Ezin saihestuzkoa

Ezin saihestuzkoa

Espainian 7,4 milioi ibilgailuk gainditu zuten 2003an urteko Ibilgailuen Azterketa Teknikoa (IAT). Duela hamahiru urte indarrean sartu zen irailaren 24ko 1987/1985 Errege Dekretuaren arabera, Espainian matrikulatu eta lau urte bete dituzten ibilgailuek -bost, motorren kasuan eta sei karabanei dagokienez- autonomi erkidegoek berariaz adierazitako instalazioetan aldizkako azterketak gainditu behar dituzte. Espainiako Zientzia eta Teknologia Ministerioak ezarritako proba horrek hiru helburu ditu: zirkulazioan dabiltzan ibilgailuek segurtasun baldintzak eskaturiko minimoez gainetik mantentzen dituztela bermatzea, arrazoi teknikoengatiko istripuen arriskua arintzea eta, eguratsera igorritako gasen emisioetatik ingurumena babestea. Azterketa amaiturik, txostena egiten da.

Derrigorrezko azterketa

Diktamena aldekoa, kontrakoa edo negatiboa izan daiteke. Aldeko izatekotan, nagusiak, batez beste 34 euro ordaindu ondoren, ibilgailua erabil dezake, behar bezala funtzionatzen duen segurantziaz. IAT instalazioetan entregatu zaion eranskina (bertan agertzen da azterketak noiz arte balio duen) ibilgailuaren toki ikusgarrian ipini beharko du. Ibilgailuak azterketa erdipurdi baizik gainditu ezean eta emaitza ez badu aldeko -2003 urtean IAT egin zuten ibilgailu guztien %22,6ri kalifikazio hori eman zitzaien- nagusiak gehienez ere bi hilabeteko epea du bidezko aldaketa eta konponketak egiteko.

Epe horretan ibilgailua konpontzera eta IAT berriro egitera joateko bakar-bakarrik baliatu ahal izango du, zirkulazio librean inola ere ibiltzeke. Diktamena negatiboa bada ibilgailua azterketa egin den tokian geldituko da, garabiak tailer mekanikora eraman arte: bertan, automobila puntuan jarri beharko da, teknikoek eginiko adierazpenen arabera.

Zer gertatuko litzateke, ordea, IATek emaniko txostenarekin ados ez bageunde? Ez dago aukera handirik horrelakoetan: bertako teknikoek agindutako aldaketa edo konponketak gauzatzeari uko egiten badio nagusiak, ibilgailuari zirkulaziotik baja eman ahal izango zaio une horretantxe. Printzipioz, bederen, emaitza horren kontra erreklamaziorik egin eta beste nonbait beste azterketa bat egin dezaten eskatzeko aukerarik ez dago. Hipotesi hori errealitate bihur liteke baldin eta azterketa egin den autonomi erkidegoko organo eskudunak berariaz baimen baleza; praktikan, dena den, horrelakorik ez da jazotzen.

Noiz egin azterketa

Ibilgailuak IAT gainditu behar duen aurreneko aldian nagusiak hartu behar du erabakia: azterketari dagozkion dataz eta homologaturiko instalazio teknikoez informazioa bildu beharko du. Izan ere, www.aeca-ITV web orrian jaso daiteke era guztietako informazioa. Hurrengo azterketa data gerturatzean, aurreneko azterketa hori egin digun tailerrak gogoraraziko digu.

Automobilak. Lau urte beteak dituzten erabilera pribatuko automobilek pasa behar dute IAT estreinakoz. Aurrerantzean bisita bi urtean behin derrigorrezko egin beharko du, hamargarrena bete arte; hortik aurrera, azterketa urterokoa izango da.

Motorrak. Legeak xedatua duenez, motorrek bost urte betetakoan egin beharko dute azterketa. Hortik aurrera, proba bi urtean behin gaindiaraziko zaie.

Karabanak. Espainiako Trafikoko Zuzendaritza Nagusiaren iritziz, lehendabiziko IAT seigarren urtean egin behar zaie; hortik aurrera, proba bi urtean behin gaindiaraziko zaie.

IAT gainditzeke dabilen ibilgailuari, isuna

Espainian bi milioi automobilek (parkearen %25 baino gehiago, alegia) aldian behin gainditu behar duten azterketei saihets egiten diete, Ibilgailuen Azterketa Teknikoan Administrazioaren Laguntzaile diren Erakundeen Espainiako Elkarteak egin duen azken txostenaren arabera; patronal horretan, Espainian diren IATeko 221 zentroak kudeatzen dituzten 42 enpresak bildu dira. Normalean, hamar urte baino gehiago duten eta ezarritako baldintzak bete ezin ditzaketen partikularren ibilgailuak dira. Horrelakoetan, erabiltzaileak bi aukera ditu: agindu zaizkion hobekuntzak egiteko lantokira jotzea edo, bestela, automobilaren baja ematea.

Espainiako Poliziak IATeko eranskinik ez daukan edo eranskin hori iraungirik daukan ibilgailua gelditzen badu, ondorioak ez dira arinak:

• Gidatzeko baimena kentzea. Azterketa egiteko, hamar eguneko epea emango zaio.
• Isuna ordaintzea. Trafikoaren Legeak xedatua du 94 eta 1.503 euro bitarteko zigorrak IAT gainditu gabe ibiltzearren.

Prezioak eta sektorearen liberalizazioa

Espainian iaz 250 milioi eurotik gorako fakturazioa egin zuen sektore horren liberalizazioa duela hiru urte onetsi zen, prezioak jaitsi eta zerbitzuaren kalitatea hobetzeko helburuz.

Prozesua burutzeko datak jarri behar zituzten autonomi erkidegoek aurtengo urtarrilean baino lehenago, Espainiako Gobernuak hala agindurik baina, nolanahi ere, prozesua 2010 urtera arte luzatuko da, egun oraindik ere kontzesioek indarrean irauten dutelako. Arauaren arabera, derrigorrezko azterketak zeinahi tailerrek egin ahal izango lituzkeenaz, prezioak merkatu eta zerbitzua hobetu ahal izango lirateke.

Dena den, AECA-ITV patronalak eta enpresari eta gidarien elkarteek ez dute bidezko ikusten sektorea liberalizatzea: horien iritziz, kontzesioetatik baimentze-sistemara igarotzeak ez du ondorioztatuko prezioen jaitsierarik, ezta zerbitzuaren kalitatea hobetzerik ere. Alderantziz, ondorio kaltegarriak ekarriko ditu, hala nola garapen ekonomiko ahuleneko eskualdeak zerbitzurik gabe geratzea eta, etxean horrelakorik ezean, gidariek beste erkidego batzuetara joan behar izatea.