Que é un horario laboral racional?
Un marco temporal no que se desenvolve a prestación laboral onde o traballador e a empresa atopan satisfacción mutua. Pero hai que respectar a singularidade de persoas e empresas, con horarios máis flexibles. A clave é partir dun horario de entrada amplo (por exemplo, de 7.00 a 10.00 horas) e marcar un límite horario máximo de finalización, por exemplo, as 18.00. Non todo sector produtivo é igual e, en consecuencia, tamén hai que ter flexibilidade para tratar as singularidades de sectores coma o comercio e a hostalaría.
Un estudo da organización que preside di que a xornada laboral concentrada, cunha breve pausa para xantar, aumenta a produtividade entre un 11 e un 15 %.
A curva de rendemento da persoa traballadora diminúe ao longo do día. En consecuencia, cando o horario laboral se concentra permite rendementos máis produtivos, mentres que nun horario laboral excesivo ou partido en dúas xornadas, a desconexión mental do traballador é inevitable. Ademais, unha empresa cun horario racional e sensato ten en conta o recurso persoal, o capital humano; e os índices de satisfacción nas enquisas de clima laboral melloran espectacularmente. Iso leva aparellado a retención e atracción do talento.
A xornada intensiva fai máis fácil conciliar a vida persoal/familiar e laboral?
Faino máis sinxelo, natural e lóxico. Concentrar o noso traballo repercute no tempo para conciliar das persoas, independentemente de se teñen familia, tamén na percepción de respecto e preocupación da empresa pola súa vida.
O horario laboral concentrado pode reportar beneficios para a saúde do traballador?
Xantar nun tempo adecuado e dispoñer de espazo tras a xornada é a mellor medida que pode poñer en marcha unha empresa para mellorar a saúde dos traballadores. Hai que ter tempo para traballar, pero tamén para vivir.
Pero tamén haberá algunha contraindicación.
Non xogar con regras claras, por exemplo. Os modelos organizativos do futuro xa non responden a regras xerais do século pasado: oito horas de traballo, oito horas de vida e oito horas de descanso. Imos a modelos nos que ás veces a presenza non é decisiva, sobre todo tendo en conta as novas tecnoloxías que poden chegar a converterse nunha magnifico aliado. Ou tamén nun inimigo do tempo cando se converten nun fin en si mesmo e non en ferramenta para favorecer a operatividade. A clave é crear marcos claros onde as regras de xogo sexan visibles e, sobre todo, sexan respectados por todos.
A metade dos empregados en España traballa con horario partido e xornadas dilatadas, que finalizan cara ás 19.00. Todo iso con pausas longas para comer.
Obviamente, isto non é bo para ninguén, nin para o traballador nin para a empresa. As empresas deben buscar talento e innovación, non persoas que quenten a cadeira. Non somos máquinas e a medida que pasa o tempo os nosos mecanismos internos non responden nin fronte ao traballo nin fóra.
E por que cre que o hábito español de quentar a cadeira ata que o xefe sae pola porta está tan arraigado?
É un mal costume, orixinado por un mal entendemento de que o traballo é o eixe da nosa vida. E, en consecuencia, pensar que “cantas máis horas lle dedique, mellor o estarei facendo”. Hai medo a cambiar de hábito ou a pensar que, se o fai o xefe, está ben feito. É o momento de que os directivos lideren o cambio, xa que este lamentable paradigma non é bo para a organización nin para as persoas. Hai que ser honestos e, tanto se es empresario coma traballador, procurar ser máis eficiente no uso do tempo. Todo iso en aras a ter un tempo para vivir e descansar.
Entón, non cre que o horario partido, e máis horas de traballo, sexa beneficioso para a empresa?
Non. Non é unha cuestión de estar no traballo, senón de ser eficaces e eficientes no desenvolvemento da nosa prestación. Cando deixamos de selo pasamos a ter un absentismo mental que non beneficia ás organizacións.
O estudo La conciliación de la vida profesional, familiar y personal. España en el contexto europeo, do doutor de Economía José María Fernández-Crehuet, conclúe que en España traballamos máis horas ca nos países da nosa contorna, con peores resultados.
A receita é a flexibilidade horaria combinada con teletraballo parcial e smart working intelixente, ou metodoloxía de traballo baseada en darlle ao traballador as ferramentas necesarias para alcanzar o seu máximo rendemento profesional desde calquera lugar. Todo iso, combinado cun tempo de xantar entre 30 minutos e un máximo dunha hora. E, por suposto, medidas de conciliación e corresponsabilidade dos varóns, aos que lles custa saír da súa contorna laboral e entrar na contorna doméstica a asumir as súas obrigas.
A xornada intensiva xeneralizouse nos colexios públicos, e xa é opción maioritaria en Asturias, Andalucía, Madrid, Murcia, as dúas Castelas, Estremadura, Cantabria, Canarias, Galicia e A Rioxa, así como nos institutos públicos diso, bacharelato e FP. Pola contra, Navarra, País Vasco, Cataluña, Aragón ou Comunidade Valenciana resístense a instaurar o modelo de clase só matinal. Na escola privada e concertada, en cambio, mantense a xornada partida maioritaria. O colexio con horario intensivo conta con detractores: as asociacións de pais e nais adoitan reivindicar a xornada partida, porque hai moitas familias que non teñen a tarde libre para estar cos fillos. Ademais, din, o horario intensivo reduce as horas de patio e recreo, e a socialización resulta prexudicada.