CANDO O TOPE DE AZUCRE SE SUPERA NUN SÓ GROLO

CANDO O TOPE DE AZUCRE SE SUPERA NUN SÓ GROLO

Cada vez que unha persoa toma unha lata de refresco azucrado está bebendo entre sete e oito terróns e medio de azucre, dependendo da marca. Se consome dous ao día, unha media bastante frecuente, ao cabo do ano o seu corpo acumularía 5 475 terróns, case 22 quilogramos de azucre. A medio e longo prazo os efectos deste hábito, común en millóns de persoas, son prexudiciais para a saúde pola sucesión de efectos que ten. A evidencia médica respecto diso é incontestable.

“Vimos que as persoas que toman moitos hidratos de carbono simples de forma regular son máis obesos, teñen hipertensión e hipertrigliceridemia, desenvolven máis resistencia á insulina e báixanlles os niveis de HDL (colesterol bo). Todo iso ten un nome: síndrome metabólico, a fase previa ao desenvolvemento da diabetes tipo 2”, explica José López Miranda, subdirector científico do Instituto Maimónides de Investigación Biomédica (Imibic) do Hospital Reina Sofía de Córdoba.

OS BENEFICIOS, NULOS.

Iso é o que ocorre no corpo cun consumo habitual, pero a saúde dunha persoa está en risco por tomar un refresco azucrado de cando en vez ? Para que a medicina dese unha resposta habería que precisar que se quere dicir exactamente con “de cando en vez”, algo case imposible porque, din os especialistas, adoita utilizarse para xustificar hábitos que non son saudables e con frecuencia encerra un consumo moito maior do que se confesa. O que si demostrou a medicina é que os beneficios de abrir unha lata son nulos.

É certa a idea de que unha bebida de cola pode subir algo a tensión arterial porque ten estimulantes derivados da cafeína, aínda que de ningún xeito debe adoptarse como tratamento; a hipotensión ten que valorala un profesional. As bebidas isotónicas tampouco son recomendables para tratar a diarrea aguda, malia a crenza popular. Durante estes episodios, o corpo perde, sobre todo, auga e potasio, un composto que é case inexistente neste tipo de produtos. É máis, tomar este tipo de bebidas pode agravar o problema. A enorme cantidade de azucre que contén (4,4 g por cada 100) obriga ao organismo a liberar máis auga, o que pode empeorar a diarrea. Ante estas doenzas a mellor opción para rehidratar o corpo son os soros orais.

O AZUCRE EN ESPAÑA BÉBESE.

Nos últimos 20 anos a diabetes pasou en España do 8 ao 14 % da poboación, o que dá idea do impacto na saúde pública de produtos como os refrescos azucrados. O estudo Anibes, coordinado pola Fundación Española de Nutrición (FEN), chegou á conclusión de que “a terceira parte do consumo de azucre está nas bebidas que tomamos a diario”.

A investigación, a máis ampla que se fixo ata a data no noso país sobre hábitos de consumo, estilos de vida e inxesta de macronutrientes e micronutrientes, apunta un factor que sinalou tamén a OMS: o maior consumo de bebidas azucradas acompáñase dunha dieta cada vez de peor calidade, na que se reduce a inxesta de alimentos fundamentais para a saúde, como o leite. O resultado, explica a OMS nas súas directrices, é “a ganancia de peso en nenos de 2 a 18 anos de idade”.

Prioridade: reducir o consumo

José López Miranda foi consciente do risco do azucre cando, recentemente licenciado nos 90, residiu un par de anos nos EUA: “Entón xa sufrían unha epidemia de obesidade e os problemas cardiovasculares que carrexa disparáronse. Ver a persoas con obesidade mórbida era habitual. Pois ben, iso xa está sucedendo en España, e se non facemos algo iranos moi mal”. Moitos especialistas avogan por ensinar desde a infancia a riqueza dos distintos sabores de alimentos e bebidas sen enmascaralos co sabor doce.

Como ocorreu co tabaco, ata agora a medida máis efectiva para reducir o consumo de bebidas azucradas foi gravalas con impostos e taxas. En Cataluña, o aumento do prezo das latas entre un 5 % e un 10 % tivo un resultado espectacular. O imposto empezou a aplicarse en maio de 2017 e no primeiro ano reduciuse o consumo destes refrescos un 22 %, segundo un estudo do Centro de Investigación en Economía e Saúde da Universidad Pompeu Fabra de Barcelona.

A investigación, baseada na análise das vendas semanais de 105 produtos en 160 tendas de Cataluña, constataba unha redución maior das vendas en zonas con maiores índices de obesidade. O estudo sinalaba que, “o imposto conseguiu o obxectivo a curto prazo”, e engadía: os datos mostran unha caída do consumo de bebidas azucradas en seis litros por semana, produto e tenda respecto de as light/zero.

Reducir o consumo de hidratos de carbono simples, como a glucosa e a fructosa presente nos refrescos, xunto con outras medidas (exercicio físico, tomar menos sal e non fumar) “ten máis efecto na saúde da poboación que calquera medicamento”, explica López Miranda. Pero desterrar as bebidas azucradas é un reto difícil porque o seu consumo non se percibe como algo daniño para o organismo e, xa que logo, é un hábito socialmente aceptado.

NON SÓ SON BEBIDAS DE COLA.

