Áreas de servizo: analizadas 145 en máis de 7.500 quilómetros de estradas

Case a metade suspenden o exame de calidade e seguridade

Inexistencia de zona de descanso, marxinación dos usuarios en cadeiras de rodas e ausencia de recollida selectiva de lixo, principais deficiencias
1 Xullo de 2004
Img temap 199

Case a metade suspenden o exame de calidade e seguridade

/imgs/20040701/tema01.jpg
Este verán, un ano máis, as áreas de servizo das nosas estradas convértense nun elemento fundamental de seguridade e comodidade dos automobilistas, ó dotalos da infraestrutura necesaria para o descanso nas longas viaxes de desprazamento ata o lugar de vacacións e, non menos importante, para desentumecer as pernas, ir ó baño, tomar un refrixerio ou comer. Considérase que cada 200 quilómetros ou dúas horas de traxecto continuado é conveniente parar uns minutos para descansar. Os despistes causados pola fatiga e o sono están detrás de boa parte dos accidentes de tráfico, de aí a importancia de concedernos suficientes períodos de descanso cando conducimos traxectos longos.

Técnicos de CONSUMER visitaron o pasado mes de xuño, facéndose pasar por usuarios, un total de 145 áreas de servizo situadas en varias das estradas españolas máis transitadas este verán. Realizáronse estes oito percorridos: a A-1 e AP-1 no tramo que une Madrid, Burgos, Vitoria e San Sebastián; a A-6 e AP-6 de Madrid ata A Coruña: a A-3 de Madrid a Valencia; o traxecto entre Madrid, Xaén, Granada e Málaga (A-4, A-92, A-44, A-45); o tramo que pasa por San Sebastián, Bilbao, Santander e Oviedo (A-8 e AP-8); o que une Bilbao, Logroño, Zaragoza e Barcelona (AP-68 e AP-2); a AP-7 que cobre Barcelona, Tarragona, Castellón e Valencia e, finalmente, a AP-7 e a A-7 ó seu paso por Valencia, Alacante, Murcia e Almería. En total, fixéronse en coche máis de 7.500 quilómetros, nos que se producirán boa parte dos case 20 millóns de desprazamentos que se realizarán no noso país durante xullo e agosto deste ano.

A investigación analizou a calidade e diversidade dos servizos ofrecidos ó automobilista e ós seus acompañantes nestas áreas de servizo, a seguridade viaria no interior da zona, o estado de mantemento e limpeza das instalacións, os prezos, e a accesibilidade para usuarios diminuídos.

O máis destacable é que o 43% das áreas de servizo analizadas suspenden o exame de CONSUMER, se ben máis da metade delas o fan cun “regular” quedando ás portas do aprobado.

Non todas as estradas son iguais

/imgs/20040701/tema02.jpg
De entre as rutas realizadas, a que mellores resultados obtén para as súas áreas de servizo é a do Mediterráneo AP-7 entre Barcelona e Valencia, cun 92% de aprobados e un “ben” de media global, seguida das situadas no percorrido Valencia-Almería cun 73% de aprobados e outro “ben” de media final. O 75% das áreas de servizo do traxecto Madrid-San Sebastián aprobaron, pero a media foi de só “aceptable”. no outro extremo, a maior proporción de áreas de servizo cun suspenso atopouse na vía que une Madrid con Málaga, con só un 23% de aprobados e un “mal” de media, e na que comunica Madrid con Lugo e A Coruña, cun escaso 37% de aprobados e outro “mal” de media .
Falando en xeral, os puntos fortes das áreas de servizo son a calidade e diversidade dos servizos, e a sinalización (ambos, cun “ben” de media), mentres que a hixiene e o mantemento, a accesibilidade para usuarios en cadeiras de rodas e a seguridade teñen bastante que mellorar, xa que só conseguiron un “regular”.

O que debe mellorar

Algúns dos aspectos críticos das áreas de servizo son a inexistencia de área de descanso ó aire libre (máis da metade non as ofrecen) e de fonte de auga potable a libre disposición do público (non a había no 55% de áreas), a insatisfactoria implantación da recollida selectiva de lixo (o 63% das áreas non teñen contedores específicos para cada tipo de residuo), a marxinación a que son sometidos os usuarios de cadeiras de rodas (un exemplo: a metade das gasolineiras non contan con aseos adaptados) e a falta de zona para non fumadores no restaurante (o 71% dos visitados nas áreas de servizo non dispoñen delas). Pero isto non é todo: só o 28% destas áreas contan con zona de xogo para nenos, no 65% non hai pasos de peóns no aparcamento, en oito de cada dez non hai sistema de videovixilancia no aparcamento e en catro de cada dez non se viron sinais de limitación de velocidade na área de servizo.

