Zer jakin behar dugu hegazkina hartu aurretik
Nazioarteko eta Europako araudiek babesten dituzte bidaiarien eskubideak aireko garraioan. 261/2004 Europako Araudiak berariazko irizpideak ezartzen ditu konpentsazioa eta laguntza emateko norbaiti ontziratzea ukatzen zaionean, hegaldia bertan behera uzten denean, atzeratzen denean eta klase aldaketa gertatzen denean, hegaldiak jatorria Europako Batasunean, Islandian, Norvegian edo Suitzan duenean (hegazki konpainia edozein dela ere) eta bai EBtik kanpoko hegaldietan ere, hegazkin konpainia EBkoa izan eta EBko herrialderen batera doanean. Gainera, 1107/2006 (CE) Araudiak desgaitasuna edo mugikortasun murriztua duten pertsonak babesten ditu, baldin eta Europako Batasuneko lurraldean dauden aireportuetatik abiatzen badira, horietara iristen badira edo horietatik igarotzen diren bidaiarien hegaldi komertzialak erabiltzen badituzte.
Gainerako hegaldietan, nazioarteko hitzarmenen edo gertakaria gertatzen den herrialdeko araudiaren arabera arautzen dira bidaiarien eskubideak. Europako Batasuneko estatu bakoitzak erakunde ikuskatzaile bat izendatzen du gatazka kasuetan; Espainian, Aire Segurtasuneko Estatu Agentziak (AESA) kudeatzen ditu erreklamazioak. Hauek dira hegazkinez bidaiatzean ditugun eskubide nagusiak.
Zer-nolako eskubideak ditugu hegaldia atzeratuz gero?
Hegaldi bat atzeratu egin dela ulertuko da irteera bi ordu baino gehiago berandutzen denean programatuta zegoenarekin alderatuta edo azken helmugara hiru ordu edo gehiagoko atzerapenarekin iristen denean. Egoera horretan, eskubidea dugu hegazkin konpainiak artatu gaitzan.
Informazio eskubidea
Hegazkin konpainiak informazio zehatza eman behar digu atzerapenaren arrazoiei buruz eta egoera horri aurre egiteko ezarri duen ekintza planari buruz.
Arreta eskubidea
Itxaronaldiaren eta hegaldiaren distantziaren araberakoa da. Dagokion laguntza edo arreta denbora tarte hauen ondoren emango da:
- 2 ordutik aurrera 1.500 km edo gehiagoko hegaldietan.
- 3 ordutik aurrera EB barnean 1.500 km-tik gorako hegaldietan, edo 1.500 km-tik 3.500 km artekoetan EBtik kanpokoetan.
- 4 ordutik aurrera, EBtik kanpokoak diren 3.500 km-tik gorako hegaldietan.
Arreta edo laguntza horretan, elikagaiak eta edariak eman behar dira, eta, horretaz gain, bi telefono dei egiteko edo posta elektronikoa erabiltzeko aukera ere bai. Gaua igaro behar dugunean, hegazkin konpainiak hotel batean ostatua eman behar digu, eta establezimenduaren eta aireportuaren arteko garraioa jarri. Hori betetzen ez bada, gastuen ordainagiriak gorde behar ditugu erreklamazioa egin ahal izateko.
Diru eskuratzeko eskubidea
Atzerapena bost ordutik gorakoa denean, bidaia ez egitea erabaki dezakegu, eta, beraz, zazpi eguneko epean txartelaren dirua osorik itzultzeko eskubidea dugu. Eskala egin behar duen hegaldia bada, egin ez den zatiaren (atzerapena dela eta) eta jada osatu denaren kostu osoa eska dezakegu. Konpainia behartuta dago jatorrizko lekura itzultzeko hegaldi bat eskaintzera.
Konpentsazio eskubidea
Atzerapena hiru ordu edo gehiagokoa denean, bidaiari bakoitzeko konpentsazio bat jasotzeko eskubidea dugu, distantziaren arabera:
- 1.500 km arte: 250 eurokoa.
- 1.400 eta 3.500 km artean: 400 eurokoa.
- 3.500 km-tik gora: 600 eurokoa.
Noiz ez digute eman behar konpentsaziorik?
Konpentsaziorik ez da eman beharko, baldin eta hegazkin konpainiak frogatzen badu atzerapena ezohiko gertakariek eragin zutela: jatorrizko/helmugako herrialdeko ezegonkortasun politikoak, hegaldiarekin bateraezinak diren baldintza meteorologikoak, segurtasunerako arriskuak, hegaldiaren segurtasunari dagozkion ustekabeko gabeziak edo garraiolariaren jardunari eragiten dioten grebak.
