Jogur naturalak

Elikatzean ere, kalitatea ez da garestiago

Azukrerik gabeko 125 gramoko zortzi jogur natural aztertu dira, 4 eta 8 aleko formatoetan komertzializatzen direnak.
1 urtarrila de 1999

Elikatzean ere, kalitatea ez da garestiago

Prezioan alde nabarmenak atzematen dira: aleko 32 pezetatik (Danone) 18 pezetara (Flori) bitarte. Denak zeuden osasun- eta higiene-egoera egokian. Era berean, esnearen hartzidura eragiten duten azken produktuko mikroorganismo bizien presentzia, legeak agindutakoa baino handiagoa da zortzi laginetan. Irregulartasun bakarra: Danone, Yoplait eta Mayo ez dira iristen esne-estraktu lehorraren gutxieneko portzentaiara (erabilitako esne-kopuruari dagokio alderdi hau). Nutrizio-osakera zortzi jogurretan onargarria izaki, hemen ere aldeak aurkitu ziren: kalitaterik hoberena Florik (18 pta.) eta Asturianak (29 pta.) agertu zuten.

Jogurrak duen ospea -gure garaiotako “nutrizio-mirari” gisa- ondo merezia du. Kalitate handiko eta asimilatze errazeko proteinak dauzka eta kaltzio eta bestelako mineralak ere, ugari. Hauetaz gainera, bitaminei eta bizirik dituen bakterioei esker, arrunt elikagai osasuntsua dela esan dezakegu. Bestetik, jogurrak ez du biziki gizentzen, karbohidrato eta gantz gutxi baitaukanez, 100 gramoko 50-60 kaloria aportatzen duelako. Murriztapen energetiko honen arrazoia esnean datza: fabrikatzaileek erabat edo zatika deskrematuriko esnea darabilte jogurgintzan.

Ondoriorik interesgarrienetako bat da kalitateak ez duela beti eragin zuzena prezioaren baitan: osakerarik hoberena, jogur merkeenarena (Flori) eta bigarren garestienarena (Asturiana) izan zen. Halaz ere, badago lotura handia prezioa eta ezaugarri organoleptikoen artean. Merkeenek (Flori eta Mayo) dastaketan launa puntu baizik eraman ez zuten bitartean, garestienetan daude balio organoleptikorik handienak lortu zituztenak: Danone eta Nestlé. Dastaketan balioetsi ziren itxura (gazur-edukia eta azaleraren homogenotasuna), zaporea (garraztasuna eta kutsu arraroen agerpena) eta ahoko ukimena, produktua nahasi aurretik eta ondoren. Kontsumitzaileak Floriren gustua atsegin baldin badu, horixe du aukera onena. Clesa eta Asturiana ere aukera politak dira eta, zaporea hobesten duenarentzat, Kaiku da egokiena, prezio ertainekoa (24 pta.) izanik, kalitate organoleptiko handia daukalako.

Elika-balio handia, kaloria urri.

Jogur hauen ekarpen kalorikoa ez da biziegia (47-60 kaloria bitartean 100 gramoko). Kalori ekarpenaren apala, karbohidratoen eduki urriaren ondorio da (%5 ingurukoa). Eta karbohidrato horietatik gehienak (guztiaren %50etik %70era bitarte) laktosa gisa agertzen dira, hau da, esnearen azukretzat. Laktosa gehien duten laginak Flori, Asturiana eta Clesa dira, osagai honen %3tik gora dutela. Gantz-aldetik ere apal dabil jogurra: gantz gutxieneko lagina Flori (%1) zen eta Danone gantzatsuena (%3,2). Legeriak, esne-gantzetan gutxienez %2 agertzea agintzen du. Gutxieneko kopuru honen parean edo hortik gora dabiltza denak, Flori izan ezik. Frantses jatorria duela, marka honek arau espainiarra betetzen ez duen arren, Frantziakoa zehazki errespetatzen du: honelako fenomenoak zuzentzat hartu behar ditugu. EBan indarrean dagoen elkar aitortzearen printzipioari eutsiz, produktu batek ekoizpen-herriko araua betetzen baldin badu, gainontzeko herrietan onartu beharra dago, tokian tokiko araua betetzen ez badu ere, arau orokorrik ez baldin badago indarrean, kasu honetan bezala. Jogurraren gantzaren baitan, gantz-azido saturatuak ugari dira (kolesterolak bere toki egokian iraun dezan zaindu behar ditugun gantz horiexek, alegia). Gantzari buruzkoez gain, esne-estraktu lehorraren (hau da, jogurretik geratzen dena, gantza eta ura erabat xukatu ondoren) gutxieneko kopurua %8,5ean xedatua du arauak. Zortzi laginetan, ura produktu osoaren %90 ingurukoa da. Danonek (%8,4), Yoplaitek (%8) eta Mayok (%7,9) %8,5 baino balio apalagoak agertzen dituztenez, legeria ez dute betetzen.

