"O 90 % das familias deberían doar cartos para os países pobres"

Nós nacemos coa idea de construír unha manifestación externa do ben. Fomos medrando e multiplicámo-los efectivos, adecuando os recursos para que o noso traballo chegase non a centos senón a milleiros de persoas, entendendo que para ser eficientes tiñamos que emprega-los medios máis axeitados. E, deste xeito, aquel soño deixou de ser un pequeno proxecto nun mundo distinto: estamos na India, nun sistema particular, e isto distínguenos dos que procuran outras organizacións noutros países, aínda que en esencia todos nos esforzamos no mesmo, na convicción de que con moi pouca cousa se pode facer feliz a outra persoa. De aí xorde o desexo de poder chegar a millóns de seres humanos, neste caso da India, de contribuír a diminuí-lo sufrimento mediante o recurso á compaixón espontánea.

Permítame facerlle unha pregunta: ¿Como podemos restaura-la sociedade se non hai unha reacción masiva nos pobos que poden dar? Cómpre que se produza unha revolución que mova as masas desde o convencemento de que nesta epopea precisamos un heroísmo colectivo. Sen recoñecermos que a humanidade está enferma non podemos gaña-la gran batalla. É certo, a sociedade puido estar enferma durante toda a súa existencia, pero é neste tempo cando se produce a gran traxedia dunha coexistencia entre os recursos abundantes e a extrema pobreza. Unha parte da Terra teno todo nas mans, e non obstante, sofre tamén pola desharmonía global do planeta. Os intereses creados desharmonizan ó home individuo do Norte, que sofre na súa loita entre o ben e o egoísmo, e o seu desequilibrio vese trasladado á sociedade. ¿Por que non o solucionamos, por que non temos xa resolto o problema das grandes diferencias, de seres que están condenados a unha vida infrahumana mentres que outros moitos seres viven na opulencia?

Pero son optimista, penso nos logros que se foron conseguindo e nos milleiros de anos que tiveron que pasar para chegar ata este momento. Admitamos que estamos nun período inexplicable da humanidade que, malia a todo, progresa cara a unha evolución positiva, se ben para acada-la solución tamén vai pasar moito tempo. Eu tamén quixera resolver tódolos problemas da India, pero iso é imposible. Por certo, os organismos internacionais existen porque o mundo non se pode deter.

A India elixiume a min. A casualidade encobre cousas moi grandes, e engloba todo o que facemos nun espacio da nosa historia. Asumo que o que aconteceu nestes 50 anos de vida da nosa Fundación foi froito de decisións, de reaccións ante imprevistos favorables ou desfavorables. Durante a Guerra Civil elixín dedicarlle o meu traballo a Deus. Tomei esta decisión, e ó remata-la guerra estiven pensando en qué podía concentra-los meus esforzos para poñela en marcha.

Decidín entrar na Compañía de Xesús, seguindo o carácter aventureiro de San Ignacio de Loyola, con aquela mestura de santo e comerciante. Gustoume o seu espírito, era un home moi práctico, preguntábase qué facemos na vida.

Déixeme explicarllo. No meu caso, cumpríase o terceiro ano da miña formación relixiosa. É entón cando debes saír abastecido co espírito pero eu decidín arredarme da espiritualidade. Decidín que o que máis me importaba era escoitar e obedecer ó meu convencemento de que á santidade se chega polos camiños máis terrestres. Para min, actuar é o máis importante, é a última espiritualidade, porque vai un paso máis alá da oración, porque na túa acción boa se move todo o teu ser: a parte física, o sentimento, as sensacións…

Cando comecei a traballar nas misións, todo se fundou arredor da acción, de diminuí-lo sufrimento dos seres humanos, que non consiste en impor nada senón en axudar a mitiga-la dor. Formamos unha organización semellante á de agora, co meu propio catecismo, falándolles ós campesiños e dicíndolles que os dous fillos dunha nai non son irmáns, que se tornan irmáns cando un axuda o outro. Se queredes ser ricos, dade; se queredes ser pobres, non lle deades nada a ninguén. E así fun elaborando os mandamentos que se poden resumir no concepto filial entre os seres humanos. Parto de que todos nos debemos á sociedade na que medramos e que lle debemos devolve-lo que nos dá. Se fas contas e só entregas o que recibiches, significa que non deches nada, só devolviches.

O home está dotado dunhas forzas espirituais que non precisan aditivos para se explicaren. Son inimigo de falar de revelacións, mais lembro unha noite moi escura durante a guerra, na que o meu pensamento me puxo a proba. Emprendín a miña propia batalla, tiña que escolle-lo bando onde me alistaba: a escuridade ou a luz, e non entendía por qué me custaba tanto aferrarme á luz. Desde aquela estou no seu bando, aínda que vexo a escuridade deste mundo e enténdoa. Pero o bo é que a luz non se apaga: está o amor ós demais, a solidariedade, o querer que este mundo sexa diferente do que é. Queixámonos a Deus, se é que está aí, de que o mundo está mal feito e isto arrédanos dos homes. É unha proba demasiado forte e temos que queixarnos do que nos toca vivir.

