Verdade ou mentira: cigarros electrónicos, non hai calada inocua

Verdade ou mentira: cigarros electrónicos, non hai calada inocua

Naceu coa idea de axudar a deixar o vicio, pero converteu en adictos a moitos que nunca fumaran. Segundo unha enquisa do ministerio de sanidade, a metade dos adolescentes probouno e o 92 % considérao unha alternativa saudable ao tabaco. Pero a ciencia cuestiona a súa inocuidade e algúns países xa prohiben a súa venda. Desmontamos os mitos detras destes dispositivos.

O bafo do vaporeo non resulta tóxico / Falso

Cando se fala das substancias que leva o cigarro electrónico, hai que mencionar as que están no líquido e as que se producen como consecuencia do seu quentamento e que se manifestan a través do vapor.

• O líquido co que se cargan contén maioritariamente propilenglicol (considerado seguro cando se utiliza na alimentación, os medicamentos ou a cosmética, pero descoñécese se o é ao inhalarse), a glicerina (segura, tamén, por vía oral) e a nicotina (en dose entre 0 e 36 mg/ml). Tamén se engaden saborizantes e outros aditivos, xeralmente, para diminuír a irritación na farinxe.
• O vapor está cargado de diferentes substancias, algunhas en común co tabaco, como o formaldehido, o acetaldehido e as acroleínas, ademais de metais como o níquel, o cromo e o chumbo. Todos estes compostos están asociados co risco de padecer cancro. Aínda que é certo que nos cigarros electrónicos se atopan en concentracións máis pequenas ca no tabaco, segundo sinala a Sociedade Española de Neumología y Cirugía Torácica (SEPAR) prodúcense nunha cantidade suficiente para ser capaces de desenvolver a enfermidade pulmonar obstrutiva crónica (EPOC), infeccións respiratorias, neurotoxicidade (toxinas que atacan ao tecido nervioso) e enfermidades vasculares.

O tabaco é moito peor para a saúde / Verdadeiro

“Calquera cousa comparada co dano que provoca o fume do tabaco sempre sairá gañando. Pero iso non significa nin que o vaporizador sexa inocuo nin que o seu consumo non represente un problema para a saúde”, sinala Jaime Signes, neumólogo e coordinador da Área del tabaco de SEPAR. É certo que os cigarros electrónicos non conteñen nin queiman tabaco, un proceso que produce uns 7 000 produtos químicos, incluídos polo menos 70 que causan cancro. Pero tamén se observou que o nivel dalgunhas das substancias potencialmente canceríxenas que comparte co tabaco, en concreto o formaldehido e a acroleína, é tan alto como o do fume do cigarro. A Administración de Alimentos e Medicamentos dos EUA (FDA) examinou o líquido de 18 marcas de vaporizadores e observou substancias tóxicas e canceríxenas que os fabricantes non declararan na súa composición (aproveitando o baleiro legal na súa regulación). Un exemplo é o dietilenglicol, tamén utilizado como anticonxelante.

Ten un risco reducido / Falso

O vaporeo é relativamente novo (os primeiros dispositivos apareceron en 2000), polo que non existen informes epidemiolóxicos de anos que nos confirmen os seus efectos a longo prazo. Estudos realizados in vitro (en estruturas celulares) e en seres vivos (animais e humanos) confirmaron xa que son capaces de provocar crises de asma en adolescentes e un aumento de síntomas respiratorios en persoas con patoloxías crónicas pulmonares (EPOC). Un estudo publicado na revista Thorax demostrou que o vapor aumenta a produción de químicos inflamatorios e desactiva as células protectoras, encargadas de manter os espazos libres de partículas potencialmente daniñas. Recentemente, investigadores da New York University (Universidade de Nova York) expuxeron a 40 roedores ao fume dos vaporizadores e, logo dun ano, nove deles desenvolveron cancro de pulmón e máis da metade víronse afectados por cambios xenéticos.

