Os cadernos do século XXI
Tomar notas nun caderno xa non é o mesmo desde a chegada das pantallas. Os clásicos cadernos de follas de papel deron paso aos cadernos dixitais, que unifican todas as posibilidades dos cadernos clásicos, pero coa versatilidade do formato dixital. Con estes dispositivos é posible escribir nunha pantalla coma se o estivésemos facendo con lapis e papel, gardando ao instante as nosas anotacións en arquivos, pero coa vantaxe de que xa non temos un número limitado de páxinas. Esa é a súa primeira diferenza cos tradicionais, ás que podemos engadir a capacidade de transformar a nosa letra en texto mecanografado automaticamente, a posibilidade de sincronizar as nosas anotacións co noso computador ou móbil, ou a comodidade de esquecernos de comprar outro cando se acaben as páxinas.
Non todos valen para o mesmo
Hai un mercado extenso de produtos que din chamarse “cadernos dixitais”, pero a realidade é que moi poucos deberían ter esta consideración. Podemos falar de tres categorías de dispositivos: básicos, híbridos e 100% dixitais.
A primeira categoría é a que máis confusión nos pode ocasionar. Nesta tipoloxía atopamos dispositivos cun prezo que non adoita superar os 20 euros, e que inclúen un caderno de papel, no que se supón que podemos reutilizar as páxinas, acompañado dun bolígrafo “borrable”. Pero nada disto é dixital, xa que o que realmente importa é a aplicación que hai que usar, obrigatoriamente, para escanear cada páxina co móbil e que se encarga de gardalas e dixitalizalas. É dicir, unha vez que se escribe o texto, tense que escanear co móbil para almacenalo en formato dixital. A realidade é que non hai por que pagar por estes kits, xa que mesmo hai aplicacións gratuítas que poden escanear as nosas notas, utilizar sistemas de Recoñecemento Óptico de Caracteres (OCR). Nesta categoría atopamos dispositivos de marcas como Guyucom, Elfinbook ou Homestec.
No segundo grupo atopamos os dispositivos híbridos ou SmartPads. Trátase dunha tableta dixitalizadora que se coloca baixo un papel. Todo o que escribimos na folla captúrase coa tableta e, automaticamente, vaise gardando no noso móbil. O problema que teñen estes dispositivos é que, a pesar de que podemos pór calquera papel sobre a súa superficie, ao final hai que atopar cadernos compatibles cos seus tamaños e, habitualmente, só podemos recorrer ás oficiais que nos ofrece o fabricante. Un exemplo son os produtos de Wacom Bamboo.
Finalmente, a terceira categoría é a dos equipos máis completos, aqueles nos que a propia superficie da pantalla, grazas a unha tecnoloxía de tinta electrónica, permite escribir sobre ela, teñen os seus propios sistemas para xestionar, gardar, editar e consultar os documentos escritos e podemos utilizalos sen necesidade de conexión a outro dispositivo. Son os produtos máis caros, pero os máis interesantes, entre os que podemos nomear ao Remarkable 2, Kobo Elipsa ou o recente Kindle Scribe.
Se queremos iniciarnos neste universo de dixitalizar os nosos escritos a man, o máis sinxelo e barato é botar man de aplicacións con funcións OCR. Estas siglas tradúcense por Optical Character Recon ou Recoñecemento Óptico de Caracteres. Isto é algo que leva tempo nos escáneres, pero grazas á mellora das cámaras dos teléfonos móbiles, xunto aos sistemas de Intelixencia Artificial que incorporan, agora podemos levalos no peto. Con pór OCR en calquera tenda de aplicacións como Apple Store ou Google Play, aparecerán centos de apps coas que simplemente temos que enfocar calquera papel cunha caligrafía medianamente lexible para transformalo nun texto mecanografado e crear documentos para levalos en calquera dispositivo dixital. Hai unha enorme oferta destas aplicacións, pero destacan Microsoft Lens, Adobe Scan, CamScanner ou Docutain.
E por que non utilizar unha tableta?
Nos últimos anos, algúns fabricantes como Apple co seu iPad ou Lenovo e Samsung, no bando Android, entre outros, lanzaron equipos que veñen preparados para utilizar lapis dixitais nas súas pantallas. Se de verdade queremos a función de caderno dixital, por que non aproveitar estes? Hai que ter en conta varios factores
O primeiro é a autonomía. A batería dos cadernos dixitais, cun uso diario intensivo, pode chegar a unha semana (mesmo máis). Se utilizamos unha tableta tradicional, é probable que non alcance nin un día. Para usalas como caderno dixital, as pantallas das tabletas, que habitualmente son OLED (tecnoloxía de alta calidade que ilumina cada píxel por separado), están permanentemente acesas e iso consome moita enerxía. As dos cadernos dixitais baseadas en tinta electrónica (e-Ink) son máis eficaces enerxeticamente, xa que só aplican corrente eléctrica no momento de mostrar un texto na pantalla ou de escribilo, sen necesidade de gastar máis enerxía para mantelos visibles ata que cambiemos de páxina.