Intervén a súa muller, Ana, que cun apracible sorriso afirma que Vicente Ferrer actúa en España como un filósofo mentres que na India fala só de cousas moi prácticas. “Aquí refúxiase en mensaxes espirituais porque a xente ten apetito delas e precísaas, pero durante os trinta e catro anos que levo vivindo con el non deixou de pensar cada día en qué pode facer para mellora-las condicións de vida dos demais”.

En España precisamos un heroísmo colectivo, porque vence-la pobreza é unha gran batalla humana que non podemos gañar sen unha enorme dose de entrega. Por iso, temos que conseguir que no noso país o 90% das familias doen diñeiro para os países pobres. Repito, a humanidade está enferma pero sinto que temos cada día máis presente a solidariedade.

Esas informacións son como unha epidemia, un virus. Permítenlle concluír a quen queira xustifica-la súa conciencia que, efectivamente, estaba no certo: que non tiña que axudar a ninguén. Os casos de abusos son lamentables, pero humanos, porque voluntarios ou misioneiros participan de tódalas virtudes e defectos dos seres humanos. Sen embargo, as máis das veces os proxectos das ONGs están moi controlados. A nosa Fundación hai 32 anos que traballa no mesmo lugar e é a propia comunidade de destinatarios das nosas accións a que vixía o que facemos.

No canto de tantos papeis, as administracións deberían pedir e comproba-los resultados. Se pedimos cartos para facer un hospital, queren controla-las facturas compulsadas, unha morea de caixas de papeis que cómpre empaquetar e enviar, e o que deberían comprobar é se o hospital se construíu e funciona. Sería máis doado e resultaría máis eficaz para todos.

É o sistema de solidariedade máis perfecto para contribuír ó desenvolvemento dos países pobres, xa que garante unha doazón permanente durante un longo período de tempo. Precisamos dez ou mais anos de continuidade nos ingresos para estarmos seguros de que haberá cartos para acometer cada proxecto. Unir unha familia española cunha familia india resulta emotivo e unha experiencia moi forte para os “padriños”. Moitos deles nos agradecen esta posibilidade de se relacionaren coa familia axudada. Temos 64.000 nenos e nenas apadriñados, e queremos acadar 30.000 máis. Un dos programas máis importantes é impartirlles educación lectiva a estes nenos. Na India os pobres coidan que a educación non é para eles, e nós traballamos para que, en primeiro lugar, saiban que tamén teñen dereito a estudiar, e para que, despois, estudien de verdade.

É verdade, pero os pobres non saben nada destas cousas. Oen algo, pero non vai con eles, non teñen forza, nin voz. O outro día abraioume ler que a India mercara uns sofisticados dispositivos loxísticos que lle permiten saber ó exército indio ónde se atopa o inimigo. Pero non esquezamos que os máis pobres son xente feliz e, aínda que resulte difícil de entender, canto máis posúen son menos felices porque viven con menos tranquilidade. Os pobres non teñen preocupacións, xa dixo Buda que a felicidade radicaba en non desexar nada.

A India enteira é un lugar sagrado. A cultura elévaos ás nubes, á espiritualidade individual, mentres que en Europa nos conduce ó amor ós demais, a servilos e axudalos, porque é o que reconforta a alma. A acción, prestar axuda, é o movemento natural na nosa sociedade. En Oriente, a mística, falar e atopar a Deus, é o ordinario, imbuíron algo sagrado en tódalas cousas.

Os voluntarios, sobre todo, teñen que ser útiles. Cómpre que teñan un forte espírito de sacrificio e que queiran atopa-la súa felicidade proporcionándollela ós demais. O erro é querer repeti-los esquemas pracenteiros de aquí na India. É un esforzo inútil.

A Fundación funciona sen min, pero eu non sen ela. Temos un equipo directivo de máis de vinte persoas completamente dedicadas ó proxecto. E case todas elas son indios do lugar que levan máis de vinte anos traballando na organización. Eran, ó comezo, pobres e incultos, pero estudiaron e instruíronse ata o punto de que están capacitados para traballar a este nivel directivo e de organización de proxectos. E non van marchar da Fundación porque son de alí, do lugar. O proxecto da Fundación Vicente Ferrer non remata en Vicente Ferrer, só comezou con el.

Vicente e Ana Ferrer van ser axiña avós. Devecen por volver á India que uniu as súas vidas cando ela era unha moza xornalista que se namorou dun revolucionario dos pobres, e o que era unha nova para un informativo converteuse no prólogo dunha nova existencia. Rematou xa a entrevista a, segundo a UNESCO, un dos personaxes máis salientables do século XX, candidato ó premio Nobel da paz e galardoado co Príncipe de Asturias á Concordia, pero non o impacto das súas verbas, que teñen un percorrido que vai moito máis alá da nosa imaxinación.

Quien esté interesado en la acción de Vicente Ferrer puede dirigirse a: www.fundacionvicenteferrer.org y a 902 22 29 29.