"Axudar os demais xera felicidade e é bo para a saúde"

O estudo iniciouse cun cuestionario ao redor dunha hipótese: “sentimos e somos capaces de poñernos na pel dos demais”. Temos unha tendencia moral ao altruísmo e as preguntas que fixemos no estudo confirman esta hipótese. Nacemos coa capacidade de querer axudar os demais, aínda que a recompensa non sexa evidente. O altruísmo é innato nos seres humanos e tamén é aprendido, polo que o podemos potenciar ou afogar.

Como especie temos moito éxito. Desde 1950, pasamos de pouco máis de 2000 millóns de persoas a case 7000 millóns. Un dos factores que máis influíu foi a capacidade de poñerse no lugar dos demais, é dicir, a empatía. A evolución favoreceu que sexamos altruístas, aínda que tamén estamos programados para preservarnos a nós mesmos.

Compartir tempo cos demais, ocuparse doutros, non só dá felicidade, senón que é bo para a saúde. Moitas investigacións relacionan altruísmo con efectos beneficiosos sobre a saúde. Hai unha forte correlación entre benestar, felicidade, saúde e lonxevidade. Axudar os demais ten recompensa.

Os estudos confirman que, tanto se temos máis bens materiais coma se as nosas experiencias son máis vivenciais, o subidón de felicidade que sentimos é moi alto. A diferenza é que, tras unha experiencia material, regresamos antes ao nivel inicial de felicidade, mentres que tras unha experiencia emocional, o nivel de felicidade segue máis alto durante máis tempo. As persoas que colaboran coas ONG priman as relacións fronte á acumulación de bens.

“O altruísmo é innato nos seres humanos”

Se as persoas non teñen cubertas as súas necesidades básicas, o diñeiro inflúe moito na felicidade. Nunha escala da felicidade, a xente sen fogar de Calcuta alcanza un 2,9 sobre 7, mentres que un multimillonario norteamericano chega a un 5,8. Pero un inuit de Grenlandia e un masai de África son tan felices como os cidadáns acomodados de Estados Unidos. Unha vez que a persoa non está en “modo supervivencia”, o diñeiro inflúe moito menos que o amor na súa escala de felicidade. De feito, os nosos ingresos incrementáronse vertixinosamente nos países desenvolvidos, pero os niveis de felicidade parécense aínda moito aos anteriores á Segunda Guerra Mundial.

Unha de cada tres persoas séntense orgullosa cando axuda e só un 14% séntese igual tanto se axuda coma se non o fai. Pero a natureza, en xeral, non fomenta ningún comportamento sen recompensa.

As ONG pretenden explicar o valor da solidariedade, recordar o poder construtivo de cada persoa e o que poden facer para incrementar o seu benestar individual e social. Esta é unha campaña de educación e recoñecemento social. Os estudos confirman que o recoñecemento é un aliciente para axudar os demais. Somos seres moi sociais e impórtanos que nos recoñezan o esforzo. Doar tempo e diñeiro implica unha perda de comodidade e as persoas aprecian a gratitude. Por iso, as ONG querían mostrar ese sentimento aos seus doadores.

Precisamente, a gratitude é unha destas rutas, pero supón saír de nós mesmos e abrirnos aos demais. Hai estudos que demostran ata que punto o agradecemento é un dos camiños máis directos para o benestar emocional e un factor que mide se unha vida é satisfactoria. En cambio, estar centrado en nós é un xesto que denota medo, pon en marcha a parte do cerebro que busca a supervivencia e vólvenos pouco xenerosos.

O libro é moi cómodo de ler. Mantiven un ton moi próximo, con moi pouca teoría, para compartir coñecementos con palabras sinxelas. O título fai referencia a unha técnica moi útil que permite utilizar a capacidade do cerebro para simbolizar as cousas. Cando temos un problema ao que non nos sabemos como enfrontar, podemos metelo nunha mochila e darlla ao universo.

Na segunda parte do estudo, formulamos unha serie de preguntas ao redor deste tema. Comprobamos que o 84% dos consultados se interesa polo sufrimento dos demais e intenta actuar. A pregunta é: se estamos dotados para ser altruístas, por que non o somos sempre?

Hai tres grandes razóns. Primeiro, para que se active a capacidade de sentir polos demais temos que poñer atención pero a sociedade dedícase a distraernos con todo e a falta de tempo é un enorme impedimento. En segundo lugar, a denominada “difusión da responsabilidade” dificulta a nosa capacidade de conectar ao pensar que “outro o fará por min”. Unha terceira razón clásica argumenta que a inmensa maioría das persoas amamos e axudamos, pero só dentro do clan, é dicir, tendemos a axudar a aqueles que percibimos como similares.

“A axuda non é un luxo, senón unha necesidade mental e física”

Cada persoa sabe ata que punto pode colaborar, pero acaso o diñeiro é o único que conta? Eu creo que non. Comezamos a ver a axuda dunha forma moito máis ampla. A axuda non é só dar un pouco de diñeiro todos os anos, senón dar aos demais o que necesitan, desde unha actitude construtiva ata fomentar un proxecto específico ou doar tempo. Esta é unha oportunidade de medrar, de cambiar a forma de axudar. É unha ocasión marabillosa para que a xente que non pode doar diñeiro se pregunte que outras cousas pode doar. A min ocórrenseme mil. É moi importante recordar que, en tempos de crise, estamos a ver que os gobernos non son a panacea, é fundamental espertar a capacidade das persoas para axudar de forma activa. Necesitámonos e cada día ímonos necesitar máis porque somos moitos.

A axuda non é un luxo, senón unha necesidade mental e física. Vivir de costas ao que somos fainos infelices. Do estudo despréndese que canto menos axudamos os demais máis importancia damos ao diñeiro. É un mecanismo compensatorio porque os humanos necesitamos acumular moitas cousas materiais para manter o nivel de satisfacción. Necesitamos motivarnos e buscamos unha fonte de felicidade ou outra. Pero é importante recordar que non hai unha soa fonte de felicidade senón moitas e a única á que non podemos renunciar é á capacidade de empatía e ao altruísmo.