Non podemos esquecernos da nosa vista. Unha pantalla OLED emite, constantemente, luz e radiación, aínda que poñamos o “modo lectura” que a coloca nun ton alaranxado. A dun caderno intelixente non ten este efecto, polo que é practicamente igual de cómodo para os nosos ollos que ler sobre o papel tradicional, xa que non impacta na nosa retina ningún tipo de emisión de luz artificial.
A terceira razón tamén ten que ver coa pantalla, pero neste caso coa súa superficie. Mentres que as tabletas teñen un cristal sobre o que escribimos e que, mediante movementos e vibración háptica (pequena vibración que se sente cando se pulsa a pantalla), que simula a sensación que pode ofrecer un bolígrafo sobre o papel, as de tinta electrónica veñen tratadas para que o tacto sexa similar ao do papel e que, ao deslizar o punteiro, a sensación é real. Isto ten unha contrapartida e é que as puntas dos lapis dixitais para estas pantallas desgástanse e hai que cambialas cada certo tempo.
O mercado dos cadernos dixitais sufriu un terremoto no 2022. Ata agora estaba dominado por marcas independentes como Remarkable e Kobo. Pero este ano, o xigante e líder indiscutible doutra categoría de produtos de tinta electrónica, o dos ebooks, lanzaba finalmente unha versión das súas Kindle que non só serven para ler, senón tamén para escribir, os Kindle Scribe. Este movemento marca un antes e un despois, primeiro en prezos , xa que fixo que as marcas de prezo máis elevado, como Remarkable, baixe o seu prezo, e Kobo, que xa pelexa no mercado dos eBook contra Amazon, teña agora un equipo moi similar en deseño, que o supera lixeiramente en prestacións a un prezo algo inferior.
Isto fai que un mercado que era moi específico se poña de moda e teña competencia. Algo que se demostrará cos próximos lanzamentos. Desta maneira, comprobaremos se hai sitio para todas as marcas ou se, pola contra, Amazon e os seus produtos, que levan asociados todos os servizos de Kindle como o acceso a unha inmensa biblioteca de libros, se impón sobre o resto.
Como elixir un caderno intelixente
Na primeira clasificación xa adiantamos que os dispositivos que se basean nunha aplicación que escanea o que escribimos e cun prezo medio que non supera os 20 euros non poden considerarse caderno intelixentes, así que nos centraremos nos híbridos e os 100% dixitais. para elixir o que mellor se adapte ás nosas necesidades hai que ter en conta:
- Tamaño. O habitual é atopar dispositivos en formato A4, é dicir, o tamaño de papel máis común, ou A5, a metade. Os segundos adoitan ser máis económicos, son útiles se queremos ir anotando sobre a marcha ideas ou pequenos textos. Pero se de verdade queremos desterrar de mochilas e maletíns os cadernos de papel, é conveniente achegarse aos de maior tamaño, a pesar de ter un prezo máis elevado, xa que non só será máis cómodo escribir sobre eles por ter máis espazo de pantalla, senón que, á hora de anotar sobre documentos como PDF ou PowerPoint, é moito máis práctico.
- Lapis ou punteiro. A maioría das veces vai incluído ao comprar o dispositivo, pero non todos son iguais. Hai que fixarse se necesita pilas, pódese cargar por USB ou, directamente, non fai falta cargalo nunca. O gran perigo destes dispositivos e o seu principal hándicap fronte a un caderno tradicional é ese, quedarnos sen batería nalgún dos elementos e, por tanto, sen poder apuntar ou consultar nada do que hai neles .
- Densidade da pantalla. Se atendemos aos elementos técnicos, a característica clave é a densidade da pantalla, que non é o mesmo que a resolución. Esta mídese en puntos por polgadas (ppp). A conclusión para interpretalo é sinxela: cantos máis puntos por cada polgada, máis fácil será escribir de forma máis definida e nítida. Hai quen dirá que tamén os niveis de presión (ndp) son importantes –adoitan estar entre os 1.024 ndp e os 2.048 ndp–, pero realmente isto só afecta a quen queira debuxar, xa que poderá aplicar máis ou menos presión para esfumar o seu trazo. Á hora de escribir, é un parámetro que non inflúe tanto.
