Mesmo obxectivo, distintos medios: a nova anticoncepción
Os anticonceptivos xa non son un tema tabú. De feito, no noso país o 75% das mulleres en idade fértil recorren a algún destes métodos. A crecente diversidade de anticonceptivos fai que a elección se adecúe aos desexos e particularidades de cada home e muller. Os clásicos, como o preservativo ou a pílula, seguen dominando o mercado. Séguenlle en menor medida, o DIU e métodos permanentes (vasectomía ou ligadura de trompas). Pero xorden ademais, novos métodos como o anel, os parches e os implantes dos que convén coñecer as súas principais características.
Da pílula clásica ás modernas
A pílula clásica, con máis de cinco décadas ás súas costas, deu lugar a novos tratamentos hormonais orais con outras composicións. É o caso das pílulas con estradiol que controlan dunha forma máis efectiva o ciclo menstrual e teñen un perfil bioquímico máis favorable para a muller.
A minipílula é outra novidade. A pílula clásica está composta de dúas hormonas femininas: o proxestáxeno, que actúa como anticonceptivo, e o estróxeno, que regula o ciclo menstrual e que pode ter efectos adversos en mulleres maduras con risco cardiovascular por fumar ou por hipertensión, diabete, obesidade ou altos niveis de lípidos. A minipílula só contén proxestáxeno. Así, evítanse os seus efectos indesexables e é idónea para mulleres maiores.
Novas vías de administración
Á marxe dos métodos anticonceptivos máis usados (preservativo e pílula), os novos aínda son pouco coñecidos e utilizados pola muller española, a pesar das súas vantaxes. Na última década xurdiron os seguintes:
- Anel vaxinal: a súa composición equivale á da pílula clásica (estróxenos e xestáxenos). É un anel de plástico especial con hormonas que se introduce pola vaxina. Lévase tres semanas e retírase unha semana para descansar, tras a cal continúa a anticoncepción. Ten a mesma eficacia que a pílula, as mesmas indicacións e un control do ciclo excelente. A súa vantaxe principal é que se producen menos esquecementos ao ter que retiralo só unha vez ao mes. Entre os seus inconvenientes destaca que a manipulación vaxinal pode espertar certa reticencia nalgunhas usuarias e pode acompañarse dun aumento da secreción vaxinal, aínda que non de máis infeccións. O seu prezo sitúase ao redor dos 20 euros.
- Parche dérmico: colócase unha vez á semana e lévase de forma continuada durante vinte e un días seguidos, tras os cales se descansa unha semana. Ten as mesmas indicacións que a pílula e o anel vaxinal. Entre os seus inconvenientes; produce molestias mamarias con frecuencia nos dous primeiros ciclos de utilización, aínda que tenden a diminuír; ás veces, causa irritación no punto de aplicación. Unha caixa de tres unidades, que serve para un mes, adoita custar 17,50 euros e unha de nove unidades, ao redor dos 48 euros.
- Implante dérmico: é unha variña subcutánea que se coloca no brazo por debaixo da pel, e que dura un período de tres anos durante os cales é altamente eficaz. A principal causa para que se abandone o seu uso son as alteracións no sangrado menstrual: é normal que se perda a referencia da menstruación mensual e o sangrado apareza de forma irregular, con tendencia á diminución ou desaparición. Nalgunhas mulleres pode producir acne, alteracións do humor ou aumento de peso, sobre todo se xa teñen sobrepeso. Prescríbeo e implántao un médico. O prezo rolda os 160 euros e está financiado pola Seguridade Social.
- DIU con hormonas: o dispositivo intrauterino con hormonas ten dez anos, pero apenas se coñece a pesar de ter unha eficacia superior á ligadura de trompas. O DIU, un dispositivo que se coloca no útero da muller, leva unha hormona que exerce unha acción local eficaz para evitar o embarazo. O DIU con hormonas rexistra unha eficacia superior á dos métodos cirúrxicos (ligadura ou vasectomía) e úsase tamén como tratamento para o sangrado xinecolóxico excesivo. Pode alterar as menstruacións que tenden á diminución ou desaparición de sangrado. O prezo oscila entre 150 e 180 euros.
- Essure ou bloqueo de trompas sen cirurxía: é un método permanente que consiste nun dispositivo metálico que se introduce mediante histeroscopia, unha técnica que permite visualizar o interior do útero e as trompas de Falopio e que se sitúa nelas para impedir que os espermatozoides fecunden o óvulo. É un método moi eficaz, sen hormonas, pero irreversible, igual que a ligadura de trompas, polo que as mulleres que se decidan por el deben estar seguras de non querer ter máis fillos.
- Formular a anticoncepción como imprescindible desde o inicio da relación sexual, posto que a taxa de embarazo en adolescentes é importante (30.000 menores de 20 anos que quedan embarazadas sen querelo segundo os datos do Consello Superior de Investigacións Científicas (CSIC).
- Coñecer e informarse ben dos anticonceptivos, xa que hai un amplo abano para distintas circunstancias e perfís de muller ás que se poden adecuar.
- Abandonar o medo á anticoncepción e á pílula xa que achega uns beneficios notables para a saúde da muller, como a diminución dos casos de cancro de ovario, segundo o amplo estudo Investigación Prospectiva Europea de Cancro (EPIC), publicado en 2011 en British Journal of Cancer.
- Só o preservativo protexe das infeccións de transmisión sexual e é útil se non se coñece a situación sanitaria da parella e, mesmo, coa parella habitual, como dobre método.
- O DIU é un método de anticoncepción excelente, de grande utilidade na muller, pero pouco utilizado en España.
- As pílulas anticonceptivas de emerxencia non son un método abortivo e só deben usarse se son necesarias.
- A anticoncepción é necesaria para evitar embarazos non desexados, que son un indicador do fracaso da anticoncepción.
Fonte: Ezequiel Pérez Campos, xefe do Servizo de Xinecoloxía e Obstetricia do Hospital Xeral de Requena (Valencia), ex-presidente da Fundación Española de Contracepción e membro do padroado da Fundación.