Gurina

Marka batzuk eta besteen artean alde handirik ez

Zortzi laginak berdin-berdinak dira nutrizio-osaketa eta kalitate aldetik; areago, dastatze proban ere guztiz antzeko agertu dira
1 urtarrila de 2005
Img analisis listado

Marka batzuk eta besteen artean alde handirik ez

/imgs/20050101/img.analisis.01.jpg
Gurina behi-esne edo esnegaina oinarri hartuta baizik lortzen ez den gantz-produktua da. Kalori ekarpen handiagatik eta gantz saturatu zein kolesterol asko daukalako, aspaldian gurinik ez hartzea edo oso-oso neurriz kontsumitzea aholkatzen zuten adituek, triglizerido eta kolesterol-maila altuarekin loturiko gaitz kardiobaskularrak, obesitatea edo gehiegizko pisua nozitzen zuten pazienteei batez ere. Egun, berriz, nutrizionisten arabera, elikagai hau neurriz kontsumitzen bada, dieta orekatuan ederki sar daiteke. Espainian zorionez sukaldean gehien baliatzen den koipea landarezkoa (oliba olioa, bereziki) bada ere, gurinak oraindik ere gozogintza eta saltsa askotako ezinbesteko osagaia da. Etxean, ordea, ogian igurtzita hartu ohi da gehien, gosaltzeko. Gurinak, ondotxo dakigunez, sukaldaritzan erabiltzeko unean arazo latz bat agertzen du: 90º C-tatik gorako tenperaturetara berotuta erre egiten da, usain eta zapore desatsegineko akroleina osatuz; tamainan berotzen denean, aldiz, elikagaiak erregosi eta bere-berea duen ahogozagarri horrekin janzteko balio izaten du. Nolanahi ere, gordinik hartuz gero hobeki digeritzen da eta bere nutrizio-propietateak hobeki mantentzen ditu gurinak.

Nola egiten den

Hasteko, esne osoa zentrifugatuz, esnegaina erdietsi behar da. Gain hori 90º – 110º C-tan pasteurizatzeari esker, gurina honda lezaketen entzima, mikroorganismo eta bestelako patogenoak suntsitzen dira. Esnegain garratzeko gurina (merkatuan gehien agertzen dena) lortzeko, gaina esne-bakterioekin nahastarazi eta egun oso batez 8º eta 19º C-tako tenperaturan edukiko da. Bakterio horiek dira gurinak bere-bereak dituen zapore eta aromak sortarazten dituztenak. Epeletan eduki ondoren, esnegaina gurin bihurtuko duen prozesuan, kemenez irabiatu eta oratuko da. Prozesuko etapa horiek gurinaren kolorea, itxura, gogortasuna eta gantzutasuna determinatuko dituzte. Oratze prozesua 10º C-tan egiten da. Ondoren, beharrezkoa denean, legeak onartzen duen gehieneko edukia gainditzeke, ura erantsi edo kendu egingo zaio gurinari. Azkenean, ontziratu, bildu eta banatu egingo da, tenperatura hotzetan beti. Ontziratzeko, gantzekiko material erresistente eta opakoak baliatzen dira (pergamino motako paperak, aluminiozko orri estaliak edo plastikozko ontziak).

Etiketak, hobetu beharrean

Azterturiko zortzi laginen etiketa balioztatzeko unean, bai elikagai honi berariaz dagozkion arautegiez (Igurzteko Gantz-Materiak eta Gurinaren Arau Berezia) gainera, elikagaien etiketatze, aurkezpen eta publizitateari dagokiena ere hartu da aintzat. Etiketan derrigorrez agertu behar den informazioa hau da: salmentako izendapena (“gurina”), enpresaren identifikazioa (izena eta helbidea), enpresaren erregistro zenbakia, gantz gaien guztirako edukia, pisu garbia, lotea (lau digitutan), kontsumitzeko data egokienak, kontserbatzeko modua, ikus eremua eta, hori dena, gutxienez espainolez idatzia.

Etiketetan hainbat irregulartasun hauteman dira: fabrikazio lotea lagin guztiek adierazten duten arren, President, Arias eta Kaiku laginek ez dute behar bezala egiten, hots, lau digituko zifra batean; zenbaki horren aurreneko hirurek urteko eguna adierazten dute eta laugarrenak urtea. Adibidez, 2005eko urtarrilaren 10eko lotea L 0105 litzateke. Lege-hauste arina da hori, edonola ere. Beste alde batetik, PMI, Kaiku, Central Lechera Asturiana eta Pascual laginek ez dute araua betetzen, guztirako gantz edukia adierazten ez baitute. Bestetik, “gurina” hitzaren baliokide den salmentako izendapenaren ondoan Kaiku lagineko etiketan “Extra” kategoria komertziala agertzen da. Hori adieraztean badirudi fabrikatzaileak bere produktua gainerako gurinetatik bereizteko ezaugarri bat erantsi nahi diola, baina horrelako berezkotasunik ez dago, laborategian eginiko azterketak frogatu duen bezala. Arias laginak, bere aldetik, “Gurina elikabidea da, A eta D bitamina-iturri” testua jaso du; horrek ez du gezurrik adierazten, ez du kontsumitzailea nahasten, bertan esaten dena egia delako, baina Arauak xedatua duenez, horrelakoak egiteko produktuaren nutrizio-osaketa jaso behar da: baldintza horixe da Arias laginak betetzen ez duena.

