Batetik besterako alde nagusia, prezioa

Batetik besterako alde nagusia, prezioa

Aurrez prestatu baina kuzinatzen burutu gabeko jakia da pizza eta, halakotzat, prestaketa hori etxean amaitu behar da. Bi prozesuren bitartez (hoztea -hiru lagin- eta ultraizoztea -bi lagin-) kontserbatu eta gazta eta urdaiazpikoa osagai dituzten bost pizza aztertu dira orain.

Hoztutakoetan (“fresko” deituraz komertzializatuak) produktua fabrikan hozten da 0ºC eta 5ºC bitarte, eta horrela mantendu behar da kontsumitu arte. Atmosfera kontrolatuan ontziratzen dira, erresistentzia handiko eta lurrunaren kontra prestaturiko film finetan.

Ultraizozte horrek, elikagaien egituran eta balio nutritiboan izozte mantsoak baino eragin edo kalte gutxiago sortarazten duen izozte azkarra da. Produktuak, hutsean eskuarki, filmetan bildu eta kutxetan sartzen dira. Pizza ultraizoztuen bizitza baliagarria hoztuena baino luzeago da.

Etiketa, ongi

Honelako pizzak era argi eta ezabaezinean adierazi behar du zein den salmenta-deitura, fabrikatzailea eta honen helbidea, osagaien zerrenda, gazta eta urdaiazpikoaren portzentajea, pisu garbia, lote-zenbakia, kontsumitzeko data egokia, kontserbatzeko modua (tenperatura), erabiltzeko modua, den-dena ikus-eremu berean. Horiez gainera, ultraizoztuek salmenta-deitura osatu behar dute “ultraizoztua” edo “azkar izoztua” esakunea erantsita. Era berean, “Desizoztu ondoren ez izoztu berriro” edo antzeko zerbait ere adierazi behar dute.

Etiketen azterketak egiaztatu zuenez, pizza hauek arauaren araberakoak dira, Pizzanova izan ezik: lagin honek ez du adierazten “ultraizoztua” denik, salmenta-deituraren aldamenean. Etiketa zuzen ez daukan bakarra da.

Pisu garbiak ere zuzen zeuden, adierazitakoak baino egiazkoak handiagoak zirelako. Laginetan urdaiazpiko eta gaztaren kopuruak adierazten badira ere, Casa Tarradellas laginak bakarrik dio portzentaje hori hornidura osoarekikoa dela. Produktua kontserbatzeko arauak denek dauzkate. Hoztutakoak 0ºC eta 5ºC bitartean gorde behar direlarik, izoztutakoak -18ºC edo hotzago mantentzea ezinbestekoa da. Ultraizoztuek, datu guztiez gainera, izozkailuan eduki daitezkeen gehieneko denbora ere adierazten dute, aparatuak hartzen duen tenperaturaren arabera. Pizza hoztuek, beren aldetik, bestelako adierazpena dute: erosi eta hortik epe labur batera kontsumitzen ez badira, izoztu egin daitezkeela, alegia. Casa Tarradellas markako pizza freskoak izan ezik, denek ematen dute informazio nutrizionala.

Nolako osagaiak dauzkaten

Pizza hauek oinarri edo euskailu gisako orea daukate, gari irin, ur, legamia, gantz (oliba edo ekilore olioa, biak ere gantz intsaturatuak; edo palmondo olioa nahiz animali gantza, biak ere saturatuak, osasunarentzat kaltegarriago), gatza eta azukrearekin osatua. Oinarri hori gazta, tomatea edo tomate kontzentratua, urdaiazpiko egosia eta espeziak (oreganoa, bereziki) osaturiko hornidura eransten zaio. Fabrikatzaile batzuek bestelako osagaiak ere gehitzen dizkiote pizzari, hala nola esne-proteina, baratxuria, salda deshidratatua, etab. Izoztuei almidoi eraldatua, lurrinak, destrosa eta horrelakoak erantsi ohi zaizkio eskuarki. Hoztutakoetan, berriz, ohiko kontua da kontserbagarriak topatzea.

Elikagaia horrelakoa izatearren osagaien proportzioa aldatu egiten da lagin batetik bestera: hori kontuan izaki elikagaien portzentajeak eta osaketa nutrizionala oro har aztertuko ditugu. Gogoan izan dezagun, gainera, oreak erakusten dituen balioak ez dagozkiola oreari bakarrik, horrek tomatearen edo bestelako osagaien hezetasunetik parte bat xurgatua izan dezakeelako. Tomatea eta gazta urtua nekez bereiz daitezkeenez, azterketan adierazten diren proportzioak bi osagaien baturari dagozkio.