Esneak baino proteina ugariago ditu jogurrak (Florik %4,4 eta Mayok %3,2), hura baino produktu bilduagoa delako; proteinok, gainera, asimilazio erraz eta kalitate handikoak dira. Gure azterketan, proteina gehien dituztenak laktosa gehien duten ber-berak dira: bi elikagaiek sorburu esnea dutenez, zenbat eta proteina eta laktosa gehiago, orduan eta esne gehiago baliatuko zuen fabrikatzaileak jogurgintzan. Irizpide horri jarraiki, Flori, Asturiana eta Clesa dira esne gehien duten jogurrak.

Mineral eta bitamina asko duelako ere nabarmentzen da jogurra elikagaietan: esnekia izaki, kaltzioaz hornitzen gaitu. Asturiana, Flori eta Kaiku ditugu azpimarratzekoak kaltzioari gagozkiola 142, 136 eta 125 mg. 100 gramoko dutela. Asturiana, Nestlé eta Yoplaitek ontzian “kaltziotan joria” adierazten duten arren, azken bi marka hauetako laginak ez dira oparoenetakoak, izan. Jogurra kaltzio-iturri izate hori, esnerik hartzen ez duenari gerta dakioke interesgarri, bereziki. Potasioa eta fosforoa ere agertzen dira kopuru handitan. Bitaminei dagokienez, berriz, B multzokoak (B1, B2, azido nikonitikoa) aportatzen ditu jogurrak, A-rekin batera. Honelako bitamina askotxo jogurgintzak suntsi ditzake esnetatik. Horregatik, fabrikatzaile zenbaitek bitaminaz osaturiko jogurrak eskaintzen dituzte.

Beste alde batetik, 4,6 baino pH apalagoa izan behar du jogurrak: zortzi laginek zehatz betetzen dute alderdi hau; pH faktorea produktuaren azidotasunaren adierazle da (pH-a zenbat eta apalago, orduan eta azidoago da produktua, eta alderantziz). Ezaugarri horrek ere izan du eragina dastaketa egiteko garaian: pH-rik baxuena duela, Yoplaiten gehiegizko azidotasuna negatiboki baloratu zuten dastatzaileek. Balio hori hotz-katea haustearen ondorio izan liteke, etenaldi hori jogurraren azidifikazioaren eta, beraz, pH-aren beherakadaren errudun izaki.