Zer gertatzen da konexioa galtzen dugunean?
Ikusi egin behar da hegaldiak erreserba zenbaki bakarrarekin erosi diren edo bereizita. Lehenengo egoeran, laguntza eta konpentsazio ekonomikoa jasotzeko eskubidea dugu, atzerapena gertatu balitz bezala. Hegaldiak gure kabuz konbinatzen baditugu eta konexio bat galtzen badugu, konpainiak ez du laguntza edo hegaldi alternatiborik eskaintzeko betebeharrik, garraio kontratu independentetzat hartzen baitira. Gauza bera gertatzen da hegaldiaren atzerapenak programatuta zegoen beste garraiobide bat galtzea eragiten duenean ere, adibidez tren bat edo autobus bat. Horregatik, gure kontura erosiko baditugu, gomendagarria da hegaldi batetik bestera hiru orduko tartea izatea, konpainiari konpentsazio bat eskatu ahal izateko, lehen hegaldian atzerapen aipagarria gertatuz gero.
Zer gertatzen da hegaldia bertan behera uzten badute?
Bertan behera uzteak esan nahi du programatuta zegoen hegaldia ez dela atera. Gainera, hegaldi baten programazioan egindako edozein aldaketa ezeztapen gisa hartuko da irteteko ordua ordubete baino gehiago aurreratzen badu edo hiru ordu baino gehiago atzeratzen badu. Atzerapena gertatzen denean bezala, konpainiaren informazioa eta arreta jasotzeko eskubidea dugu, itzulerako hegaldiaren edo hegaldi alternatiboaren zain gauden bitartean. Hegazkin konpainiak, gainera, hiru aukera eman behar dizkigu:
- Txartelaren dirua itzultzea hurrengo 7 egunetan (bidaiaria jatorrizko aireportura itzuli beharko du konexio batean dagoenean, bidaiak ez badu izateko arrazoirik).
- Beste garraiobide bat eskaintzea azken helmugaraino ahal bezain laster, beste konpainia batzuen hegaldiak eta beste garraiobide batzuk erabilita beharrezkoa balitz.
- Ordezko garraioa, guri komeni zaigun beste data batean.
Konpainiak aukera horiek ematen ez badizkigu eta gure txartela erostea erabakitzen badugu, gorde egin behar ditugu ordainagiria eta ontziratzeko txartel berria, ondoren konpainiaren aurrean erreklamazio bat aurkezteko. Horretaz gain, atzerapen bati legokiokeen konpentsazio ekonomikoa jasotzeko eskubidea ere badugu. Kopuru hori %50 murriztu daiteke konpainiak beste garraio bat jartzen badu eta azken helmugara iristeko ordua ez bada hiru ordutik gorakoa.
Konpainiak zein egoeratan ez du eman behar kalte-ordainik?
Hegazkin konpainiak ez du konpentsaziorik ordaindu behar hegaldia bertan behera utzi duela jakinarazi badigu:
- Hegaldia irten baino 14 egun lehenago egin behar du.
- Bi aste eta zazpi egun arteko aurrerapenarekin egiten bada iragarpena, eta garraiorako beste aukera bat ematen bada, zeinak hegaldi bat eskaintzen duen irteera ordua baino bi ordu lehenago irtengo dena gehienez eta helmugara gehienez ere lau orduko atzerapenarekin iritsiko dena planifikatuta zegoen orduarekiko.
- Zazpi egun baino gutxiagoko aurrerapenarekin, beste garraio bat eskainiz, zeinak aukera emango duen ezarrita zegoen ordua baino ordubete lehenago irteteko gehienez ere eta bi ordutik beherako atzerapenarekin iristeko helmugara.
- Saihestu ezin izan diren ezohiko gertakariak sortzen direnean, adibidez txori baten talkak eragindako matxura batengatik.
Zer egin ‘overbooking’-a dagoenean?
Overbooking delakoa gertatzen da konpainiak lekuak baino txartel gehiago saltzen dituenean. Hori egiten du uste duelako bidaiari batzuk ez direla aurkeztuko. Hori gertatzen ez bada, konpainiak sarbidea ukatuko die pertsona batzuei. Horretarako, boluntarioak eskatuko ditu, eta ordain bat adostuko du horiekin. Bidaiari horiek eskubidea izango dute informazioa jasotzeko eta txartelaren dirua eskuratzeko edo garraio alternatibo bat hartzeko. Boluntariorik ez badago edo nahikoak ez badira, konpainiak ausaz hautatuko du nori ukatu sarbidea. Guri gertatuz gero, jakin behar dugu hegaldia bertan behera uzten denean izaten diren eskubide berberak ditugula.
