroak zerbait jaso dezan. Bezeroak nahi duenean kanpora erraz irteteko aukera izan behar duela diote.
Naturaz gozatzeko paregabeko sasoia da udazkena. Asteburua, jaizubia edo, areago, jai egun bakarra, gure Herriak eskaintzen dituen ehunka toki interesgarrietan pausatzeko aukerak dira. Internet lagungarri izan dezakegu gure inguruneak ez ezik kanpokoak ere bilatzeko.
- Patrimonio natural. Kataluniako Generalitat-en atari horrek Aigüestortes i Estany de Sant Maurici Parque Nacional de Aigüestortes i Estany de Sant Maurici Parke Nazionaletara gerturatzen gaitu. Tokiaren bereizgarrien azalpena ez ezik, bisita eta ordutegiei buruzko informazio baliagarria ere ematen digu. Era berean, Kataluniako parke natural, leku interesgarri guztietara eta erreserba naturalera ere irits daiteke horren bidez.
- Picos de Europa. Parke nazionala . Autoreak jarri gaitu jakinaren gainean: hau ez da parkearen orrialde ofiziala, baina eskaintzen duen informazio kopuru eta kalitatea kontuan harturik, merezi du web gune horretan sartzea. Bisitaldi berean Asturiasko Somiedo parke naturalera ere egin dezakegu txangoa. Horrez gainera, ostatu eta jatetxeak aukeratu, zer ez den galdu behar jakin eta hainbat xehetasun eta aholku jasoko ditugu.
- Ordesa eta Monte Perdido-ko parke nazionaleko zerbitzari turistikoa. Floraz eta faunaz gozatzeaz kanpo, era guztietako kirol arriskutsuak praktikatuz adrenalina erre nahi duenak toki aproposa du hau: bada atsedenaldia eta jakintza tartekatzerik bertan.
- Galizia, gida turistikoa. .Oso gomendagarria, lurralde hartara joateko bazara. Zeremonia-maisu xelebreak erkidego autonomiko horretako gunerik hoberenetan sartuko gaitu. Ikuspegi praktikoa, inondik inora: planoak, (gure patrikaren tamaina kontuan izanda) ostatu eta jatetxeen informazioa ematen du eta ezagutzeko moduko hondartza eta tokiak erakusten ditu.
- Doñana 21. Orrialde ofizialak, garapen iraunkorra sustatzearen aldeko informazio zorrotza eskaintzen du. Akats larria du eñe letra mantendu duelako esteketan, orrialdeen barnako nabigazioa eragotziz. Bertatik, www.donana.com delakora irits daiteke eta hemen hainbat aukera turistiko izango ditugu.
- Europarc España. Honen betekizuna naturarekin topatzeko tokiei buruzko informazio praktikoa eskaintzea ez bada ere, orrialde hori baliagarri gerta liteke bide turistiko bat hautatzeko unean, erkidegoka sailkatutako gune naturalen glosarioa baitauka bertan, kokapen, deskribapen eta guzti.