Países como Finlandia ou Suecia sitúanse á cabeza en conciliación. Outros, como España, Letonia e Portugal, colócanse no final, segundo o Informe Evolución da Familia Europea do Instituto de Política Familia. Resulta necesaria a xornada partida no traballo?
Cada sector e cada empresa teñen as súas peculiaridades. Non é o mesmo atopar medidas de conciliación en campos relacionados co lecer, o comercio ou o turismo -onde os clientes ou consumidores marcan as esixencias do horario-, que en sectores de oficinas ou industriais, nos que a planificación por parte da empresa pode ser máis autónoma. A xornada partida é necesaria cando así o demande o desenvolvemento dunha actividade.
No noso país, o 88,2% dos traballadores ten emprego e horarios demasiado ríxidos. É posible adaptar a xornada partida ao horario dos fillos, cando teñen clase ou actividades mañá e tarde?
Acomodar os horarios escolares e laborais pode ser máis sinxelo en localidades de pequeno e mediano tamaño, onde os tempos de desprazamento son menores e hai maior proximidade entre o centro de traballo, o escolar e o domicilio. Neste caso, si creo que a xornada partida pode facilitar a conciliación.
A semana laboral en España ten de 35 a 40 horas, o que supón unhas oito ao día, máis a hora ou dúas da comida. Mentres, en Holanda e Dinamarca van de 29 a 34. Saíndo ás sete da tarde, pasar tempo de calidade cos fillos resulta complicado…
Na conciliación entran distintos intereses en xogo: os lexítimos da persoa implicada, a súa parella e a súa familia, e as responsabilidades da empresa. Pero hai que considerar os dos seus compañeiros de emprego, que dunha ou outra forma deben suplir tempos de conciliación cedidos ao primeiro. E tamén están os intereses dos clientes ou consumidores, que esperan ser atendidos en horarios máis flexibles e aperturas ao público máis amplas. A clave é a comunicación coa empresa, e buscar solucións para conciliar todos eses intereses. Dentro, iso si, das particularidades de cada empresa ou sector.
Poden as pemes e negocios con horario comercial cambiar os hábitos de xornada partida e concentrar a xornada nun horario semiintensivo?
Aínda que todos son conscientes da importancia da conciliación e buscan solucións para lograla, unha microempresa ou peme non dispón dos mesmos recursos para facer fronte ás distintas situacións de conciliación que unha grande empresa, con maior marxe de organización.
Segundo o informe Index of Economic Freedom, da Fundación Heritage, España sitúase no posto número 22 da UE e no 126 mundial respecto da liberdade ou flexibilidade laboral. É posible xeneralizar a xornada continua todo o ano para todas as empresas?
Non, non é posible unha única solución para todos os sectores e empresas, nin tampouco para todos os traballadores. Hai que lograr a flexibilidade da xornada, o teletraballo e outros tipos de acordos entre empresa e traballador mediante a negociación colectiva ou o mutuo acordo.
E cales son os beneficios da xornada partida para a empresa?
Entre outros, facilitar a compatibilidade cos horarios doutras compañías e profesionais, ata con fusos horarios diferentes. Ademais, as pausas de comida poden servir para reforzar os vínculos entre os traballadores, propiciando un bo ambiente de traballo.
A produtividade de Francia é un 27% máis alta que a española, cunha xornada laboral de 35 horas (5 menos). Traballar máis horas significa producir máis?
Non, indubidablemente traballar máis non significa sempre producir máis. A prioridade é facer unha xestión eficiente do tempo e cumprir cos obxectivos marcados
Hai expertos que apuntan que esta xornada resulta prexudicial para a saúde do empregado, xa que é máis fácil que sufra estrés, descanse peor ou que lle sexa complicado practicar deporte.
A realidade é que o tipo de traballo, o tempo de desprazamento e ata as circunstancias persoais poden levarnos a atopar argumentos a favor e en contra tanto da xornada continuada como da partida. O consello é negociar coa empresa para atopar a solución máis apropiada.
O informe Bienestar y motivación de los empleados en Europa, publicado por Edenred e Ipsos, indica que un de cada catro españois está preocupado co seu horario laboral. E o 41 % di estar insatisfeito co equilibrio entre a súa vida laboral e a profesional.
A pesar dos avances e os esforzos realizados, aínda queda camiño por percorrer para alcanzar a adecuada conciliación. E para logralo, non só é necesario o compromiso das empresas senón tamén das administracións, que deben dotar de suficientes servizos educativos e de atención a menores e dependentes, que sexan accesibles e con horarios compatibles cos laborais.
A motivación dos traballadores e a productividade laboral dependen unicamente do tipo de xornada (intensiva ou partida) ou hai outros factores que poden influír?
Non, tamén inciden as condicións laborais, as expectativas profesionais e os factores educativos e sociais asociados a unha cultura do esforzo e a excelencia.
- Ponte en forma. Conscientes de que a longa pausa do xantar é unha imposición para moitos empregados, ximnasios e centros de saúde ofrecen clases intensivas de 45 minutos que che permiten suar, darte unha ducha e volver á oficina. As propostas inclúen desde leccións de artes marciais ou ioga ata sesións de exercicio cardiovascular.
- Dálle un respiro á túa mente. A meditación axúdache a relaxarte e desconectar, produce endorfinas e diminúe a presión arterial. E ata hai apps para aprender e practicalo alí onde esteas. Tamén na pausa do traballo. Unha das máis populares é Headspace, pero hai máis: en castelán, están Intimind e Meditation Now.
- Pérdete: é bo para a túa cabeza. Os estudos din que deixar que a mente deambule e camiñar sen rumbo fixo ten moitos beneficios psicolóxicos. Trátase de aproveitar ese descanso forzoso para darse o pracer de non facer nada. Outra proposta: abre un libro do filósofo francés Guy DeBord, inventor da psicoxeografía, e segue as súas instrucións para facer das súas camiñadas dérives (á deriva).