: Un verán, con deberes?

César Bona: “Hai que humanizar a educación e facela igualitaria” (Segunda parte)

Que é o que fai o sistema educativo actual? 

O de sempre. Someter a unha presión extraordinaria a nenos e a docentes. Hai tanto contido que impartir para que os mozos cheguen formados a Bacharelato que xa non se poden ter en consideración outras necesidades, e iso é absurdo. O máis importante nestes tempos é a saúde. E canto tempo se lles dedica nas escolas? Moitas cousas que se dan por feitas non se fan. Interpretar a hipoteca ou o recibo da luz, controlar e facer contas para chegar ben a fi n de mes… Iso debería estar na escola, máis aló da cerrazón do currículo. 

Como foi a educación durante o confinamento?

Hai moi bos mestres. Estivemos confinados, pero vivindo experiencias incribles. As familias tamén fixeron que isto se mova. Aos docentes ás familias só se lles pode esixir o que poidan dar. A presenza, o xeito de estar na clase e a convivencia son claves. Pero se non hai tempo para explicar todos os contidos, como o podemos solucionar? 

É a educación o verdadeiro ascensor social? 

Hai unha escola que pensa que é o reflexo da sociedade. E temos que mellorar a sociedade. Nesta situación extraordinaria, debateuse se debían pasar ou non todos os nenos de curso. Moitos pensan que a escola si debería ser o mellor ascensor social. Sería xusto que pasasen de curso os que ían ben, pero para os que levan unha gran mochila ás costas é máis complicado. Hai que parar e reforzar. A noite que xurdiu ese debate eu non puiden durmir, porque me viña continuamente a palabra ‘xustiza’ á mente, con distintas preguntas. 

O sistema de educación pode atender as distintas necesidades dos alumnos? 

A educación supón dar a formación necesaria para que sigan relacionándose ben consigo mesmos, coas persoas que os rodean e co mundo no que viven. E se non, para que estamos educando? Porque representa un malgaste de enerxía brutal. O inxusto sería que, se cando isto pase non cambiásemos, non serviría de nada. A vida estanos dando unha oportunidade. Temos que dar unha educación mellor e máis igualitaria.

Que opina do método seguido durante o estado de alarma, no que os pais tiveron que asumir un papel máis activo na educación dos seus fillos? 

Hai moitas familias que non teñen recursos, e a educación non para: leva por diante a quen non se agarre. Houbo moitos mozos aos que non lles chegaban as tarefas ou as súas familias non podían solucionarllas. Isto é un gran problema. Non temos un proxecto referente. Coñecín escolas en crises, porque o seu alumnado non ía demasiado ben e estaban a piques de pechar, pero deron un xiro drástico e invitouse a participar máis ás familias e aos seus fillos cunha visión máis humana. Conseguiron a transformación. Non é cuestión de incluír máis contidos, senón de humanizar a educación. 

Sempre se nos fala de Finlandia ou dos países do norte como referentes, onde o fracaso ou o absentismo escolar son menores que os nosos. 

Son contextos diferentes. Seguro que se pode aprender algo de Finlandia e dalgunha escola de Arxentina… Seguimos falando de exemplos, pero non os aplicamos. No noso país, un de cada catro alumnos non termina os seus estudos. E non é culpa da educación secundaria, senón de todo o sistema. Obviamente, algo falla. Sería necesario facer analoxías entre a idade adulta, a nenez e a adolescencia. Na escola, cada 45 minutos, durante oito horas, imos cambiando de materia, e a anterior non ten nada que ver coa seguinte. Para iso fai falta unha mentalización importante. Isto fixémolo sempre. E se non hai relación entre os diversos contidos en arte, literatura ou matemáticas, para que serven estas materias? Só son unha enumeración de datos para avaliar, e é o sistema o que necesita unha reavaliación.