As embarazadas non poden fumar, pero si vaporear / Falso

O vaporeo ten un efecto daniño sobre os embrións, e é moi parecido ao provocado polo cigarro tradicional. Un estudo do científico Jan Tesarik publicado na revista Journal of Gynecology and Womens’ Health, tras analizar o ADN libre que se atopa na circulación sanguínea materna, mostrou danos nos embrións de mulleres vaporeadoras. Un informe elaborado polo Stanford Cardiovascular Institute (Instituto Cardiovascular de Stanford, EUA) revelou que a nicotina que contén o tabaco, os cigarros electrónicos e os parches substitutivos, lle afectan considerablemente ao desenvolvemento do embrión, xa que a súa exposición interfire na comunicación entre as células, diminúe o crecemento celular e altera o traballo de xenes que regulan funcións tan importantes como o latexo do corazón.

Os que levan nicotina son máis nocivos / Verdadeiro

Non todos os cigarros electrónicos conteñen nicotina, pero a maioría, si. Os efectos deste alcaloide que se atopa de xeito natural no tabaco (e que ten efectos negativos sobre sistema nervioso central, sistema endócrino, sistema cardiovascular, aparello musculoesquelético, sistema respiratorio, aparello gastrointestinal e metabolismo en xeral) ao utilizar os cigarros electrónicos que a conteñen. Ademais, necesítanse máis caladas para consumir o vaporizador que un cigarro convencional. Cando se fuma tabaco cáptase aproximadamente 0,7 mg de nicotina –depende da marca–, e un cigarro convencional necesita unha media de oito succións para ser consumido na súa totalidade. Para consumir totalmente un cartucho ou recambio de cigarro electrónico, necesítase un maior número de caladas, o que en extrapolación corresponderíase con máis cigarros de tabaco convencionais. Algunhas marcas necesitan 360 succións/cartucho, outras 220 e outras 100, que se correspondería con 45, 25 e 12,5 cigarros convencionais, respectivamente.

Axudan a deixar de fumar / Falso

Todos os estudos independentes que se fixeron non conseguiron demostrar a súa eficacia para o abandono do tabaco. En España, a comunidade médica é unánime: non é un tratamento eficaz e non se recomenda como método para deixar de fumar. Normalmente, prescríbense tratamentos farmacolóxicos, como os suplementos de nicotina, o bupropión ou a vareniclina. Segundo a SEPAR, entre un 60 e un 65 % das persoas que empezan a utilizar estes dispositivos para deixar de fumar convértense en fumadores duais, é dicir, que combinan o uso dos cigarros electrónicos cos convencionais.

Non crea adicción / Falso

O estudo Use, effects on Smoking , Risks and Policy Implicactions denuncia que “o vaporeo está atraendo a mozos que doutro xeito non serían capaces de iniciarse no consumo de tabaco”. Nos últimos catro anos a porcentaxe de adolescentes que usan cigarros electrónicos subiu do 2 % ao 16 %. Segundo confirma a SEPAR, cerca do 80 % dos fumadores que deixan o tabaco grazas ao cigarro electrónico continúa usándoo un ano despois, polo que si que son capaces de provocar adicción.

Non existen vaporeadores pasivos / Falso

Realizáronse varios estudos valorando a emisión destas partículas que provoca tanto o cigarro electrónico como o convencional. No tabaco, as emisións son moito máis elevadas (901 ug/m3 para o cigarro fronte a 43 ug/m3 do vaporizador). Pero tamén hai que destacar que o limiar de seguridade que dicta a OMS para este tipo de sustancias está lixeiramente por debaixo dos 43 ug/m3. Xa que logo, tamén coas emisións do vaporizador estariamos pasando o límite do que se considera seguro para a saúde. Fonte:JaimeSignes,neumólogo e coordinador da Área del tabaco da Sociedade Española de Neumología y Cirugía Torácica (SEPAR).