A alopecia non ten xénero
A perda de cabelo non é só cousa de homes. Un número crecente de mulleres tamén sofre este problema. As razóns son múltiples, aínda que se centran nos hábitos de vida propios do século XXI. Datos recentes dun estudo arxentino indican que o 30% das mulleres maiores de 50 anos sofre calvicie como resultado da alteración das hormonas derivadas da menopausa, causas xenéticas e o paso dos anos. Entre as máis novas, dos 18 aos 40 anos, afecta o 5%. Delas, o 15% sométese a un tratamento. A boa nova é que algúns estudos xenéticos achegan esperanzas para a curación desta condición, que tantas consecuencias psicolóxicas e sociais leva consigo.
Os investigadores establecen a orixe deste trastorno na perda de protección estroxénica padecida durante a menopausa, que pode chegar a provocar a perda total da liña frontal de cabelo. Non son as únicas causas: tamén se citan problemas de tiroide, infeccións, estrés, anemia, exceso de cosméticos ou tratamento de quimioterapia.
Dende o punto de vista estético, o efecto da alopecia feminina é diferente á coroíña e ás entradas masculinas. Nas mulleres desenvólvese a calvicie “difusa ou de coroa”: o pelo vai mudando por outro cada vez máis fino, que non cobre de todo o coiro cabeludo. Os cabelos da zona frontal mantéñense e, pola contra, cae ou debilítase o cabelo da liña central. Así e todo, nas alopecias que cursan con aumento de andróxenos, o proceso da enfermidade é semellante ao do home.
Debido a que este problema sempre se asociou aos homes, as mulleres afectadas arrastran a miúdo perdas de autoestima. Os especialistas, con todo, insisten en que non hai que preocuparse. Considérase que unha cabeleira normal pode ter arredor de 100.000 pelos, polo que perder uns cantos ao peitearse non é un inconveniente. O problema chega cando os pelos novos que saen comezan a ser máis finos.
Agora ben, quen se atreve a valorar a cantidade e a calidade do pelo que cae no lavabo ou que se traslada ao peite? Só o especialista debe estudar estas perdas para diagnosticar o tipo de alopecia que se sofre.
Os motivos mencionados ata agora acerca da súa causa non son os únicos. Hai certos virus, algunhas bacterias ou axentes físicoquímicos que poden desembocar nunha perda irreparable de pelo. Un traballo recente procedente dos Estados Unidos, “Hair Today, Gone Tomorrow: The Myths and Truths Behind Hair Loss”, informa dunha gran variedade de falsidades sobre a alopecia. Hai numerosos os mitos arredor a este problema que carecen de base científica.
Segundo a investigación, a metade dos afectados intentan adoptar unha dieta saudable como tratamento fronte á alopecia, case as mesmas persoas que o intentan con vitaminas para o pelo ou con xampús ou acondicionadores para impedir que o pelo se volva máis fino. Sobre esta última cuestión os investigadores téñeno claro e afirman que nada disto comporta unha mellora na recuperación do cabelo. Non é o mesmo intentar que o pelo volva medrar que manter unha boa saúde capilar.
Outra das crenzas máis espalladas é que lavar o pelo en exceso pode provocar a súa caída ou a utilidade de aplicar cremas solares no coiro cabeludo. Segundo os expertos, estes dous hábitos só melloran a saúde do pelo. Lavar o pelo a miúdo contribúe a que se manteñan sans os folículos e utilizar cremas solares evita queimaduras en partes moi sensibles como esta.
Tipos de alopecia
A alopecia androxenética é a causa da maioría dos casos de calvicie feminina, pero non a única. Deseguido detállanse os diversos tipos deste trastorno:
- Alopecia Androxenética. É a producida pola actuación dos andróxenos, as hormonas masculinas. O patrón de alopecia feminino é diferente ao do varón, e denomínase patrón “difuso ou de coroa”. Os cabelos da primeira liña manteñen sempre normais e non hai entradas, como acontece no caso dos homes. Agora ben, cae todo o cabelo que poboa a liña central do coiro cabeludo, aínda que rara vez aparece unha calvicie.
- Alopecia Areata: Caracterízase pola perda do cabelo en parches nunha ou en varias zonas do coiro cabeludo, cabelos rotos que se desprenden moi doadamente. Os factores que están asociados co seu desenvolvemento son o perfil xenético, a hipersensibilidade caracterizada por unha tendencia familiar ou o estrés emocional. A alopecia areata ten un desenvolvemento impredicible e, en ocasións, o cabelo volve medrar nun período de semanas, mentres que noutros casos a enfermidade progresa e se produce unha perda total de cabelo.
