Elikadura kezkak Consumer Eroskiko adituen erantzunak

Entzun dudanez, zenbait fruta ez dira onak diabetikoentzat, azukre gehiegi daukatelako; adibidez, mahatsa, hain ohikoa izaten dena garai honetan eta Eguberrietan. Egia al da hori?

Diabetesa daukaten pertsonengan hainbat zalantza sortu izan dute zenbait frutak; besteak beste, mahatsak, platanoak, pikuak, granadak, palosantoak, kakiak eta txirimoiak. Egia da, pisu berean, azukre gehiago dutela horiek (15-17 g/100 g) gainerako frutek baino (7-10 g/100 g).

Dena den, diabetesa dutenen dieta arrazoirik gabe ez murrizteko, fruta mota guztiak jateko gomendioa egiten dute, baita gozoenak ere, nahiz eta kopurua doitu egin behar den. Frutarik gozoenentzat, esaterako, 100 gramokoa da errazioa, eta gainerako frutekin, berriz, arazorik gabe jan daiteke 150 gramorainoko errazioa.

Jakin nahi nuke zer elikagai edo plater har ditzakedan gorputza arazten laguntzeko Eguberrietako jaiegunetatik kanpo, eta gorputza arintzeko eta idorreriarik gabe egoteko.

Zentzu pixka batekin jokatzea da modurik egokiena Eguberrietan kilo batzuk ez hartzeko, sabelaldea puztu-puztu eginda ez geratzeko edo libratu ezinik ez ibiltzeko. Eguberrietan hainbat tentagarri eta gutizia izaten dira, eta horiekin gozatzea izan behar luke helburua, dosi txikietan betiere, eta ez aritzea gozoak janez ordutik ordura asteko egun guztietan. Beraz, kontua ez da gehiegikeriak orekatzeko laguntza bilatzea, elikadurari berari erreparatzea baizik, eta elikagai eta prestaera egokiak hautatzea, digestioa hobeki egiteko modua emango digutenak eta asteko gainerako otorduak arinduko dituztenak. Eguberrietan ohiko izaten diren menu trinkoak orakatzeko, lantegiko bazkariak eta lagunarteko otorduak arintzeko, hauek izan daitezke modu egoki eta naturalak: berdura diuretikoekin egindako saldak hartuz hastea bazkariak edo afariak (borraja, apioa, tipula, kardua, eskarola, aza…); elikagai hartzitu naturalak hartzea (jogurtak, chucruta edo aza hartzitua); eta digestioa erraztuko digun infusioren batekin bukatzea oturuntzak (kamamila, txortalo menda, erregaliza edo melisa).

Agar-agar

Elikagaiei eransten zaien gehigarri bat da (E-400 sailekoa), eta elikadura-industriak lodigarri, emultsionatzaile eta gelifikatzaile gisa erabiltzen du, antzeko funtzioa duten beste zenbait gehigarrirekin batera: guar goma, alginina, karragenanoa, arto-almidoia, pektina eta gelatina. Landare-jatorriko produktu bat da agar-agarra, alga bat hain zuzen, eta arrain-gelatinaren ordezko egokia da, azken horrek alergiak eta elikadura-intolerantziak eragin ditzake eta. Substantzia batzuk ezin izaten dira elkartu (ura eta olioa, adibidez), baina agar-agarrak horiek nahasteko gaitasuna du, eta, gainera, eragotzi egiten du elikagaiak geruzatan bereiz daitezen. Horretaz gain, egitura bat ematen die nahasturei, eta loditu eta trinkotu egiten ditu platerak. Gelatinizatzaile gisa erabili nahi bada, doi-doi neurtu behar da agar-agar kopurua (hautsa erabiltzen da): 16 gramo erantsi behar zaizkio gelatinizatu nahi den litro bakoitzeko (ura izan daiteke, zukua edo salda). Likidoa berotu denean eransten zaio, baina irakiten hasi aurretik, eta ongi egosten utzi behar zaio, 10 minutuz, pinportarik egin ez dakion. Epeltzen utzi behar da gelatinizatu nahi diren elikagaiak bota baino lehen. Ondoren, banakako ontzietara edo kopa gardenetara isurtzen da nahastura, tapatu eta hozkailuan sartu behar dira, ordubetez gutxienik, gelatina bihurtzen diren arte.

Pisuaren kontrola eta gizentasuna

PRONAOS proiektuak 40 ikerketa-talde publiko eta 13 enpresa biltzen ditu, eta horretan ari diren zientzialariek elikagai-belaunaldi berri bat sortu dute, zeinak aukera emango baitu pisua kontrolatu eta gizentasunari aurre hartzeko. Hogeita bost milioi euroko aurrekontuarekin, zientzialari horiek aurrerapen handiak egin dituzte lau urtetan, eta gai izan dira eritasun horri dagozkion mekanismoak zein diren aurkitzeko.

