Nutri-Score actualízase

Nutri-Score actualízase

Desde hai algúns anos, franceses, españois, luxemburgueses, suízos, belgas, neerlandeses e alemáns contamos cunha etiquetaxe frontal de cinco colorees e letras, coñecido como Nutri-Score, cuxo fin é orientar as nosas decisións de compra. A letra A, de cor verde, é para sinalar a mellor opción, e a letra E, de cor laranxa escuro, para advertir de que un produto presenta un perfil nutricional deficiente. En 2017 os franceses estrearon este sistema que se apoia en numerosos traballos científicos de validación, en particular estudos de cohorte sobre centenares de miles de persoas e traballos realizados en supermercado en condicións reais.

Nestes anos, Bélxica, Luxemburgo, Alemaña, Países Baixos, Suíza e España empezaron a utilizalo de maneira voluntaria co respaldo da Comisión Europea, que prevé incorporar un sistema de etiquetaxe nutricional harmonizada en todos os países membros. Con todo, esta proposta conta coas reticencias de países como Italia, que ten unha etiquetaxe frontal propio, NutrInform Battery. Desde a súa implantación, Nutri-Score enfrontou unha serie de críticas, como a pouca adaptación á dieta mediterránea, o prexuízo a produtos dun só ingrediente como o aceite de oliva ou a ineficacia para ponderar o grao de procesamento.

Unha ferramenta viva.

A doutora Pilar Galán, científica nutricionista e epidemióloga da Universidade Sorbonne Paris-Nord e impulsora do sistema Nutri-Score, remarca que “desde a súa creación, o funcionamento deste semáforo nutricional sempre se expuxo como unha ferramenta susceptible de ir modificándose conforme ás actualizacións marcadas polos achados en materia de nutrición, para aumentar a súa efectividade”. Un compromiso que cristalizou en 2021 coa creación dun comité científico exclusivo para someter a revisión a ferramenta. Desde a súa posta en funcionamento, organismos como o Instituto de Saúde Carlos III animaron á aplicación de axustes que permitan ao consumidor decantarse polas opcións máis adecuadas, algo que xa viña fraguándose desde 2020, cando se empezou a traballar no cambio da puntuación do aceite de oliva, cualificado entón cunha C debido á penalización das graxas, sen distinguir o tipo. Así as cousas, a modificación actual endurece as penalizacións de alimentos que contan con ingredientes como o sal, as graxas saturadas, o azucre ou os edulcorantes das bebidas.

Que cambia agora?

A estrutura de Nutri-Score mantense: algúns compoñentes suman puntos e outros restan. Pero cambian a cantidade de puntos que se asignan, os grupos de alimentos e os limiares para outorgar eses puntos.

SAL

• Por que? Segundo estimacións da Organización Mundial da Saúde, os adultos toman unha media de 10 gramos de sal ao día, o dobre do recomendado. Un consumo excesivo de sal aumenta o risco de hipertensión, problemas cardiovasculares, patoloxías renais e circulatorias ou algúns tipos de cancro.
• Antes. Para as puntuacións, Nutri-Score valorou a cantidade de sodio, non de sal (que se calcula multiplicando o sodio por 2,5). Non obstante, a Comisión Europea instou os fabricantes a utilizaren o termo “sal”, que inclúe todas as formas de cloruro de sodio.
• Agora. Aumenta a penalización por este ingrediente. Se na versión anterior a un alimento con 2 gramos/100 g de sal se lle restaban 10 puntos, na versión actual a mesma cantidade de sal supón 20 puntos menos.

AZUCRE

• Por que? A Organización Mundial da Saúde (OMS) aconsella reducir o consumo de azucre ao 5 % da inxestión calórica diaria, o que equivale a uns 25 gramos ao día.
• Antes. As sancións de 1 punto comezaban con 4,5 g/100 g de azucre, restándolle como máximo 10 puntos a aqueles produtos que superasen esa cantidade.
• Agora. Resta máis. No caso dos alimentos sólidos, establécese un baremo de sancións que vai desde 1 punto para os produtos con máis de 3,4 g/100 g de azucre e ata 15 puntos para os de máis de 51 g/100 g.

