Ante a calor, como parar o golpe

Ante a calor, como parar o golpe

Ceos despexados, tempo libre, xornadas de praia, excursións e calor. Non se trata do anuncio dunha viaxe, senón dos principais reclamos polos que moitos agardan a que chegue o verán. Certo que poucos son os que ven detrás o perigo que agacha algún deles, como por exemplo a calor. Aínda que algunhas persoas se declaren máis amigas da calor ca do frío e demostren a súa militancia con sesións maratonianas baixo o sol, o corpo humano non está preparado para aturar a calor asfixiante. As altas temperaturas que se rexistran durante o verán, e en especial ao se orixinaren olas de calor poden producir o temido golpe de calor, un cadro que chega a ser grave e mortal de non se actuar con celeridade. Por iso, convén ter en conta unha serie de precaucións para evitar pór en perigo a nosa saúde e benestar, e ante todo non deixar o sentido común na casa. Buscar a sombra, beber a miúdo, refrescarse, abanicarse e evitar saír á rúa nas horas centrais do día parecen medidas lóxicas que toda a poboación debería aplicar cando o sol e a calor apertan. Pero, por desgraza, os casos de golpe de calor que se rexistran cada verán demostran que o sentido común brilla pola súa ausencia e que para previlos a poboación aínda debe pasar da teoría á práctica.

Que é un golpe de calor?

A calor suave resulta agradable, pero en exceso pode chegar a producir problemas serios como o golpe de calor. Este fenómeno orixínase cando os mecanismos de regulación do corpo fallan e a temperatura corporal sobe por riba dos 40 graos. O organismo humano funciona a uns 37 graos de temperatura e é bastante sensible ás variacións das temperaturas externas, sobre todo das máis calorosas. Para iso, dispón de mecanismos que regulan a súa temperatura, como a suor, e distribúen a calor mediante o sangue e expúlsana cara ao exterior. Cando se sofre un golpe de calor, todos estes mecanismos deixan de funcionar, sobe a temperatura corporal e pérdense abundantes líquidos corporais, e todo iso eleva as probabilidades de padecer danos neurolóxicos e mesmo de morrer.

Síntomas e vítimas

Non hai unha temperatura concreta pola que se orixina o golpe de calor. Debe ser alta, pero varía segundo a fraxilidade de cada individuo e da localización xeográfica. Hai que ter en conta que os seus efectos poden observarse durante os tres primeiros días e ata unha semana despois do golpe de calor. É máis probable que as persoas o padezan durante o inicio do verán e non cara ao final, debido, segundo distintos estudos, a que o corpo aínda non se aclimatou á calor. Velaquí os principais síntomas que delatan que a calor nos golpeou:

• Aumento importante da temperatura corporal (39 ºC ou máis).
• Pel avermellada, quente e sen suor.
• Aumento das pulsacións ou frecuencia cardíaca.
• Dor de cabeza punzante.
• Perdas de memoria.
• Perda do coñecemento.

O golpe de calor, como indica a súa denominación, ataca as súas vítimas de xeito inesperado, xa que os seus síntomas poden aparecer de súpeto. As persoas máis vulnerables son os menores de seis anos e os maiores de 65. En ambos os dous casos os seus mecanismos de regulación de temperatura corporal non funcionan ben, súan menos e aturan peor a calor. Os enfermos crónicos ou con outras patoloxías previas, como as mentais, as respiratorias e sobre todo as cardiovasculares, teñen un risco maior de sufrir estes episodios, xa que a calor eleva o risco de infarto. As persoas con algunha minusvalidez psíquica ou física e as que toman medicación con capacidade para interferir na regulación da temperatura corporal son tamén máis vulnerables.Tres son os grupos de fármacos que poden interaccionar coas altas temperaturas: os que agravan o esgotamento e a deshidratación (diuréticos, antiinflamatorios non esteroideos, antihipertensivos, fármacos para a insuficiencia cardíaca, antidiabéticos orais, antimigrañosos, sales de litio e hormonas tiroideas); os que elevan a temperatura corporal (neurolépticos e antidepresivos); e os que empeoran de maneira indirecta os efectos da calor ao reduciren a capacidade de reaccionar do organismo (somníferos, ansiolíticos e antihipertensivos).

Hai outro gran colectivo de persoas máis vulnerables: os turistas. Os que viaxan de áreas xeográficas frías a outras máis cálidas son máis sensibles a padecer un golpe de calor. E é que cada persoa está adaptada ao seu propio clima e, ao saírse dos rangos de temperatura aos que está afeita, é máis sensible aos efectos da calor.

Prevención: aplicar o sentido común

A prevención é a mellor arma para combater as altas temperaturas. Cando se notan os seus síntomas, pode ser demasiado tarde. Os plans preventivos, dirixidos polas autoridades sanitarias á poboación, propoñen medidas ao alcance de calquera persoa.

• Na casa: controlar a temperatura. Durante as horas de sol, hai que baixar as persianas das fiestras e, durante a noite, abrilas para refrescar a casa. Aconséllase permanecer nos cuartos máis frescos e recorrer a algún tipo de climatización, como os ventiladores ou o aire acondicionado.
• Na rúa: evitar o sol directo, cubrir a cabeza con puchas e sombreiros, camiñar pola sombra, permanecer baixo unha antuca cando se estea na praia e descansar en lugares frescos da vía pública ou en lugares pechados que estean climatizados. É importante levar auga e beber a miúdo, e mais mollar un pouco a cara e mesmo a roupa, que debe ser lixeira (como a de algodón), de cores claras e folgada.
• De viaxe: é crucial evitar desprazarse durante as horas de máis sol. Se non é posible, hai que seguir ao pé da letra as recomendacións anteriores e máis de se viaxar con nenos.
• Cos demais: vixiar as persoas que viven soas, visitalas unha vez ao día, axudalas a seguir os consellos para combater a calor (sobre todo se son maiores), e se toman medicación, revisala co seu médico por se pode influír na termorregulación. Nese caso, debe axustarse ou cambiarse.
• Na botica de primeiros auxilios: os fármacos débense gardar nun lugar da casa a salvo da exposición directa ao sol e das altas temperaturas. A calor pode afectar á súa calidade e provocar alteracións nas súas propiedades. Por iso, cando se adquire un fármaco por primeira vez é crucial ler o prospecto para saber a que temperatura conservalos. De feito, para asegurar a súa estabilidade e efectividade, hai algúns medicamentos que esixen refrixeración.