Jogurraren

Hartzituriko esnea da jogurra: esnea oinarri hartuta lantzen da eta, hainbat bakterioren eraginaren ondorioz, esne horren osakeran aldaketak (hartzidura) gertatzen dira: esnearen azukretik (laktosa) abiaturik, azido laktikoa sortzen da. Horrela osatzen da jogurrari berariazko itxura, zapore eta usaina ematen dizkioten gel antzeko bat eta bestelako sustantziak. Hartzidura eragiten duten bakterioek (Streptococcus thermophilus eta Lactobacillus bulgaricus) antzeko proportzioetan agertu behar dute, elkarren osagarritzat jardunez beren hazkuntzan eta esnea jogur bihurtzen duten sustantzia horien ekoizpenean. Elikagai bizia da jogurra, bakterio aktiboak baitauzka bere baitan. Produktua merkaturatzen ari den bitartean ere aldaketak gertatzen dira jogurretan: azidoago bilakatzen ari da, pittinka-pittinka (zaporean nabarmen atzematen dira prozesu honen ondorioak) eta baliteke haren loditasuna ahultzea ere, hots, likidoago bihurtzen da. Luzaro utziz gero, proteinetan jazoriko aldakuntza bide, zapore garratzak sor daitezke.

Antzinarotik kontsumitzen da jogurra Asiako hainbat eskualdetan. Mendebaldeko Europa, berriz, mende honen hasieran piztu zen produktu honekiko interesa, jogur asko jaten zuten Bulgariako tribu batzuk urte asko bizi zirela egiaztatzearen ondorioz. Elikagai baten ohiko ezaugarri normalak baino askozaz ere ikusgarriagoak ziren abantailak egozten zitzaizkion jogurrari. Elikatze-alorreko ezaugarriak ez ezik, jogurraren kontsumoak liseri-traktuan dituen eraginak ere ezagun ditugu: nabarmenena, laktosaren liseriketaren zailtasuna arindu eta laktosaren intolerantzia ere apaldu egiten du. Laktasaren (esnearen azukre edo laktosa metabolizatzen duen enzima) gabeziarik duten pertsonek esnearen laktosa baino hobeki liseritzen dute jogurrarena, jogurretan bizirik irauten duten laktobazilo eta estreptokokoen jarduerari esker. Beste aldetik, jogurra kontsumitzeak iragate oral-zekala mantsotu egiten du, liseri-hodiko enzimei elikagaietan luzaroago jardun dezaten ahalbideratuz. Horretaz gain, bakterio horiek ekoizten duten azido laktikoak, bakterio patogenoak kaltetzen dituen azidotasuna sortzen du; areago, L. bulgaricus motako andui zenbaitek, beste bakterio batzuengan eragiten duten bakteriozinak izeneko gaiak ekoizten dituzte. Beraz, patogeno batzuen kontrako eragin babeslea izan dezake jogurrak. Era berean, sistema inmunitarioan ere eraginak izan omen ditzakeenez, organismoa sendoago bihurtzen du gaizkoaduren aurrean. Azkenik, jogurra hainbat diarrea sendatzeko bide izan litekeela ere esaten da.

Osasun-arazorik ez.

Hartziduraren ondoriozko produktua jogur deitu ahal izan dadin, azken produktuan mikroorganismoek (1,0 X 107 kolonia gramoko, gutxienez) bizirik iraun behar dutela agintzen du legeriak. Lagin guztiek zehazki betetzen dute baldintza hau eta mikroorganismo hauen zenbaketak batetik bestera atzematen dituen aldeak hutsaren hurrengo dira.

Zatika gaingabeturiko esnea baliatzen da jogurgintzan, Florik erabat deskrematua darabilela. Esne horri, laginen arabera, esne-hartzigarriak, esne-proteinak, esneki solidoak edo, areago, deskrematuriko esnea hautsetan eransten zaizkio. Lagin guzti-guztietan bilatu ziren Listeria monocytogenes (germen patogenoa), E. coli eta koliformeak (jogurgintzako higiene-gabezia sorleku ohi duten germenak dira hauek). Listeriarik ez zen atzeman eta E. coli eta koliformeen-ren zenbaketa, berriz, legeak onartzen duen gehieneko kopurutik behera dagoenez, zortzi laginen higiene-osasun egoera zuzena dela diogu.

Etiketak.