Outros aspectos manifestamente mellorables: nunha de cada catro áreas de servizo os aseos estaban sucios, na metade delas as cabinas de teléfono non permiten o uso de tarxetas, nunha de cada cinco (de entre as poucas que contaban con ela) a zona de xogos infantís estaba descoidada e nunha proporción similar o seu uso podía entrañar perigo, nunha de cada cinco o restaurante non ofrece menú do día ós clientes, e nesa mesma proporción non hai aparcamentos diferenciados para vehículos pesados. Ademais, nunha de cada seis áreas de servizo detectáronse potenciais perigos, como exceso de tráfico desordenado, ou camións e autobuses facendo manobras ou carencia de balado que separe o tráfico da zona peonil, e nunha de cada cinco anotáronse perigos na zona de xogos infantís: bambáns oxidados ou rotos, torcidos ou demasiado vellos.

Prezos superiores ó habitual

Este informe serviu tamén para constatar o que xa é sabido: os prezos que rexen nas áreas de servizo son superiores ós que o usuario está afeito a pagar en establecementos semellantes (tendas, bares, restaurantes) fóra delas. Os datos indican que o menú do día nun restaurante destes espazos para descanso do automobilista custa 9 euros de media, chegando ata os 11 euros de media na AP-7 que une Barcelona con Valencia, se ben queda en menos de 8 euros de media no tramo entre Valencia e Almería. Os máis baratos cobraban 6 euros e o máis caro, case 19 euros; esta rechamante diversidade de prezos rexistrouse ademais nun mesmo percorrido, Madrid-Málaga, polo que convén coñecer os prezos que rexen nestes restaurantes antes de parar nas áreas de servizo para comer.
Tamén se comprobou cánto custaba un refresco no bar ou cafetería destas áreas de servizo: el prezo medio foi de 1,5 euros. Os máis caros víronse nas rutas Bilbao-Barcelona e Barcelona-Valencia (1,7 euros de media) e os máis económicos (1,1 euros de media) no traxecto que une Valencia e Almería. O bar que máis barato o vendía esixía 0,9 euros e o máis caro, 2 euros. Por último, a opción de consumo máis modesta que ten o viaxeiro, adquirir unha botella de 1,5 litros de auga na tenda da gasolineira, tamén foi onerosa: supuxo un custo medio de 1,1 euros; o percorrido con prezo medio máis caro (1,3 euros) foi o de Barcelona-Valencia e o máis caro que se pagou foi 1,5 euros mentres que o máis barato representou 0,6 euros de desembolso. En todos os casos, son prezos moi superiores ós que fixan a maioría dos comercios por unha simple botella de auga mineral.

Os aseos, mellor do previsto

Descansar, botar unha soneca, tomar un refresco ou un café, estirar as pernas e desentumecer os músculos, comer algo para repor as forzas, chamar por teléfono, que os nenos saian do coche e xoguen un pouco ou se distraian… son moitas e diversas as motivacións que impulsan o automobilista e os seus acompañantes a se desviaren da estrada e a dirixiren o seu vehículo a unha área de servizo. Pero queda unha, que ás veces é a máis importante: cumprir coas nosas necesidades fisiolóxicas, asearnos e refrescarnos un pouco a cara. E, con frecuencia, de cómo resulte esa operación dependerá o grao de satisfacción do usuario coa área ou estación de servizo. Pois ben, os resultados deste informe no que afecta ó estado e equipamento dos aseos destas áreas de servizo son mellores do que se podería imaxinar: había toallas de papel, dispensadores de xabón e papeleiras no 90% dos aseos das gasolineiras e papel hixiénico nos inodoros en case 19 de cada 20. En canto á limpeza, comprobouse que só era manifestamente mellorable nun de cada catro aseos. E nos aseos dos bares, cafeterías e restaurantes das áreas de servizo que contan con estes establecementos, a situación era aínda mellor. O déficit de limpeza só se detectou nun de cada dez aseos, e o equipamento foi en xeral máis satisfactorio ca nos das gasolineiras, coa curiosa excepción dos dispensadores de toallas de papel, se ben a dotación de secadores automáticos para mans era algo superior nos bares e restaurantes. Nestes comprobouse tamén o estado de limpeza do chan: só en catro de cada dez se observaron papeis e desperdicios no chan e unicamente un de cada vinte podían describirse coma moi sucios.

