A sesta, un sono que remata aos 30 minutos

A sesta, un sono que remata aos 30 minutos

Sobremesa, sofá e sopor. A combinación destes tres elementos converte a sesta nunha consecuencia máis que inevitable, irresistible. Bautizada por Camilo José Cela como o ioga ibérico ou elevada á condición de tesouro nacional, botar unha soneca vespertina provoca paixóns en España. Tamén o fai noutros países pouco ou menos afeitos, polo menos ata agora, a este parón no atafego cotián. Un estudo elaborado pola Universidade de Regensburg no 2004 amosaba, para a sorpresa dos seus promotores, que a proporción de alemáns (25%) que recorrían á sesta era moi superior á dos españois (9%). O certo é que o ritmo de vida imperante non colabora precisamente á súa promoción. E é unha mágoa, porque a comunidade científica certificou que, lonxe de reducir a produtividade, aumenta o rendemento laboral e beneficia o benestar de quen a bota.

Iso si, as súas vantaxes están condicionadas á dose: para que o descanso sexa saudable e efectivo, os expertos en saúde de EROSKI CONSUMER recomendan que o tempo dedicado a durmir durante a sesta non exceda os 30 minutos. Superar ese límite pode desencadear o efecto contrario ao desexado, e mesmo ocasionar consecuencias pouco saudables para o organismo. Durmir a sesta na cantidade, calidade e maneira axeitada contribúe a aumentar o rendemento laboral, a descargar a ansiedade e a desbloquear a mente. Nos máis cativos é un hábito aínda máis valioso: favorece a capacidade de aprendizaxe e reduce a hiperactividade e ansiedade dos nenos.

Pracer e saúde

A orixe da sesta é antiga; remóntase á civilización romana, que se refería como “hora sexta” ao período de tempo comprendido entre as 12.00 horas e as 15.00 horas. Cos anos, a expresión derivou na actual palabra sesta. A súa procedencia pode resultar descoñecida para algúns, pero non acontece o mesmo cos beneficios máis evidentes que se experimentan logo de gozar dun pequeno sono vespertino. A sesta é reparadora porque proporciona unha sensación de benestar e despexa a mente.

É un hábito recomendable tamén polos seus efectos positivos na saúde psíquica das persoas. Os expertos coinciden en que unha sonada no ecuador do día libera o estrés e o nerviosismo acumulado durante a xornada, recarga o organismo e aumenta a creatividade e mais o nivel de alerta, preciso para previr posibles accidentes ao volante ou laborais.

Pero non só axuda por “dentro”, tamén o fai por fóra. O descanso a media tarde prevén o avellentamento celular, xa que o seu efecto reparador dá combatido os radicais libres -moléculas responsables, entre outros efectos, do avellentamento celular-. A sesta é á vez unha aliada para manter a pel sa e luminosa, amais de acelerar o proceso de rexeneración das células e de mantela fresca e tersa.

Canto debe durar?

Os beneficios dunha boa sesta non aumentan canto máis tempo se durma. Todo o contrario. A súa duración axeitada atópase entre os 20 e os 30 minutos, aínda que en ocasións con 10 minutos abonda. Cando a sesta se axusta a ese período, as persoas intérnanse nos primeiros chanzos do sono e non se interfire na vixilia. Se se supera esta media hora, é máis difícil espertar e cando se consegue é frecuente facelo con mal humor e coa sensación de que o descanso non foi abondo.

A popular “modorra” e o mal xenio tras a sesta orixínase cando o descanso se prolonga en exceso. O motivo é que se afonda demasiado no sono e se entra na etapa de movemento rápido dos ollos, coñecida como sono REM (siglas que corresponden ás palabras inglesas Rapid Eyes Movement -movemento rápido de ollos-), e xa non resulta tan doado espertar. A medida que o sono avanza, prodúcese un bloqueo na recepción da información sensorial que facilita o descanso. Esa é a razón de que un espertar durante o sono profundo, sobre todo se xa se entrou na fase REM, provoque unha gran desorientación, desacougo e ata confusión. Por todo iso, o máis apropiado é intentar botar unha sesta cada día que non dure máis de trinta minutos.

Os expertos lembran que o repouso a media tarde é recomendable para todas as persoas, especialmente para os nenos. Non obstante, é certo que a súa práctica se lle desaconsella a quen padeza insomnio grave ou a quen teña problemas cos ciclos sono-vixilia, como acontece con quen traballa en quendas nocturnas ou mude a miúdo o seu horario laboral.

Imprescindible para os nenos

Menosprezar os beneficios de botar a sesta durante a infancia é un erro. É unha rutina fundamental e imprescindible, sobre todo nos cinco primeiros anos de vida do neno. Neste período, os máis pequenos adquiren novos coñecementos de xeito continuo e esta pausa axuda a que o cerebro reteña a información correctamente. Amais destes beneficios neurocognitivos, as sestas proporcionan o tempo de descanso necesario para repoñer forzas e evita que algúns pequenos estean ao remate da tarde irritados ou teñan dificultades para durmir pola noite. Tanto é así que investigacións neste eido confirmaron que respectar o descanso a media tarde na infancia reduce o risco de que os nenos sufran hiperactividade e ansiedade. A sesta é tamén un bo antídoto fronte a episodios de somnambulismo ou fronte aos frecuentes terrores nocturnos.

Ao igual que acontece con adultos e anciáns, as horas de sono necesarias acúrtanse progresivamente cando os pequenos medran. Os bebés que acaban de nacer poden durmir de 16 a 20 horas, que se reducen entre 10 e 13 (incluída a sesta) na etapa que comprende do ano aos tres anos. Cando as horas necesarias non se cobren, os máis pequenos poden amosar signos evidentes de fatiga e tamén problemas máis sutís que afectan o comportamento e o rendemento escolar. Ao contrario do que se poida pensar, saltar a sesta non asegura que pola noite o neno durma máis e mellor. A fatiga extrema pode ser contraproducente e sobreexcitar tanto os nenos que a conciliación do sono nocturno sexa unha tarefa aínda máis difícil.

En ocasións, de xeito particular cando os nenos xa alcanzan certa idade, é frecuente que os máis pequenos se resistan a descansar despois da comida. Para que durma a sesta, é aconsellable seguir unha rutina: cando se detecten sinais de sono, como estar inquedo, levar as mans aos ollos ou bocexar continuamente, hai que levalos á cama para que sexan conscientes do acto de ir durmir e concilien o sono por eles mesmos. Xerar un ambiente agradable con música suave, lerlles un conto ou escoitar unha canción pode resultar de grande axuda.