Aldatu al gaitzakete klase batetik bestera?
Txartelean agertzen dena baino klase altuagoa edo apalagoa eman diezagukete. Beheragoko klasean jartzen bagaituzte, txartelaren prezioaren ehuneko bat itzuli beharko digute zazpi eguneko epean:
- 1.500 km arteko hegaldietarako, txartelaren balioaren %30.
- Europako Batasunaren barnean 1.500 km-tik gorakoak diren hegaldietarako eta Europatik kanpo 1.500 km-tik 3.500 km-ra bitarteko hegaldietarako txartelaren balioaren %50.
- Txartelaren balioaren %75 Europako Batasunetik kanpoko hegaldietan eta 3.500 km-tik gorakoetan.
Hegazkin konpainiak goragoko kategoria batean jartzen bagaitu, ezin izango digu eskatu gehigarririk ordaintzeko.
Norengana jo behar da ekipajearekin arazoak izanez gero?
Ekipajea suntsitu, galdu edo atzeratzen denean, erreklamazioa aurkeztu behar dugu konpainiaren aurrean edo, ez badago, haren handling agentearen edo aireportuan duen ordezkariaren aurrean. Horiek ekipajearen irregulartasun partea (EIP) egingo dute, eta bidaiariari kopia bat emango diote. Kopia hori gorde egin beharko du, hegazkin konpainiari emateko. Aldi berean, erreklamazio formal bat aurkeztu behar diogu idatziz konpainiari, EIParen kopia erantsiz epe batzuen barruan:
- Kalteak ekipajean: 7 egunen barnean jasotzen denetik.
- Ekipajea atzeratzea: 21 egun jasotzen denetik.
- Ekipajea galtzea: ez dago denbora mugarik, baina erreklamazioa lehenbailehen aurkeztea gomendatzen da maleta atzeratuta egon den 21 egunen ondoren edo konpainiak galera baieztatu ondoren.
Kobratu al dezakete ekipajea eskuan eramateagatik?
Eskuko maleta kabinan eramatea doakoa da, betiere hegazkin konpainiak ezarritako neurriak betetzen badira. Funtsezkoa da kontuan hartzea ez dagoela nazioarteko arau unibertsalik eskuko ekipajearen tamaina eta pisua zehazteko. Adibidez, Nazioarteko Aire Garraioaren Elkarteak (IATA) neurri hauek gomendatzen ditu: 56 cm x 45 cm x 25 cm, baina aldatu egin daitezke konpainiaren arabera.
Nola egin dezaket erreklamazioa?
Hegaldia Espainiako Estatuko aireportu batetik ateratzen bada edo helmuga Estatuko aireportu batean badu eta hegazkin konpainiak egoitza Europako Batasunean badu, lehen urratsa konpainiari erreklamazio bat jartzea da. Epea bost urtekoa da, gertakaria gertatu zen egunetik zenbatzen hasita. Gomendagarria da konpainiaren informazio mahaietan dauden erreklamazio orrien bidez egitea edo Aire Segurtasuneko Estatu Agentziaren (AESA) erreklamazio inprimakia erabiliz. Kasu horietan, gorde egin behar dira txartela eta beste dokumentu batzuk. Konpainiaren erantzunak pozik uzten ez bagaitu edo erantzuteko hilabete behar badute, erreklamazioa AESAri aurkez diezaiokegu, kosturik gabe eta abokatuaren beharrik gabe. AESAk 90 egun naturaleko epea du erreklamazioa ebazteko eta jakinarazteko, jasotzen den egunetik zenbatzen hasita, eta luzatu egin daiteke, kasua konplexua bada. EBtik kanpo izan diren gertakarietan edo konpainia EBkoa ez bada, AESAk ezin ditu erreklamazioak tramitatu. Lehenengo neurria da konpainiarekin harremanetan jartzea eta kexa formala aurkeztea. Konpainiak irtenbide egokirik eskaintzen ez badu, lege aholkularitza bat kontratatzeko aukera azter dezakegu, orientazioa eman diezagun, eta egokia iruditzen bazaigu, kasua dagokion herrialdeko agintari eskudunen aurrean aurkeztu beharko dugu.