Danone eta Nestlék izan ezik, jogurraren etiketan bertan denek adierazten dute “jogur natural” izena, iraungitze-data, fabrikatzailearen izen-helbideak, eduki garbia, osagaien zerrenda, nutrizioari buruzko informazioa eta produktua hotzetan gorde dadin aholkua. Horrenbestez, Kaiku, Yoplait, Flori, Mayo, Clesa eta Asturianakoen etiketa osoa eta zuzena da. Danone eta Nestléri dagokiela, lehendabiziko markak ez du adierazi osagaien zerrenda; bigarrenak, berriz, ez osagaien zerrenda, ez eduki garbia, ez fabrikatzailea, ez kontserbatzeko modua, ez nutrizioari buruzko datuak. Jogurraren etiketan agertzen ez diren datuak, halaz ere, kartoizko ontzian irakur daitezke. Kontsumitzailearen ikuspegitik, datuok jogurraren etiketan bertan azaltzea komeniko litzateke: kontsumitzaileak hozkailuan jartzeko kartoia kendutakoan, informaziorik ez du eskura izango. Beste aldetik, batzuetan kartoiak galarazten du ontziko datuak irakurtzea: honela, marka desberdinetako datuen konparaketa harik zailago bihurtzen da.

Lagin guztietan adierazitako eduki garbia 125 gramo da. Onarturiko mugen barnean (%4,5) daudenez, denetan ere edukia zuzena dela esan dezakegu. Etiketan agertzen ziren nutrizio-balioak eta laborategian kalkulatutakoak ere alderatu dira. Gehientsuenetan, proteina, karbohidrato, gantz, kaltzio eta kalori kopuruak egiazkoen oso antzekoak dira. Irregulartasun orokorrena, adierazitako kaltzio-muntari dagokio, benetakoa baino handiagoa delako gehienetan. Kaikuk adierazitako proteinen (%8,5) eta laborategian kausitutakoen (%3,5) arteko alde handia ere nabarmentzekoa dugu.

Garestienak, dastaketan hobeak.

Azukrerik erantsi gabe dastatu ziren lagin guztiak. Hurrengo parametroak aztertu ziren: itxura (gazur-edukia, azalera), zaporea (azidotasuna, kutsu arraroen agerpena) eta ahoko ukimena (produktuari eragin aurretik eta ondoren). Kaiku, Danone eta Nestlé, 6na puntuz, izan ziren puntuaketa hoberenekoak. Asturiana eta Clesak 5na puntu eraman zituzten, biek ere azaleran irregulartasunak erakusten zituzten eta. Clesak, horiek ez ezik, gazur ugari zeukan. Jogurrari eragin ondoren, Clesaren laginaren ahoko ukimena ez zitzaien dastatzaileei atsegin gertatu. Baliorik apalenak Flori, Mayo (4na puntu) eta Yoplait (3 puntu) izan ziren puntuaketa urrieneko laginak. Florik gazur larregi eta Mayo markako laginaren zaporea ez zitzaien gustatu, nahiz biziki garratza ez zen. Yoplait markako jogur naturalak agertu zuen balioespen okerrena itxurari dagokionez, haren azaleran burbuila ugariegi eta hainbat pusketa bakandurik ikusten zirelako; lagin horretxen krematsutasunak eta gehiegizko garraztasunak (pH-rik apalena) ere ez zituzten dastatzaileak asebete.