Programa horretan teknologia berriak landu dituzte osagaiak ekoizteko eta egonkortzeko, elikagai funtzionalen prototipoak diseinatu eta laborategiko animaliekin ebaluatu dituzte, ebakuntza kirurgikoen azterketak egin dituzte animalia horiekin berekin, eta gizentasunarekin zerikusia duten balio energetiko berriak identifikatu dituzte. Horretaz gain, plataforma bioinformatiko bat ere sortu dute gizentasunaren inguruko biomarkatzaile berriak aurkitzeko, eta ustez eritasun honengan jarduten duten osagai natural berriak identifikatu eta ezaugarritu dituzte. Gainera, enpresak produktu berriak erabiltzen hasi dira, eta laster irtengo dira merkatura.

Hilabete honetako aholkua: salda arazgarriak… gehiegikeriak orekatzeko

Ura eta zenbait barazki konbinatuta (landara urrintsuak ere izan daitezke), areagotu egiten da diuresia edo gernu-ekoizpena. Era horretan, errazagoa gertatzen da gernuaren bidez zenbait substantzia kanporatzea (tabako-hondarrak, alkoholarenak, janariei eransten dizkieten gehigarriak, purinak, eta abar), arindu egiten da gorputza eta norberak ez du sentitzen hain astuna eta hanpatuta dagoenik.

Egunen batzuetan gehiegikeriak egingo direla ikusten bada, salda edo infusio diuretikoak hartzeak lagundu egiten du gorputza arazten:

Apio- eta tipula-zopa edo -salda. Barazki horiek eta azenario pare batek trinkotasuna eta kolorea emango diote platerari; konbinazio horrek guztiak salda arina ematen du, hidratatzailea, diuretikoa eta arazgarria.
Borraja-salda. Borrajak, karduak, lekek edo azak, uretan egosi ondoren, zapore leuneko salda uzten dute, eta hori hartuta, azkar samar izaten da gernua egiteko beharra. Ur horretan disolbatuta geratzen dira barazkien gatz mineralak; besteak beste, potasioa, zeinak lagundu egiten baitu diuresia.
Miso-salda. Soja aleen eta itsasoko gatzaren hartzidura laktikotik sortzen da misoa, eta egitura pastatsua izaten du. Asiako sukaldaritzan gehien erabiltzen den ongailuetako bat da. Misoak dauzkan entzimek eta bakterioek aktibatu egiten dute digestioa eta lagundu egiten dute hesteetako flora orekan egon dadin. Egokia gertatzen da urdaila sentibera samarra dutenentzat eta jan ostean astuntasuna, haizeak edo sabelaldeko hantura izaten dutenentzat.
Infusio mingotsek babestu egiten dute gibela. Zapore mingotsa duten landareek digestioa errazten duten zenbait ezaugarri izaten dituzte: suspertu egiten dituzte digestio-jariakinak, gibeleko zelulen gain ekin eta aktibatu egiten dute horien funtzionamendua, eta suspertu egiten dute behazun-jariatzea (horrek erraztu egiten du gantzen digestioa egitea). Era horretan, infusio bat prestatzean postre gisa edo otordutik otordura hartzeko, honako barazki hauek hautatzea komeni da: orburua, txikoria eta mihilua.

Hilabete honetako aholkua: sasoiko gaztaina osasungarriak

Fruitu lehorren multzoko elikagaiak dira gaztainak, baina elikadura-osaerari erreparatuz gero, fruta lehortuen antz handiagoa dute. Izan ere, karbohidrato ugari ematen dituzte (36 gramo 100 gramo bakoitzeko, eta horietako 12 azukre sinpleak dira), gainerako fruitu lehorrek baino dezente gehiago (6 eta 10 gramo artean dabiltza 100 gramo bakoitzeko). Osaera berezi horrek ematen die gaztainei gozo ukitu hori, zeina are nabarmenagoa izaten baita egosten edo erretzen direnean (karbohidrato konplexu batzuk azukre bihurtzen direlako gertatzen da hori). Gantza, berriz, oso-oso gutxi dauka (2 g/100 g), eta, ondorioz, kaloria gutxien ematen duenetakoa da fruitu lehorretan: 175 kcal 100 gramo bakoitzeko, gainerakoek baino hiru aldiz gutxiago. Folato kopuru aipagarria ematen du, eta egokia da, beraz, haurdun dauden emakumeek jateko eta bitamina horrekin hornituta dauden beste jaki batzuekin txandakatzeko.

Gaztaina garaian, mokadu ezin egokiagoak dira hamaiketakoa edo askaria egiteko, batez ere haurrentzat, kirolarientzat, haurdunentzat eta bularra ematen ari direnentzat, guztiek ere energia gehiago behar izaten baitute karbohidrato eran.

Gaztainak era batean edo bestean prestatuta jaten dira gehienean (egosita, erreta, almibarrean, azukrez estalita…) eta prozesatze modu horiek eragin egiten diete mantenugaien eta substantzia bioaktiboen osaerari eta bioeskuragarritasunari (konposatu fenolikoak, azido organikoak dira substantzia bioaktiboak). Hori dela eta, aukera osasungarria da gaztainak gordinik ere jatea.