Bost laginetan ere, orearen kopurua hornidura baino handiagoa da. Casa Tarradellas eta Sodebo marketakoek ore baino hornidura-kopuru handiagoa adierazten dute; hori azterketak agerturiko emaitzekin bat ez badator ere nolabaiteko azalpena izan lezake: horniduraren osagaietako hezetasunaren parte bat ore edo oinarrira igaro izana. Ñabardurak ñabardura, Casa Tarradellas (hoztua) eta Pizzanova eta Buitoni (ultraizoztuak) laginen orea % 57 da eta hornidura % 43 (denetan proportzio handiena). Sodebo eta Pizzanova (hoztuak) beste muturrean azaltzen dira: orea % 65 da.

Gazta eta tomate gehien daukana Pizzanova ultraizoztua (pisu osoaren % 36) eta Buitoni ultraizoztua (% 33) direlarik, kopuru txikienekoa (% 21) Sodebo freskoa da. Hain zuzen ere, Sodebo (% 17) eta Casa Tarradellas (% 16) marketako pizzak nabarmendu ziren urdaiazpiko egosi gehien daukatelako; Pizzanova markako bi laginak, aldiz, % 7 inguru dute. Buitoni ultraizoztuak, berriz, guztirako pisuaren % 11 zuen, kasik, urdaiazpiko egosia.

Gantz gutxi, baina gehientsuenak saturatuak

Laborategiko azterketak agertzen duenez, pizza hauen mantenugai ugariena karbohidratoa da (% 27, batez beste) oreak osagai duen irinak emana. Proteinen proportzioa % 12 inguru dabilela, landarezkoak dira batzuk (tomatea, gari irina, etc.) eta animaliazkoak besteak (gazta eta urdaiazpikoa). Gantzak gutxienekoak dira, proportzioz: gantz gehien daukan pizzak (Casa Tarradellas, hoztua) % 9 baizik ez du; koipe gutxienekoa, berriz, (Pizzanova freskoa), % 5. Baina osasunarentzat gutxien komeni diren gantzak (saturatuak, alegia) kopuru handian topatzen ditugu: Pizzanova markako bi laginetan gantz guztiaren erdia baino gehiago da saturatua; Buitoni izoztu eta Casa Tarradellas freskoan, aldiz, % 45 baino gehiago. Beste pizzaren (Sodebo freskoa) gantz saturatuak % 42 ingurukoak dira. Gaztak, bere aldetik, kaltzio ugari, fosforoa, A eta D bitaminak edukitzen ditu. Urdaiazpikoak, bere aldetik, burdina eta zinkaz hornitzen gaitu.

Urdaiazpiko eta gaztadun pizza hauek kaloria ugariko produktuak dira: energetikoenek ehun gramoko 250 kaloria inguru izaten dituzte (Pizzanova ultraizoztua eta Casa Tarradellas hoztua) eta beste muturrekoek (Pizzanova eta Sodebo hoztuak) 200 kaloria ehun gramoko.

Laborategiak erakutsi zuenez, Casa Tarradellas markako pizza freskoak azido sorbikoa baliatzen du kontserbagarri gisa (590 zati milioiko): kopuru horrek bidezkoa badirudi ere, gogora dezagun aditiboak, beharrezkoak ez badira (eta gure kasuan ez omen dira premiazkoak, gainberako laginek ez baitituzte erantsi) hobe ez jartzea.

Pizza eta dieta

Berregun gramoko pizza-pusketa batean batez besteko ekarpen energetikoa 450 kaloria da (ariketa fisiko ertaina egiten duen 70 kiloko pertsona helduaren eguneko premiak 2.500 kaloria inguru da). Pusketa horrek berak 55 gramo karbohidratoz, 24 gramo proteinaz eta 15 gantzaz hornituko gaitu, kontsumitzen badugu. Mineralez ari garela, pizza-anoak 350 miligramo kaltzio (egunean hartzea aholkatzen zaigun guztiaren erdia baino gutxixeago), fosforo dezente eta gatza (egunean gehienez ere har dezakegun kopuru osoaren % 10) dauka. Beste aldetik, B multzoko bitamina ugari du.

Laburbilduz, pizza hauek elikagai egokia dira bazkari edo afarian kontsumitzen badira, sarrera gisa entsalada edo barazkiak hartu ondoren. Baina pizza otorduetatik aparte, zizka-mizka gisa, hartuko bagenu, dietetika alorreko akats larria egin genezake, kaloria gehiegi kontsumitzearren. Pizza horietako anoa bat eta arroz- edo ore-plater bat, bere tomate-saltsa, eta urdaiazpiko edo txorizoarekin, konparatzen badira, pizzak arroz edo oreak baino kaloria, gantz, kolesterol, proteina gehiagoz eta karbohidrato gutxiagoz hornituko gaitu. Bestetik, gazta, urdaiazpiko eta landare-oliotik -olio saturatuak baliatzen direnean, hala nola koko edo palmondokoak- datozen gantz saturatuen kopurua dela medio, eskuarki kontsumitzea ez dute mesedegarri izango kolesterol altua edo triglizerido ugari dituzten pertsonek.