Diminuídos, marxinados

O trato que reciben nas áreas de servizo os usuarios con mobilidade física reducida ou en cadeira de rodas deixa moito que desexar. Os datos falan por si sós: unha de cada seis áreas de servizo non teñen ramplas nas súas instalacións a pesar da súa necesidade, só a metade das gasolineiras ofrecen aseos adaptados e sinalizados para usuarios de cadeiras de rodas (nos aseos das cafeterías e restaurantes a proporción descende a tres de cada dez), e unicamente o 37% das áreas de servizo visitadas contan con prazas de aparcamento reservadas e sinalizadas para diminuídos. Finalmente, só o 16% das áreas de servizo contan con cabinas de teléfono adaptadas para persoas en cadeira de rodas (a menor altura cás habituais).

Variedade e calidade dos servizos dispoñibles

Case 6 de cada 10 áreas de servizo carecen dalgún dos servizos sinalados coma básicos pola vixente Lei de Estradas: aparcamentos pavimentados para vehículos lixeiros e pesados, servizos hixiénicos e auga potable, teléfono público, bar ou cafetería e zonas de descanso para os usuarios. Unha das instalacións básicas é a zona de descanso equipada con mesas e cadeiras e dotada de espazo verde con árbores que proporcionen sombra, ademais de fontes de auga potable de uso público, papeleiras e cabinas de teléfono. Sen embargo, só o 45% das case 150 áreas de servizo visitadas nas estradas que máis tráfico acollerán este verán no noso país contan con zonas de descanso. Agora ben, case todas se atopaban en bo estado de conservación. En oito de cada dez destas zonas de descanso había bancos e mesas, imprescindibles se o que se pretende é, ademais de descansar, comer sen necesidade de ir á cafetería ou restaurante. En case nove de cada dez zonas de descanso había árbores que daban sombra, pero tan só no 45% se viron fontes de auga potable.

Continuemos: o 98% das estacións de servizo contan con tenda na que se venden desde alimentos e bebidas ata revistas ou prensa, artigos para o automóbil ou mapas. Ademais, nove de cada dez áreas contan con restaurante e catro de cada dez con hotel. Sen embargo, tan só unha de catro ofrece zonas de xogos infantís, normalmente no exterior. Estas zonas de xogos infantís deben estar delimitadas e valadas, de xeito que os rapaces estean controlados e se divirtan sen perigo de accidentes, pero no 15% dos casos non estaban delimitadas por un valo. Ademais, o estado de mantemento das zonas de xogo foi deficiente no 20% dos casos e nunha proporción semellante se detectaron perigos para os rapaces: bambáns e outras infraestruturas lúdicas oxidados ou rotos, torcidos ou demasiado vellos, ou desperdicios na zona (latas, plásticos, botellas), e mal estado do valo circundante.

Servizos menos comúns

O taller de reparación rápida de vehículos viuse tan só no 21% das áreas visitadas, as instalacións para o lavado automático de vehículos, no 45%; as duchas a disposición dos usuarios, nunha de cada tres áreas de servizo; e os caixeiros automáticos en só catro de cada dez áreas.
Aínda máis raros son as máquinas limpazapatos, as expendedoras de preservativos, o fax a disposición do automobilista, as máquinas expendedoras de tarxetas telefónicas, e a asistencia médica.
A pesar do auxe do teléfono móbil, un equipamento básico das áreas de servizo é a cabina de teléfono público. As expectativas foron cumpridas: soamente se anotou a ausencia de cabina nunha das 145 áreas visitadas. Sen embargo, menos da metade delas permiten o seu uso con tarxeta de crédito.
A investigación permitiu, por outra banda, ratificar que o autoservizo se impuxo nas gasolineiras: en case oito de cada dez é o propio usuario quen debe subministrar carburante ó seu vehículo.

O mellor e o peor das áreas de servizo visitadas, agrupadas segundo o territorio

Estradas Itinerario Áreas Visitadas
A-1 e AP-1 Madrid-Burgos-Vitoria-San Sebastián 20

O peor:

  • Pavimento das áreas en mal estado: catro de cada dez presentaron irregularidades.
  • Falta de limpeza e hixiene nos aseos das gasolineiras: sete de cada dez estaban moi sucios ou con déficit de hixiene moi evidente. E o 65% non estaban adaptados para os diminuídos. Esta proporción é do 55% nos aseos de bares e restaurantes.
  • Tres de cada catro carecen de aparcamentos reservados para usuarios en cadeiras de rodas.
  • Só tres de cada dez dispuñan de zona de descanso, e unicamente o 15% de zona de xogos para nenos.

