Tunel karpianoaren sindromea / Arraina kontsumitzeak pertsona edadetuengan oroimena mantentzen laguntzen du / Erretzeak psoriasia nozitzeko arriskua areagotzen du / Elkarrizketa: Josep Maria Farré, Dexeus Unibertsitate Institutuko psikiatra
Bi hitzetan
- Tunel karpianoaren sindromea.
- Eskuturrean dagoen kanal horretatik hatzak tolesteko lotailuak eta nerbio ertaina igarotzen dira. Nerbio horixe zapaltzearren gertatzen da eskuak hanpatu, inurritu eta sorgortzen dituen sindromea,. Hatz potolo, erakusle, ertain eta nagiaren erdian du eragina eta sintomak maizago agertzen dira gauez edo goizean, itzartzean. Lana, eskuaren eta eskuturraren erlaxazioa errazteko modura egokitzea eta postura edo mugimendu behartuak ez egitea dira sindrome horren agerpena prebenitzeko neurri egokiak.
Gaztigatzean kalterik ez
Garrantzi handiko agiria non utzi zenuen edo giltzak etxean maiz uzten badituzu, arrain gehiago hartu beharko zenuke. Oxfordeko Unibertsitateak eginiko azterlan batek agertu duenez, arraina hartzeak horrelako ahazturen maiztasuna urritu egiten du eta, zenbat eta arrain gehiago kontsumitu, hainbat eta handiagoa da eragina. Zientzialari taldeak, Norvegia mendebaldeko 70 eta 74 urteko adina duten 2.301 gizon-emakumeren gaitasun kognitiboa eta gizaki horiek egunero kontsumitzen duten arrain kopurua ebaluatu zituen. Emaitza: egunean 80 gramo arrain gantzatsu edo gihartsu hartzeak, oroimena laguntzeaz gainera, ikuspen bitarteko ulermena, mugitze-trebezia espazialak, arreta, orientazioa eta hitz jarioa ere hobetzen ditu.
Albisteak
Osasunean tabakoak dituen eragin ezagunei psoriasia “ezkata zuriak eta zilar kolorekoez erdi-estalitako gorriuneak ditu ezaugarri gaitz kroniko honek” pairatzeko arriskua erantsi zaie. Harvard-eko Medikuntza Eskolak egin eta American Journal of Medicine-k plazaratutako ikerlan batek dioenez, immunizatze-sistemako zelula batzuetan alterazioak nozitzeko joera du erretzaileak; psoriasiaren jatorriak, bere aldetik, larruazalaren aldatzea azkartzen duen sistema horren erreakzio anormal batean datza. Erretzeak, gainera, hantura dakar. Zigarroaren kean dautzan nikotinak eta toxiko gerta daitezkeen bestelako sustantzia kimiko batzuek “oxido nitrikoak, peroxinitritoak eta konposatu organikoen erradikal askeek” sistema immunearen erantzun oldarkorregia eragiten dute. Ikerlanaren arabera, tabakoa utzi eta handik tarte batera hasten da arriskua pixkaka arintzen.
ELKARRIZKETA
Josep Maria Farré, Dexeus Unibertsitate Institutuko psikiatra
Freudekin sortu zen sexualitatea”
Freudi esker badakigu sexualitatea jokabidearen funtsezko elementua dela eta, era berean, fisiologiaren ikuspegitik, sexu-bulkadarik gabe ere bizi daitekeela.
Sexuaz ari garela, bederen, normala zer den eta zer ez den bereizte aizan daiteke…
Baliteke horrek duen alderdi txar bakarra geure buruari edo beste norbaiti min egitea izatea, baina horrek lotura hertsiagoa du bulkaden kontrolarekin, intentsitatearekin baino. Psikiatra batentzat, trastornoa denaren eta ez denaren arteko muga lauso-lausoa da, are sozialki onarpen eskasa duten voyeurismo, fetitxismo edota exhibizionismoari dagokionean ere.
Hortik begiratuta, behintzat, oso litekeena da sexuzaletasuna gaixotasunik ez izatea.
Jende askoren iritziz, osasun arazoa baino areago, suerte ona da. Beste kontu bat, ordea, gelditu ezinezko bulkada baten ondorioz, egonkortasun emozionala, harreman familiar eta sozialak, lana edo bitarte ekonomikoak arriskutan duten pertsonen kasua da.
Nola identifikatzen da gaitza”
Gizaki oldartsu eta dudatsuak dira, gehienetan, nolabaiteko “hutsune existentziala” nozitzen dutenak eta pertsona anonimoekiko topaketa laburretan sexua behin eta birritan praktikatzeko premia sentitzen dutenak.
Ba al du horrek tratamendurik”
Garuneko beta-endorfinen eta serotoninaren mailen beherakada konpentsa dezakete botika batzuek baina benetan interesatzen dena kontrola sendotzea da. Taldeko psikoterapiak emaitza on-onak agertzen ditu, norberaren bizimodua berregiteko eta trebezia sozialak eskuratzeko aukera eman ohi du.