- Alopecia Difusa (Efluvio Teloxénico): Este tipo de alopecia orixínase cando un gran número de folículos pilosos entran na fase de felóxeno (fase de caída do cabelo) de xeito sincronizado. O resultado adoita ser o aclaramento difuso do cabelo no coiro cabeludo. A causa descoñécese, pero pode iniciarse despois dun acontecemento ou dun parto estresante. Normalmente remite así que se eliminan as causas que a produciron.
No primeiro caso, a predisposición xenética é a causante da doenza e é difícil revertela. Pola contra, no segundo caso, mandan outros factores relacionados coa dieta (falta de nutrientes, como proteínas, ácidos graxos ou ferritina), unha enfermidade grave ou efectos secundarios de certos medicamentos. Abonda eliminar a causa primaria para que o pelo medre de novo.
Non obstante, son moitas as mulleres que tratan de solucionar o problema por si soas, sen atoparen unha solución. Tratamentos farmacéuticos a base de vitaminas ou cosméticos son os máis utilizados. Hai que ter en conta que hai tantos tratamentos como tipos de alopecia, de xeito que é o dermatólogo quen mellor pode asesorar sobre a terapia máis axeitada para cada paciente.
A miúdo relacionouse a alopecia areata cun tipo de alopecia androxénica que empeora co estrés a causa dun estilo de vida frenético e acelerado. Non obstante, a alopecia areata afecta a preto do 2% da poboación, sobre todo ás mulleres -quen máis buscan tratamento- e desenvólvese a partir dun conflito emocional grave: morte dun familiar, rupturas, problemas económicos ou situacións emotivas moi intensas.
A lesión inicial é, polo xeral, unha área de forma redondeada ou ovoide, sen pelo, mentres que a progresión é moi variable. En ocasións, as placas medran a partir dun centro e, outras veces, fano de xeito independente. Coma na alopecia androxénica, pode darse tamén perda difusa do pelo.
Un equipo de investigadores do Centro Médico da Universidade de Columbia (Estados Unidos) descubriu oito xenes relacionados con este tipo de alopecia. Os resultados da investigación, publicados na revista “Nature”, poderían xerar novos tratamentos para esta enfermidade. Entre todos os xenes atopados destaca un en especial polo seu potencial no desenvolvemento da enfermidade, o ULBP3, coñecido por actuar como mecanismo de condución para as células citotóxico que pode invadir e destruír con rapidez un órgano. Ata hai pouco tempo relacionábase coa psoríase, xa que ambas as dúas son enfermidades inflamatorias nas que as células T atacan a pel. Agora ben, aínda que se demostrou certa asociación, a alopecia resultou ter unha relación máis directa con enfermidades como a artrite reumatoide, a enfermidade celíaca e a diabete de tipo 1.
Volver lucir unha boa cabeleira pódese lograr se se segue un tratamento axeitado, dirixido por dermatólogos. Para iso é imprescindible que se realice un diagnóstico correcto do tipo de problema capilar que presenta a paciente para lle poder proporcionar un tratamento axeitado. Tamén cómpre realizar un historial e unha exploración completa. Este tratamento médico dermatolóxico das alopecias androxenéticas na muller adóitase basear en:
- Hixiene capilar personalizada para cada tipo de problema. Axuda a corrixir as disfuncións do coiro cabeludo e a restablecer o correcto funcionamento da papila dérmica.
- Minoxidil. Trátase dun fármaco de aplicación tópica, que só se debe utilizar baixo a prescrición dun dermatólogo.
- Proxestáxenos antiandróxenos: Baixo control médico e xinecolóxico, pódense tomar combinados con estróxenos, frean a acción periférica da testosterona a nivel folicular, melloran a calidade do cabelo e diminúen a seborrea.
- Vitaminas, minerais e aminoácidos. Indicados como suplemento cando se sospeita déficit dalgunha substancia nutritiva necesaria para o metabolismo capilar.
Pero, ademais, a clave para evitar a caída do cabelo é a prevención. É importante acudir a un dermatólogo ao primeiro síntoma, xa que eles realizarán unha análise minuciosa do cabelo e do coiro cabeludo para descubrir as causas e “atacar a raíz do problema”, un estudo que incluirá o tipo e a duración da caída dos cabelos, indicacións sobre as enfermidades xerais, a inxestión de medicamentos e mais os antecedentes familiares.