Cantas persoas pensan en optar por refrescos máis sans cando saen comer ou tomar algo? Alternativas existen: auga con gas e limón, café con xeo, cervexa sen alcohol, zume de tomate, té con xeo e limón… López Miranda recorda que os refrescos azucrados son moi recentes na alimentación humana: “Teñen pouco máis dun século, e non debemos esquecer que, aínda que os extraiamos de fontes naturais, son totalmente artificiais e o noso corpo non está deseñado para tomalos”.

Aínda que a mala fama lévana os refrescos como a cola, outras bebidas que en ocasións se presentan como opcións máis saudables tampouco o son, porque teñen os mesmos efectos prexudiciais na saúde humana. Os batidos ou néctares, por exemplo, albergan tanta glucosa e fructosa como un bolo industrial; unha bebida enerxética de 500 mililitros contén 18 terróns de azucre (72 g) e brick individual de zume de froitas inclúe seis terróns (24 g).

‘ZERO’ OU ‘LIGHT’, SÓ DE CANDO EN VEZ

A denominación dos refrescos que incorporan edulcorantes artificiais no canto de azucre responde a criterios de márketing: a etiqueta light está máis enfocada ao consumo feminino e a marca zero, ao masculino. A súa composición é basicamente a mesma. Os edulcorantes que empregan con máis frecuencia son sacarina, aspartamo, sucralosa e acesulfamo K. Aínda que circulan mitos sobre os efectos prexudiciais destas substancias químicas na saúde, os especialistas aseguran que, nas cantidades autorizadas, son seguras para o consumo.

Pero, á marxe da súa seguridade, estas bebidas representan unha boa opción fronte ás convencionais? Segundo José López Miranda, hai que ter claro que “a mellor forma de hidratarse é beber auga, café ou té, e se excepcionalmente se toma un refresco, debe ser sempre sen azucre”. Non pasa nada por tomar unha bebida zero ou light de cando en vez, pero afacerse a estes refrescos conduce a patróns de alimentación inadecuados, apuntan os especialistas. Débese ao coñecido como efecto halo ou efecto sacarina, que consiste en introducir na dieta elementos en principio saudables (neste caso, a bebida sen azucre), pero compensalo con alimentos ricos en calorías. Así, unha persoa pode beber un refresco zero e, con todo, tomar unha pizza con 2 000 calorías.

EL EXPERTO

EL EXPERTO: Antonio González Estrada, fundador de sinazucar. org, proxecto gráfico de divulgación para concienciar sobre a cantidade de azucre libre que conteñen moitos dos alimentos de consumo habitual: “A palabra azucre adoita ocultarse”

Sabemos canto azucre tomamos nunha lata de refresco?

A maioría da xente non é consciente porque non acostuma buscar esa información nos envases, e algúns dos que a len non a interpretan correctamente, xa que adoita vir indicada a cantidade de azucre por 100 mililitros. Moitos consumidores non se dan conta de que nunha lata hai máis do triplo de azucre do que se indica na cifra do envase.

Podemos fiarnos do que din as etiquetas?

Si en canto á lista de ingredientes que aparece como información nutricional. O que ocorre é que ás veces non é o bastante clara. O termo azucre adoita ocultarse e empréganse sinónimos que xeran confusión, porque non queda claro se son equivalentes ou non ao azucre. Fálase de sacarosa, cítanse azucres que teñen mellor fama, como a panela, ou recórrese a termos eufemísticos coma o xarope de glucosa e fructosa.

Por que os fabricantes se resisten a reducir a cantidade de azucre nas bebidas?

O responsable de nutrición de Coca Cola aclarábamo hai pouco: unha redución de azucre fai que o sabor do produto non sexa interesante para o consumidor e deixe de consumirse. Se se substitúe por edulcorantes, obtense un sabor parecido, pero moitos consumidores interpretan que se está prescindindo dun produto natural por outro artificial e, aínda que os edulcorantes sexan seguros, non todos o interpretan así. Para conservar o seu mercado o fabricante ofrece dúas versións: o refresco normal e a versión con edulcorantes.

Os fabricantes inflúen no deseño das pirámides alimentarias?

Si. Cada sociedade de especialistas en nutrición ten a súa e, aínda que son moi parecidas, sempre hai pequenos detalle de cara aos grupos de presión que a apoian.

Que debería facer a Administración con respecto a estas bebidas?

A OMS recomenda impoñerlles taxas ás que conteñen azucre. Tamén hai que mellorar a etiquetaxe. En Chile incorporóuselles aos produtos uns hexágonos con cores onde, de forma moi visual, se representa a cantidade de azucre que teñen. Para rematar, son imprescindibles campañas de formación para os máis pequenos. Se en sinazúcar.org unha persoa con moi poucos medios foi capaz de concienciar a moita xente, o Estado con todos os seus recursos podería conseguir moito máis.

Tería que limitarse ou prohibirse a súa venda en hospitais e colexios?

Quizais facelo neses lugares podía ser unha medida simbólica eficaz para que a xente se dese conta de que debe priorizarse o consumo doutras bebidas en lugar dos refrescos azucrados.

Debería cambiarse a regulación da publicidade?

Agora está vixente o código PAOS, unha normativa de autorregulación da industria que protexe os nenos de informacións que poidan incitar ao consumo de produtos que fomentan a obesidade. O problema é que é a propia industria a que vixía o seu cumprimento e infrinxila moitas veces sae gratis. A autorregulación é pouco efectiva. O control debería ser do Estado e prever multas maiores se se incumpre a norma.