Bestelako azterketak: mikrobiologikoa eta genetikoki eraldaturiko elementuena

Haragi eta landarezko produktuez osaturiko elikagai mistoa den aldetik, pizzak nozi ditzakeen arazo mikrobiologikoen iturria lehengaia edota maneiua izan daitezke. Elikagai ultraizoztu edo hoztuak diren heinean, berriz, ontzian adierazitako kontserbatze-tenperatura errespetatu beharra dago (-18ºC pizza izoztuentzat eta 0ºC eta 5ºC bitarte pizza freskoentzat, alegia). Nolanahi ere, elikagai hau kontsumitzeko tenperatura garaietan prestatu behar denez, horiek suntsituko dituzte pizzak izan ditzakeen patogeno guztiak. Gurean, bost lagiei bidezko azterketa mikrobiologikoak eginik, denen egoera higieniko-sanitarioa egokia zela egiaztatu zen.

Amaitzeko esan dezagun oso litekeena dela pizzak egitean baliatzen diren osagaietako batzuk (kontserbagarriak, egonkortzaileak, jelifikatzaileak, almidoiak, etab.) genetikoki eraldatutakoak izatea. Alor honetan ere, bost laginei egin zitzaien azterketak emaitza garbiak erakutsi zituen: lagin bakar batek ere ez zuen elementu transgenikorik agertu.

Laburbilduz eta konparaketako taula

Laburbilduz

• Urdaiazpiko eta gaztadun bost pizza aztertu dira, horietako bi ultraizoztuak eta hiru hoztuak. Salmentako formatuak desberdinak direlarik, 300 gramokotik 465 gramoko ontzira doaz.
• Prezioak, berriz, kiloko 5,2 eurotik (Casa Tarradellas, freskoa) 8,13 eurora bitartean dabiltza (Pizzanova, ultraizoztua).
• Pizza freskoak, egin ondoren, hoztu egiten dira eta 0ºC eta 5ºC bitarteko tenperaturan eduki behar dira. Izoztutakoak (hau da, azkar izoztu edo “ultraizoztu” direnak) -18ºC-ko tenperaturan gorde behar dira kontsumitu arte.
• Ore gutxien eta hornidura gehien daukatenak Pizzanova eta Buitoni ultraizoztuak dira.
• Gantzak, gutxieneko osagaia bada ere, gantz-azido saturatu ugari dauzka (guztirako gantzaren % 50 inguru)
• Pizzok ez daukate genetikoki eraldaturiko elementurik eta beren egoera higieniko-sanitarioa zuzena da.
• Ongi eginda daude, oso berdintsuak dira denak nutrizioaren ikuspegitik eta ohiko dietan jaki gisa sar daitezke, sarrera gisa entsalada edo barazkiak hartu baditugu baina ez da komeni otorduez kanpo edo jaki bakartzat hartzea. Dena den, osasunarentzat hobe da arroz edo ore plater bat, urdaiazpiko edo txorizo pusketa batekin.
• Konparatu diren laginetan, pizza hoztuak ez dira ultraizoztuak baino nutritiboago, osasuntsuago edo gastronomikoki hobeak. Hor ere denetik dago.
• Kalitatea eta prezioaren arteko erlazio hoberena Casa Tarradellas markako pizza freskoa da: denetan merkeena izaki, dastaketan balorazio ona eraman zuen. Hona beste aukera polit batzuk: Buitoni ultraizoztua eta Sodebo freskoa.

