"Non é o mesmo un comedor integrado que outro con cátering ou liña fría, coa cociña fóra e alimentos requentados"

Na nosa opinión, isto depende da xestión do comedor escolar. Non é o mesmo un colexio que o teña integrado no plan do centro, como un elemento educativo máis, coa súa cociña propia, con alimentos de proximidade e ecolóxicos, que un centro escolar con cátering ou comida de liña fría, con cociñas centrais afastadas do comedor e alimentos requentados en plástico días despois de que se cociñasen.

En poucos anos, os alumnos pasaron de consumir alimentos locais nos colexios, elaborados no centro, a comer produtos cociñados a quilómetros de distancia e chegados de calquera recuncho do mundo, co correspondente deterioro da calidade da comida. Co sistema de cátering ou liña fría poden resentirse as propiedades organolépticas dos alimentos (cor, sabor, cheiro, textura), fundamentais para quen están aprendendo a comer. Se un prato non está bo, vaise acabar tirando. A liña fría permite a produción a grande escala de miles de menús diarios. A distribución aos colexios unha ou dúas veces por semana diminúe os custos do transporte. Cremos que, polos motivos expostos, pode supoñer unha mingua na alimentación saudable dos escolares.

Ademais de mingua das calidades organolépticas que mencionei, outro problema do modelo do càtering é que usa unha gran cantidade de plástico. Diversos estudos advirten que os disruptores endócrinos capaces de simular o comportamento das hormonas contidos no plástico (como o bisfenol A ou os ftalatos), poden migrar do plástico ao alimento ao quentarse dicir, que as substancias tóxicas do plástico poderían pasar á comida. Entre eles figura o proxecto INMA, Infancia e Medio Ambiente, que xestiona a maior base de datos de España sobre nais e fillos desde o embarazo, e está liderado por catorce hospitais, universidades e institucións de saúde nacionais. Tamén a Organización Mundial da Saúde alertou do perigo destes compostos do plástico polos seus efectos para a saúde. E isto, sen contar coas consecuencias ambientais destes envases.

En boa medida, non. O sistema de cátering crece, e este modelo reduce o consumo de alimentos frescos de proximidade. Ademais, a disparidade normativa de cada comunidade non axuda, porque fai que a inspección e control do servizo e pregos das cláusulas técnicas que rexen a licitación dos contratos a estas empresas tamén sexa dispar, e diferente en cada rexión.

Si. O máis importante é que nos aseguremos de que a calidade dos alimentos do comedor escolar sexa a mellor, e de que os pratos resultan atractivos para quen están aprendendo a comer. Pero aos pais e nais tamén nos preocupa que nalgúns casos as racións son escasas, como reflicten as queixas que recibimos, e o cociñado en ocasións non é tan variado como podería. Moitos comedores escolares, ademais, non teñen capacidade para atender toda a demanda de prazas, polo que hai alumnos que necesitan comer no colexio e con todo non poden. Outra queixa é que o comedor adoita ser un sitio ruidoso, onde moitas veces os alumnos non teñen tempo suficiente para comer.

Un colexio coa súa propia cociña e persoal de comedor, unha comida que se cociñe no centro, con alimentos de proximidade.

O comedor escolar é unha peza clave na construción dos sistemas alimentarios locais, sempre que se baseen en criterios de sostibilidade económica, social e ambiental. Pero resulta necesaria a implicación da comunidade educativa no seu conxunto.

A alimentación debe incorporarse como contido curricular nos plans educativos do centro, con profesores especializados no comedor para que sirvan como plataforma de transmisión e aprendizaxe da dieta mediterránea, que prevén a obesidade e é patrimonio inmaterial da humanidade. Pero tamén os pais desempeñamos un papel. Non se pode delegar todo nas institucións, porque a alimentación dos nenos e neneas é unha tarefa conxunta.

Non existe a opción de quedarse cruzados de brazos. As asociacións e federacións de familias de pais e nais de alumnos, así como a Confederación Española de Asociaciones de Padres y Madres del Alumnado, poden exercer un labor de denuncia e control para loitar pola correcta prestación do servizo. Ademais, hai que crear órganos administrativos independentes que controlen os menús das empresas adxudicatarias, centralicen e avalíen as queixas dos usuarios, melloren o control sanitario e nutricional dos alimentos e publiquen o resultado das súas inspeccións.

O feito de que o comedor sirva só alimentos precociñados, prequentados, conxelados, comida enlatada ou bolaría industrial é motivo de alarma. Tamén hai que estar atentos para comprobar que o comedor ofrece peixe polo menos dúas veces por semana, e que este non sexa xurelo panga ou outras especies conflitivas. Un bo comedor escolar debería incluír froita de tempada polo menos tres veces por semana e verdura todos os días (como prato ou gornición).

Un deles está no barrio do Albaicín, en Granada. O comedor do colexio público Gómez Moreno está xestionado polos pais e nais desde hai máis de dez anos, e o 80 % dos alimentos que ofrece son de produción ecolóxica. Ten cociña propia e unha das taxas de sobrepeso e obesidade do alumnado máis baixas da provincia, como recoñecen moitos premios. Ese é o modelo que debemos lograr para todos.