Laburbilduz

Laburbilduz

  • 4 eta 8 aleko formatoan merkaturatzen diren 8 jogur natural aztertu dira. Prezioak, 32 pezetatik (Danone) 18 pezetara (Flori) bitarte dabiltza. Denak zeuden osasun-higiene egoera egokian.
  • Nutrizio aldetik oso aberatsa da jogurra: kalitate handiko eta liseriketa errazeko proteinak ditu, kaltzio eta bitamina ugariez gainera. Bizirik dauzkan bakterioei esker, oso elikagai osasuntsua da eta ez du asko gizentzen: produktuaren 100 gramoko, 50 – 60 kaloria aportatzen du.
  • Danone, Yoplait eta Mayo ez dira iristen esne-estraktu lehor gihartsuaren gutxieneko kopurura. Nutrizio-osaketa denek zuzen agertzen badute ere, badaude aldeak batetik bestera. Kalitate hoberena: Flori eta Asturiana.
  • Nutrizio-alorreko merituek ez dute prezioarekin zerikusi zuzenik; prezioak eta ezaugarri organoleptikoak, berriz, hertsiki loturik daude. Flori eta Mayok (merkeenak), dastaketan 4na puntu baizik ez zuten erdietsi; garestienen artean aurkitzen ditugu hoberenetako bi, zaporez eta bestelako ezaugarri organoleptikoetan: Danone eta Nestlé.
  • Ezaugarri organoleptikoak alboan utzirik, Flori dugu aukera onena, jogur merkeena izaki (18 pezeta) eta kalitate handiena agertzen duena baita. Aukera politak ditugu, Clesa (21 pezeta) eta Asturiana (29 pezeta) ere. Zaporetan hoberenen artean, Kaiku da hautu egokiena (24 pezeta).

Banan-banan

Jogur naturalak, banan-banan

Flori.

  • 18 pta. aleko, merkeena. Dastaketa aldean utzita, hauxe da aukera interesgarriena.
  • Berak du proteina (%4,4) eta laktosa (%3,6) gehien eta gantz gutxien (%1).
  • Kaltzio asko dauka, gainera. Dastaketan, 4 puntu: azalera leuna, gazur ugari, zapore ez oso garratza, krematsutasun egokia .

Clesa.

  • 21 pta. aleko. Aukera polita. Proteina, laktosa eta gantz ugari.
  • Kaltzio gutxien dutenetako bat. Dastaketan, 5 puntu: gazur gehitxo, irregulartasunak azaleran.
  • Zaporea eta krematsutasuna dastatzaileen gustukoak izan baziren ere, eragin ondoko ahoko ukimena ez zen gustatu.

Kaiku.

  • 24 pta. aleko. Interesgarria. Dastaketako hoberenetan, merkeena.
  • Kaltzio ugari (125 mg. 100gramoko).
  • Dastaketan ongi, 6 puntu: gazur gutxi, azalera leuna, garraztasun motela, krematsutasun egokia.

Nestlé.

  • 27 pta. aleko.
  • Dastaketan, 6 puntu: gazur ugari, azalera ez erabat leuna, garraztasun urria, krematsutasun handia, ahoko ukimena atsegina.

Mayo.

  • 20 pta. aleko, merkea. Proteina gutxien (%3,2), eta gantz eta kaltzio gutxien dutenetako bat.
  • Gutxieneko esne-estraktu lehorrera ez da iristen.
  • Dastaketan, 4 puntu: gazur gutxi, irregulartasun urriko azalera. Ez oso garratza izaki, honen zaporea ez zen biziki atsegina gertatu.

Yoplait.

  • 28 pta. aleko. Proteina (3,2%) eta lactosa gutxien duena eta gantz gutxien dutenen artekoa.
  • Gutxieneko esne-estraktu lehorrera ez da iristen.
  • Dastaketan okerrena, 3 puntu: gazura urri, irregulartasun gutxiko azalera. Ez oso garratza, honen zaporea ez zitzaien gustatu dastatzaileei.

Asturiana.

  • 29 pta. aleko. Floriren ondotik, nutrizio-osaketarik hoberena.
  • Proteina (%3,9), gehienekoen artean eta laktosa (%6,1) eta kaltzio (142 mg/100g) gehien dauzkana, gantz gutxien dutenetakoa da.
  • Dastaketan, 5 puntu: Irregulartasunak azaleran, gazur gutxi, garraztasun motela, krematsutasun egokia.

Danone.

  • 32 pta. aleko, garestiena. Gantz (%3,2) eta kaloria (60 kal./100g) gehien dituena.
  • Esne-estraktu lehorraren gutxienekora ez da iristen, ozta-ozta.
  • Dastaketan, ongi, 6 puntu: gazur-eduki egokia, azalera leuna, krematsutasun egokia .