O dominio das emocións, clave no traballo e fóra del

O dominio das emocións, clave no traballo e fóra del

A sociedade identificou tradicionalmente as emocións coa “parte máis débil” das persoas. Así, a capacidade intelectual dunha persoa baseábase case exclusivamente na súa capacidade para a lóxica e o pensamento. Cando as empresas realizaban os seus procesos de selección de persoal, primaban os tests orientados a medir aptitudes intelectuais como o razoamento abstracto, verbal ou numérico, pero non o emocional. Na actualidade, non obstante, constatouse a influencia determinante das habilidades emocionais para tomar a mellor opción das principais decisións, non só persoais, senón tamén profesionais.

Esta capacidade emocional produtiva positiva ten que ver con aspectos como:

• Aptitudes emocionais persoais
  • Autoconcepto.Aceptarse e respectarse tal e como é cada un.
  • Asertividade. Habilidade para expresarse e defender os propios dereitos, dende a óptica dos demais e procurando non facer dano.
• Actitudes emocionais interpersoais
  • Empatía. Habilidade para recoñecer as emocións dos outros.
  • Responsabilidade social. Capacidade para mostrarse como un membro construtivo da sociedade.
• Adaptabilidade
  • Flexibilidade. Capacidade para axustarse ás condicións cambiantes do medio.
  • Solución de problemas. Saber ver, xulgar e actuar ante as distintas situacións.
• Manexo do estrés
  • Tolerancia. Capacidade de sufrir e aceptar situacións imprevistas sen virse abaixo.
  • Control de impulsos. Habilidade de resistir ou atrasar un impulso.
• Estado de ánimo e motivación
  • Optimismo. Aprender a ver sempre o lado bo das cousas.
  • Felicidade. Habilidade para gozar e sentirse, en xeral, satisfeito co que se ten e se conseguiu.

O manexo axeitado das emocións é un elemento tan valorado como útil na vida persoal e profesional. De feito, cando o control non é posible, poden xurdir con moita facilidade os efectos perniciosos das emocións negativas, sentimentos irracionais que lastran o individuo e que se transforman en crenzas, moitas delas derivadas de etapas infantís de desenvolvemento e que, polo xeral, actúan de xeito inconsciente, sen que a persoa se decate do seu papel.

Tamén coñecidos como “pensamentos automáticos”, representan as conversas internas que mantén cada un, o autodiálogo que se desenvolve a nivel mental, expresado como pensamentos ou imaxes vinculadas a estados emocionais intensos -como a ansiedade, a depresión, a ira ou a euforia-. A miúdo forman versións subxectivas das cousas que nos acontecen e esvaecen a realidade, creando as chamadas distorsións cognitivas.

Recoñecemento de pensamentos distorsionados

A seguinte relación pódenos axudar a identificar cales son os pensamentos distorsionados que forman parte de nós de xeito inconsciente e que nos están a facer dano:

• Filtraxe. Selecciónase un só aspecto da situación experimentada. Fíltrase o negativo, o positivo esquécese.
• Polarización do pensamento. Os acontecementos valóranse como bos ou malos, esquecendo os aspectos intermedios. Palabras clave para detectar esta distorsión son: “fracasado”, “inútil”, “covarde”…
• Sobrexeneralización. Téndese a pensar que un feito que pode ser puntual sucederá sempre. As palabras clave que se utilizan son: “sempre, nunca, todos, ninguén…”.
• Interpretación do pensamento. É un mecanismo de proxección que consiste en atribuírlles aos demais os propios sentimentos e motivacións. Palabras clave: “xa sei por que é iso, isto débese a… “.
• Visión catastrófica. Adiantar acontecementos de maneira catastrofista para os propios intereses. Se unha persoa escoita que aconteceu algo malo, pensará: “e se me acontece a min”…
• Personalización. Relacionar sen base abonda os feitos do contorno cun mesmo. Cando en grupo se fai algunha observación, pensará: “dío por min”.
• Falacia de xustiza. Valorar como inxusto todo o que non coincide cos nosos desexos. Palabras clave: “non hai dereito, é inxusto que…”.
• Falacia de cambio. Crer que o benestar dun mesmo depende de xeito exclusivo dos actos dos demais. Por exemplo: “o meu matrimonio só cambiará se cambia a miña muller”.
• Culpabilidade. Atribuír por completo a responsabilidade dos acontecementos a un mesmo, ou a outros sen ter en conta outras circunstancias que concorren nos feitos. Palabras clave: “é pola miña culpa, a culpa disto é de…”.

O padecemento psíquico é tan intenso cando se instalan estas emocións e pensamentos irracionais que en ocasións é necesaria a axuda dun profesional para facer un traballo de DETECCIÓN, DETENCIÓN E MODIFICACIÓN do pensamento emocional que fai sufrir.

Alternativas para afrontar as emocións negativas

Emoción negativa	Alternativa
Filtraxe	Desdramatizar e buscar solucións. Preguntarse: Aconteceu outras veces? Foi tan malo?
Polarización	Graduar a situación. Preguntarse: Entre estes dous extremos hai graos intermedios?
Sobrexeneralización	Concretar e buscar probas. Preguntarse: Cantas veces aconteceu realmente? Que probas teño para sacar esa conclusión?
Interpretación do pensamento	Buscar probas. Deixar de supoñer. Preguntarse: Que probas teño para supoñer iso?
Visión catastrófica	Deixar de anticipar. Centrarse no presente e valorar as posibilidades.
Personalización	Buscar probas e efectos. Preguntarse: Ter menos que outra persoa convérteme en menos persoa?
Falacia de xustiza	Escoitar os desexos dos outros. Preguntarse se esa persoa ten dereito a outra opinión distinta da miña.
Falacia de cambio	Preguntarse: Que probas teño para crer que o cambio só depende desa persoa?
Culpabilidade	Buscar outros motivos ou razóns para un caso concreto. Preguntarse: pode haber outros motivos distintos aos que achaco a isto?