O mellor:

  • Todos os aseos dos bares e restaurantes presentaban un bo estado de limpeza.
  • Tres de cada dez teñen sistemas de videovixilancia nos seus aparcamentos.
  • O 90% permanecen abertas as 24 horas.
  • O 95% teñen restaurantes con menú do día.
Estradas Itinerario Áreas Visitadas
A-6 e AP-6 Madrid-A Coruña 16

O peor:

  • O pavimento presentaba defectos e irregularidades en catro de cada dez áreas de servizo
  • Non había xabón en dous de cada dez aseos das gasolineiras.
  • A pesar de que son necesarias, en catro de cada dez áreas non hai ramplas que faciliten o acceso ás instalacións a usuarios en cadeiras de rodas.
  • Z zonas de xogo infantís non estaban correctamente valadas nun de cada tres casos. E dúas de cada tres destas zonas atopábanse en mal estado de conservación.
  • Pasos de peóns dentro dos aparcamentos: no 75% das áreas de servizo visitadas non os había.
  • Ningunha área das visitadas tiña sinais en diferentes idiomas.

O mellor:

  • Todos os aseos dos bares e restaurantes, ben limpos.
  • Horarios: tres de cada catro áreas de servizo as 24 horas de día.
  • Menú do día: nove de cada dez restaurantes ofréceno, e ademais o prezo medio (8,3 euros) é inferior á media deste estudo.
Estradas Itinerario Áreas Visitadas
A-3 Madrid-Valencia 17

O peor:

  • Ningunha área dispuña de cabina de teléfono adaptada para usuarios en cadeira de rodas.
  • Só o 17% conta con zonas de xogos para nenos, aínda que todas se atopan perfectamente valadas e delimitadas e en bo estado de mantemento e conservación.
  • Prazas de aparcamento diferenciadas para vehículos pesados: tres de cada dez áreas non as teñen
  • Pasos para peóns dentro dos aparcamentos: só nunha de cada oito áreas.

O mellor:

  • Ningunha área con pavimento en mal estado
  • O bo estado dos aseos dos bares ou restaurantes e a limpeza do seu chan.
  • Todas as áreas visitadas tiñan ramplas de acceso para usuarios en cadeiras de rodas e carros de nenos.
  • Limitación (sinalizada) de velocidade dentro da área: viuse no 95% das áreas de servizo.
  • O prezo medio do menú do día nos restaurantes: 8,3 euros
Estradas Itinerario Áreas Visitadas
A-4, A-92, A-44, A-45 Madrid-Xaén-Granada-Málaga 22

O peor:

  • Aseos sucios en 4 de cada 10 gasolineiras.
  • O 18% dos bares e restaurantes teñen o chan do establecemento moi sucio, con desperdicios, papeis, cabichas etc.
  • Dous de cada tres aseos de gasolineiras non dispoñen de aseos adaptados a usuarios en cadeira de rodas. Tampouco o 55% dos aseos de restaurantes ou bares.
  • Prazas de aparcamento para diminuídos: máis de oito de cada dez áreas de servizo non as ofrecen
  • Moi poucas zonas de xogos para nenos: só as había no 9% das áreas.
  • Menú do día caro: prezo medio (9,5 euros) superior á media de todo o informe (9 euros), e enormes diferenzas: desde os 19 euros do restaurante máis caro ata os 6 euros do máis barato.

O mellor:

  • Recollida selectiva de residuos na metade das áreas visitadas.
  • Todas as zonas de descanso, en bo estado de conservación.
  • Horario: 95% das áreas abre as 24 horas.
  • Sinalización en distintos idiomas: no 36% das áreas estudadas.
  • Nove de cada dez áreas dispoñen de restaurante con menú do día
Estradas Itinerario Áreas Visitadas
A-8 e AP-8 San Sebastián-Bilbao-Santander-Oviedo 20

O peor:

  • Recollida selectiva de desperdicios: só no 15% das áreas visitas neste percorrido.
  • Zonas delimitadas para non fumadores dos restaurantes: o 93% deles non dispoñen desta zona.
  • Aparcamento diferenciado para vehículos pesados: o 35% das áreas non o teñen.
  • Cámaras de videovixilancia no aparcamento: só o 5% das áreas.
  • Horarios: só unha de cada cinco abre as 24 horas do día.

