Espainiako estatuan Elikadura-segurtasuneko Agentzia sortu behar da elikagaien kontrolerako jarduerak koordinatzeko eta Administrazioari euskarri teknikoa eskaintzeko. Kontrolak indartze hori aski izango al da, zure iritziz, kontsumitzaileek konfiantza berreskuratu eta elikagaiak gaixotzeko beldurrik gabe kontsumi ditzaten? Ez ote litzateke beharrezko elikagaien produzitzaileak eta ezartzen dituzten elaborazio sistemak zuzenean inplikatzeko neurriak ere hartzea?
EEAren funtzio nagusia, elikadura arloko segurtasunaren eta kontsumitzaileen osasunaren inguruko gaietan aholkularitza zientifikoa eskaintzea izango da. Oinarriak jarriko ditu eta horietatik abiatuta hartu beharko dituzte Batzordeak, Europako Parlamentuak eta Ministro Kontseiluak arriskuaren kudeaketari buruzko erabakiak. Gainera, herritarrei zuzenean emango die aholkularitza zientifikoari buruzko informazioa.
Elikagai eta pentsuen alerta azkarrerako Sistemaren funtzionamenduaren arduradun ere EEA izan dadin ere proposatu du Batzordeak. Horren zergatia bistan dago: elikadura katean gertatzen den edozein arazoren alerta azkarrak ebaluazio zientifikoa izan beharko du ahalik eta lasterren. Halaber, EEAk laguntza zientifiko eta teknikoa eskainiko dio Batzordeari elikadura arloko krisiak kudeatzerakoan. Elikadura arloko Agintaritzak oso zorrotz zainduko ditu sortzen diren arrisku guztiak, behi eroena bezalako gaitzak hasierako fasean antzeman ahal izan daitezen.
Agintaritzak aurrekontu propioa izango du ezagupen zientifikoetan dauden hutsuneak betetzera zuzenduko diren ikerketa zientifikoei ekin ahal izateko, bere misioa betetzeko edo krisiren bati aurre egiteko hori beharrezko baldin bada. Beste inon ikertu ez diren arazoak ikertzeko eskubide independentea izango du, beraz. Bere independentzia bermatzeko, Europako Elikadura arloko Agintaritza komunitatearen aurrekontuaren konturako fondo publikoetatik finantzatuko da. Lehen hiru urteetan 225 langile izango ditu.
Zer esan dezakezu genetikoki aldatutako elikagaien segurtasunaz? Ez ote diote, lehenago edo geroago, kontsumitzaileari osasun arazorik eragingo?
Elikadurako segurtasun neurrien aplikazioaren kontrol-neurri egokiak izatea funtsezkoa da elikagaien segurtasuna bermatzea helburu duen estrategia baterako. Horrenbestez, txalotu egiten ditut espainiar Estatuko agintaritzek elikagaien kontrolak hobetzeko eta koordinazio hobea ezartzeko egiten dituzten ahaleginak. Komunitatean, elikagai eta pentsuen kontrol ofizialak indartzeko eta elikagaien segurtasunerako kontroletan estatuetan dauden hutsuneak zuzentzeko lege-proposamen bat aurkeztuko du aurten Batzordeak Kontrol sistemak harmonizatzea da gure helburua, eta horretarako irizpide operatiboak finkatuko ditugu; horien argitan, EBko Elikadura eta Albaitaritza Bulegoak auditoriak egingo dizkie estatu bakoitzean eskuduntza duten agintaritzei.
Gainera, komunitate mailako jarraibideak eman behar ditugu, estatuan ere kontrolerako estrategia koherenteak, arriskuan oinarrituriko lehentasunak eta kontrolerako prozedura eraginkorrak ezar daitezen. Horixe da 2000ko urtarrilean argitaratu zen Elikadura arloko Segurtasunari buruzko Liburu Zuriaren proposamenetako bat. Liburu Zuri horretan anbizio handiko programa bat aurkeztu zen EBeko elikadura arloko legeria guztia berritzeko eta horren barruan, bereziki, elikadurako segurtasunaren arloan produktoreek duten erantzukizun argitzeko legeria berrikustea. Elikagaien produkzioko higieneari buruz arau berriak ezartzearen inguruan 2000ko uztailean aurkeztu ziren proposamenek, adibidez, kontuan hartzen dute dagoeneko ikuspegi berri hori. Beraz, bai, beharrezkoa da neurriak hartzea eta hartzen ari gara gainera, kontrolei dagokionez eta baita elikagaien produkzioari buruzko eta produktoreen erantzukizunari buruzko legeria hobetzeari dagokionez ere. Arlo bi horietan egiten dugunak balio izatea espero dugu, kontsumitzaileek elikagaien segurtasunari buruzko konfiantza berreskura dezaten.
Zein eginkizun izan behar lukete kontsumitzaileek elikadura arloko krisietan? Eta elikagaien kalitatea segurtatzeari dagokionez?
Dagokion agintaritzak ebaluazio egokia egin eta onartu dituen elikagai genetikoki aldatuen inguruan ez dago froga zientifikorik kontsumitzaileen osasunarengan espero ez zen eragin negatiborik izan dutela esateko. Oraingoz, genetikoki aldaturiko produktuak landatzeak ingurugiroarengan duen eraginaz ari dira zientzialariak eztabaidan. Gainera, aldaketa genetikoari buruzko eztabaidan gai horrekin loturiko alderdi etikoak ere jorratu behar dira.
Genetikoki aldaturiko elikagaien komertzializazioa onartzeko oinarri zientifikoak erabiltzearen aldekoa naiz, produktu seguruak baino ez direla komertzializatuko bermatzeko. Eta kontsumitzaileei hautatzeko aukera eskaintzearen alde nago, genetikoki aldaturiko elikagaiei etiketa zuzena jarrita, genetikoki aldaturiko elikagairik erosi nahi duten ala ez beren kabuz erabaki dezaten. Gaur egun hainbat aukera aztertzen ari da Batzordea, erkidego bakoitzean etiketatze eta trazabilitateari buruzko arauak ezartzeko. 2001eko lehen seihilekoan zehar proposamen multzo bat lantzen aurrera egingo dugula espero dut, genetikoki aldaturiko organismoei buruz.
Jatetxe batera edo erosketak egitera zoazenean, elikadura arloko segurtasunari buruz duzun informazio zabalean oinarrituta hartzen dituzu erabakiak?
Nire ustez kontsumitzaile elkarteek funtsezko eginkizuna dute elikagaien segurtasunari dagokionez, gizarte zibilean kontsumitzaileen interesen ordezkari nagusiak baitira. Txakur zaindariarena egin lezakete, agintarien eta produktoreen ekintzen zainketa kritikoa eginez. Ahal den guztian era independentean informazioa bildu eta hedatu behar lukete osasun segurtasunari eragiten dioten gaiez; kontsumitzaileekin zuzeneko harremana izanez edo, adibidez, produktuei probak eta konparaketak eginez, kontsumitzaileen elkarte eta aldizkari askok egiten duten bezala.
Uste dut kontsumitzaile elkarteen arteko lankidetzak, estatu zein nazioarte mailakoak, gai konplikatu hauei buruzko lana eraginkorrago izan dadin laguntzen duela, gai hauetan ezagupen teknikoak izatea ia beti ezinbesteko baita. Kontsumitzaile elkarteen arteko elkarlana, krisien aurrean egiten dena zein elikadura-arau seguruagoen aldeko lobby gisa egiten duten eguneroko lana, iruditzen zait politikoengan eragin handiagoa izateko eta kontsumitzaileei mezu koordinatua helarazteko biderik onena.