BEBIDAS

• Por que? O algoritmo actualízase segundo a literatura científica máis recente cun dobre obxectivo: por unha banda, distinguir as bebidas a base de leite e iogur con alto contido en azucre; e, por outra banda, alertar sobre a presenza de edulcorantes, ante as últimas evidencias sobre edulcorantes non nutritivos (NNS) e o seu impacto na microbiota, as enfermidades cardiovasculares e a mortalidade prematura.
• Antes. O leite, as bebidas lácteas, as bebidas fermentadas a base de leite e as bebidas vexetais incluíanse na categoría alimentos xerais. En canto á clasificación no Nutri-Score, os leites desnatados e semidesnatados aparecían na categoría A; mentres que o leite enteiro aparecía na categoría B. As bebidas vexetais tamén aparecían na categoría A. Os refrescos “zero” obtiñan unha B e os zumes de froita 100%, unha C.
• Agora. Comeza a contar en positivo a proteína. O leite, as bebidas a base de leite e de orixe vexetal saen da categoría de alimentos sólidos. Penalízase máis o azucre e as calorías. A auga será a única bebida cualificada en Nutri-Score A. Os leites desnatados e semidesnatados obteñen un B, e o leite enteiro un C. En canto aos zumes e néctares de froitas, os que teñan menos de 2 gramos de azucre por 100 ml recibirán un B. Os edulcorantes acalóricos utilizados para adozar bebidas, como a sucralose, sacarina ou a estevia, reciben unha penalización de 4 puntos. Isto fai que as bebidas que tiñan unha B, como os refrescos “zero”, puntúanse cunha C. Os refrescos que engaden edulcorantes e azucre pasarán de D a E.

FIBRA

• Por que? O cambio na forma de contabilizar a fibra é cualificado pola científica Pilar Galán como unha das actualizacións máis importantes. O obxectivo é axudar os consumidores a distinguiren os produtos ricos en fibra, dadasas evidencias acumuladas sobre os beneficios para a saúde respecto aos seus equivalentes refinados.
• Antes. O algoritmo non distinguía entre cereais integrais e fariñas refinadas, polo que os fabricantes podían alterar a puntuación engadíndolle pequenas cantidades de fibra aos produtos cun perfil nutricional rico en azucre ou graxas.
• Agora. Para que a fibra teña unha puntuación superior, o produto que a contén ten que cumprir uns requisitos: baixo ou nulo valor enerxético e baixo contido en graxas, que, ademais, non deben ser saturadas; baixo contido en azucres, sal e en sodio (tamén na súa versión engadida), e cun contido en fibra de 3 g/100 g. Isto supón que os pans de gran enteiro leven un A, mentres que os refinados estarán entre B e C, dependendo do seu nivel de sal.

PROTEÍNAS

• Por que? O contido proteico dun produto axúdanos a discriminar mellor os alimentos ricos en ferro e calcio. Pola súa banda, o algoritmo cumpre coas recomendacións da OMS en canto ás limitacións do consumo de carne vermella, xa que o seu exceso está relacionado con mortalidade prematura, hipertensión e algúns tipos de cancro.
• Antes. O algoritmo puntuaba só con 5 puntos as proteínas, o que se traducía nunha puntuación baixa para os peixes e os mariscos.
• Agora. Todas as proteínas suman 7 puntos, excepto as das carnes vermellas, que non poderán obter máis de 2 puntos. Así, os peixes e mariscos clasifícanse nas categorías A e B, cando non conteñen sal nin aceite.

GRAXAS SAUDABLES

• Por que? Os beneficios do aceite de oliva, os froitos secos e algúns aceites vexetais para a saúde cardiovascular están demostrados pola evidencia científica. Por este motivo, cámbiase a fórmula matemática para favorecer o consumo destes produtos.
• Antes. As graxas e aceites incluíanse na categoría de “froitas, hortalizas, legumes e froitos secos”, o que implicaba unha mala cualificación para os aceites de oliva e outras categorías de aceites vexetais. Así, na versión anterior, o aceite de oliva e de colza recibían un C, mentres que o de xirasol, millo, cacahuete e soia recibían un D debido ao seu contido máis elevado en graxas saturadas.
• Agora. Estes produtos cobran maior importancia e pertencen á súa propia categoría que inclúe as graxas, os aceites, os froitos secos e as sementes. O aceite de oliva e os aceites con baixo contido en ácidos graxos saturados (colza, noz e xirasol oleico) pasan ao B. O aceite de xirasol mantense no C, mentres que o aceite de coco e a manteiga continúan en E. Nos empaquetados de froitos secos e sementes oleaxinosas, sen sal nin azucres engadidos, a maioría están clasificados como A e B, mentres que as versións salgadas ou azucradas pasan ás letras C e D.

Cambios para avanzar.

O algoritmo Nutri-Score ten un dobre obxectivo: por unha banda, axudar os consumidores a comparar alimentos similares e discriminar os que teñen peor perfil nutricional e, por outra, fomentar que a industria alimentaria fabrique produtos máis saudables. Todos estes cambios supoñen un paso máis para mellorar a información que lle chega aos consumidores e adaptala ás novas evidencias científicas. Os cambios nos hábitos alimentarios deben facerse de forma progresiva e constante, pouco a pouco.