Marka	CASA TARRADELLAS Pizza freskoa	BUITONI Pizza ultraizoztua	SODEBO Pizza freskoa	PIZZANOVA Pizza freskoa	PIZZANOVA Pizza ultraizoztua
Prezioa (euro kiloko)	5,20	7,56	7,82	6,09	8,13
Etiketa	Zuzen	Zuzen	Zuzen	Zuzen	Ez da zuzen
Adierazitako pisu garbia (g)	425	340	380	465	300
Egiazko pisu garbia (g)	442,8	373,6	407,3	509,3	307,4
Osagaiak (pizza osoaren %)
Orea (%)1	58,2	54,5	62,7	68,8	56,6
Hornidura (%)2	41,80	43,5	37,3	32,69	43,4
Tomatea+gazta (%)3	26,1	33,0	20,6	25,5	36,0
Urdaiazpikoa (%)	15,7	10,6	16,8	7,1	7,4
Hezetasuna (%)	46,7	53,0	54,6	54,2	45,0
Karbohidratoak (%)	34,9	27,1	24,2	27,7	32,0
Proteina (%)	16,5	10,4	11,3	10,5	12,2
Gantza (%)	9,1	7,2	7,2	5,3	8,5
Saturatuak	46,4	45,8	42,2	50,2	52,4
Mono- intsaturatuak	35,0	30,8	32,0	40,6	39,8
Poli- intsaturatuak (%)	18,7	23,4	25,8	9,2	7,8
Kaloriak (kcal/100 g)	247,5	214,8	206,8	200,5	253,3
Azido sorbikoa (cm) 4	590	Ez da atzeman	Ez da atzeman	Ez da atzeman	Ez da atzeman
Egoera mikrobio- logikoa	Zuzen	Zuzen	Zuzen	Zuzen	Zuzen
GEO 5	Ez dago	Ez dago	Ez dago	Ez dago	Ez dago
Dastaketa (1 a 9)	6,2	6,6	6,9	5,6	5,8

(1) Orea: pizzaren oinarria.

(2) Hornidura: ore gainean jartzen diren osagaiak dira (tomate, gazta eta urdaiazpikoa).

(3) Tomatea+gazta: bi osagai hauen batura adierazten du, laborategian bata bestetik bereiztea ezinezkoa baita.

(4) Azido sorbikoa: kontserbagarria.

(5) GEO: genetikoki eraldaturiko organismoak.

Banan-banan

Gazta eta urdaiazpikodun bost pizzak, banan-banan

CASA TARRADELLAS

• Pizza freskoa
• 5,20 euro kiloko, denetan merkeena.
• Kalitatea eta prezioaren arteko erlazio egokiena. Urdaiazpiko egosi gehien daukatenetako bat (guztiaren % 16). Gantz (% 9) eta proteina (% 16,5) gehien daukana. Kaloria aldetik, bigarrena da hau: ia 250 kaloria ehun gramoko. Kontserbagarria (azido sorbikoa) daukan bakarra.
• Dastaketan 6,2 puntu; tomate gutxiegi daukalako kritikatu zuten mahaikideek.

BUITONI

• Pizza ultraizoztua
• 7,56 euro kiloko.
• Hornidura gehien (% 43,5) eta euskailuko ore gutxien daukaten bietako bat. Dastaketan bigarren hoberena: 6,6 puntu; itxura hoberenekoa, “gazta-zapore atsegina du”. Osagaien konbinazio ona goretsi zuten mahaikideek, urdaiazpiko gutxiegi badu ere.

SODEBO

• Pizza freskoa
• 7,82 euro kiloko, bigarren garestiena.
• Urdaiazpiko egosi gehien daukana (guztiaren % 17) baina tomate eta gazta gutxienekoa (% 21). Gantz-azidoen profil polita: gantz saturatu gutxienekoa da (% 42) kaloria gutxienekoa.
• Dastaketan hoberena: 6,9 puntu; “gazta-zapore atsegina du”, “zukutsua” da, ore fin eta kraskatsukoa. Osagaien konbinazio orekatua ere goretsi zuten mahaikideek.

PIZZANOVA

• Pizza freskoa
• 6,09 euro kiloko, bigarren merkeena.
• Ore gehien eta hornidura gutxien daukana (% 33). Urdaiazpiko gutxien (% 7) etra gantz gutxienekoa (% 5). Kaloria gutxien dauzkana (200 kal. ehun gramoko).
• Dastaketan txarrena: 5,6 puntu. Espezia-zapore nabarmenegia gaitzetsi zitzaion.

PIZZANOVA

• Pizza ultraizoztua
• 8,13 euro kiloko, denetan garestiena
• Etiketa oker: ez dio “ultraizoztua” denik salmenta-izendapenaren ondoan. Beste batekin batera, ore gutxien eta hornidura gehien daukana (% 43,5). Tomate eta gazta gehien dauzkana (bien batura, guztiaren % 36), baina urdaiazpiko gutxi dauka (% 7,4). Lipidoen osaketa ez da batere osasuntsua, gantz saturatuak guztirako gantzaren % 52tara iristen direlako. Kaloria gehienekoa.
• Dastaketan, 5,8 puntu. “Urdaiazpiko gutxiegi” izatea eta espezia-zapore nabarmenegia kontsumitzaile batzuen gustukoa bazen ere, beste batzuek gaitzetsi zuten.