O mellor:

  • Ningunha co pavimento en mal estado.
  • Ramplas de acceso para usuarios en cadeiras de rodas, no 90% das áreas de servizo
  • A metade contan con aparcamento específico para diminuídos.
  • Zona de xogos para nenos, no 35% das áreas estudadas.
  • En todas teñen menú do día no restaurante, e o seu prezo medio é algo inferior á media de todo o informe (8,7 euros fronte a 9).
Estradas Itinerario Áreas Visitadas
A-68 e AP-2 Bilbao- Logroño-Zaragoza-Barcelona 16

O peor:

  • Aseos sucios en tres de cada catro gasolineiras.
  • Recollida selectiva do lixo, só no 6% das áreas
  • O 92% non dispón de zonas diferenciadas para fumadores e non fumadores no seus restaurantes.
  • Aseos adaptados a diminuídos nas gasolineiras, só no 7%.
  • En case a metade das áreas non hai menú do día. Ademais, o prezo medio é superior á media de todo o informe (10 euros fronte a 9).
  • Os bares máis caros para tomar un refresco: 1,7 euros de media fronte ós 1,5 euros da media de todo o estudo.

O mellor:

  • Oito de cada dez aseos de bares e restaurantes dispoñen de aseos para diminuídos.
  • Aparcamentos específicos para diminuídos, no 88% das áreas.
  • Tres de cada catro teñen áreas de descanso
  • Zona de xogos infantís en case dúas de cada tres áreas.
Estradas Itinerario Áreas Visitadas
AP-7 Barcelona-Tarragona-Castellón-Valencia 16

O peor:

  • Recollida selectiva de lixo, en só o 8% das áreas .
  • Prezos: a metade dos restaurantes non ofrecen menú do día. E os que o fan son os máis caros de todo o informe: 11 euros de media fronte ós 9 euros da media de todo o estudo. A botella de auga máis cara na gasolineira: 1,3 euros de media.

O mellor:

  • O 83% das áreas tiña zona de descanso
  • Tres de cada catro contan con zona de xogos para nenos
  • Todos os aseos dos bares e restaurantes estaban limpos
  • O 83% dos restaurantes dispoñen de zonas delimitadas para non fumadores
  • Todos os bares e restaurantes dispuñan de aseos para diminuídos
  • Aparcamento para diminuídos, en dúas de cada tres áreas
  • Servizos complementarios: o 75% das áreas dispón de caixeiro automático, o 91% de duchas e o 92% das cabinas permiten o uso de tarxetas.
  • Todas tiñan aparcamentos para vehículos pesados
  • Tres de cada catro, sinais en distintos idiomas
Estradas Itinerario Áreas Visitadas
AP-7 e A-7 Valencia-Alacante-Murcia-Almería 22

O peor:

  • Só o 18% das áreas contan con zonas de xogos infantís
  • Só o 7% dos restaurantes distinguen zonas para fumadores e non fumadores
  • Prazas de aparcamento específicas para diminuídos, en só o 18% das áreas
  • Limitada a velocidade dentro da área, só nunha de cada tres áreas

O mellor:

  • Recollida selectiva de lixo, no 55% das áreas de servizo
  • Todas as visitadas tiñan ramplas de acceso para usuarios diminuídos ou carros de nenos. E todos os aseos das gasolineiras, e dos bares e restaurantes, contaban con aseos adaptados.
  • Aparcamentos específicos para vehículos pesados, no 96% das áreas
  • Cámaras de vixilancia nos aparcamentos, en case a metade das áreas
  • Os menús do día máis económicos (7,9 euros de media fronte ós 9 euros da media do estudo).
  • Os refrescos máis baratos no bar ou cafetería: 1,1 euros fronte a 1,5 da media do estudo.

Táboas informativas

Estado das insta- lacións: higiene, mantemento e accesibilidad
Excelente 10% das áreas de servizo estudadas
Moi ben 13%
Ben 13%
Aceptable 17%
Regular 22%
Mal 6%
Moi mal 19%
Calidade e diversidad dos servizos ofrecidos
Excelente 16% das áreas de servizo estudadas
Moi ben 17%
Ben 13%
Aceptable 24%
Regular 18%
Mal 7%
Moi mal 5%
Seguridade no área de servizo
Excelente 18% das áreas de servizo estudadas
Moi ben 15%
Ben 8%
Aceptable 12%
Regular 0%
Mal 17%
Moi mal 30%
Señalización non área de servizo
Excelente 27% das áreas de servizo estudadas
Moi ben 23%
Ben 10%
Aceptable 15%
Regular 8%
Mal 5%
Moi mal 12%