Eman beharrekoa ez den informazioari dagokionez, Arias, Kaiku eta Central Lechera Asturiana laginek, produktuaz kontsumitzaileak izan dezakeen zeinahi zalantza argitu edo kontsulta egiteko telefono zenbakia eskaintzen dute ontzian. Komeniko litzateke gurinek -gantz saturatu ugari dauzkatelako eta ekarpen kaloriko handikoak izatearren- etiketan nutrizio alorreko osaketa agertzea. Aztertu diren zortzi laginetatik Central Lechera Asturiana markakoak bakarrik ematen du informazio hori.

Denak oso-oso antzekoak

Arauak agindutakoa betetzeko, eduki osoaren %16 ur eta %2 gihar estraktu lehorra (ura eta gantza erauzi ondoren geratzen dena) eduki behar du gurinak, gehienez ere; guztirako gantz kopurua, beraz, %80 eta %90 bitartean ibiliko da. Proteina eta karbohidratoak urri dautza gurinetan: %1etik behera. Elikagai honek, jakina denez, kolesterol asko dauka (230 miligramo ehun gramoko). Gurina egiteko baliatuko den esnegaina behi-esnetik bakar-bakarrik atera behar da eta gatzaren agerpenak ezin du izan produktu osoaren %5 baino handiagorik. Laginak laborategian aztertutakoan, arauak xedatuak dituen baldintza guztiak betetzen zituztela egiaztatu zen eta, gainera, denak parean zebiltzala.

Fabrikatzaileak gantz horri gatza eransten dionean, produktuaren salmentako izendapenari “gazia” edo “gatzdun” adjektiboa gehitu behar zaio; sodio kloruroaren portzentaia ez da izango inola ere %5 baino handiagorik, indarreko Araudiak horrelaxe agintzen baitu. Azterturiko zortzi laginetatik bakar bat ez da komertzializatzen halakotzat eta, gainera, lagin bakar batek ere gatzik ez zeukala egiaztatu zen. Kasu guztietan baliaturiko gaia esne-gantza dela ere frogatu zen Arauak agindutako mugen barnean zegoela: edukiaren %80 eta %90 artean, alegia. Gantz edo koipe horien profilari goazkiola, erreferentziako bibliografikoaren antzekoa erakutsi zuten zortzi laginek ere: gantzaren %76 saturatua zen, %30 intsaturatua eta %3, poliinsaturatua. Gurinak gantz asko dauka (edukiaren %83, batez beste) eta, hortaz, kaloriak arras ugari: 750 kaloria ehun gramoko, hain zuzen. Azterketa honetan, balio energetikoetan agerturiko aldeak hutsaren hurrengo dira: 744 kaloriatik 769raino, ehun gramoko. Gurina gehienbat esne-gantzak osatua dagoenez, aipatzeko modukoa da bitamina liposolubleez ere hornitzen gaituela, A bitaminaz (100 gramo gurinek A bitaminaren eguneko kopuru aholkatuaz -EKA- zuzkitzen gaitu), D bitaminaz (EKAren %15 osatuko liguke) eta E bitaminaz (substantzia honen EKAren %20az hornituko gintuzke ehun gramo gurinek), batez ere.

CONSUMER-eko teknikariek, bere aldetik, zortzi laginei egin zieten azterketa mikrobiologiko zorrotzaren ondorioz den-denak egoera higieniko-sanitario egokian zeudela egiaztatu zuten.

Nola erosi eta kontserbatu gurina

  • Kalitate oneko gurina trinkoa da, ez oso gogorra, kolore horikoa (batzuk biziago, besteak zurbilago).
  • Erostean, gurinak agertzen duen kontsumitzeko datarik egokiena begiratu behar da; ontzia egoera onean dagoela ere egiaztatu beharra dago.
  • Ontzia irekitakoan, oso litekeena da gurina kerratu edo mintzea, aireko oxigenoak ukitzean. Azaleran kolore hori iluneko geruza mehea egingo zaio baina, kontsumitu aurretik, kendu egin behar zaio. Zaharmintze prozesu horren eragina hainbat alderditan hautematen da: kolorean ez ezik, zaporean (karmindurik agertzen baita gurin oxidatua), usainean (ezatsegina da horrelako gurina) eta nutrizio propietateetan (bitaminetako batzuk galdu egiten ditu).
  • Hotzetan kontserbatu behar da gurina, 8º C-tako tenperaturaz behetik.
  • Bere ontzi edo bilduman mantentzea komeni da, beti estalita.
  • Ontzia irekitakoan hilabetetan irauten du.
  • Izoztu ere egin daiteke gurina: horrela hainbat hilabetetan baldintza hobezinetan kontserbatuko da.
  • Ogi nahiz bestelakoetan errazkiago zabaldu ahal izateko hobe da hozkailutik minutu batzuk lehenago ateratzea.

Laburbilduz eta Konparaketako Taula

Laburbilduz

  • 250 gramoko ontzian komertzializatzen diren zortzi gurin aztertu dira oraingoan. Horietako seiren prezioetan alde txikia zegoen: kiloko 6,43 eurotik (PMI) 7,21 eurora arte (Reny Picot). Arias lagina 7,81 euro kostatzen zen eta denetan garestiena, Vrai (bere burua ekologikotzat iragartzen duena), 10,36 euro.
  • Kaloria ugari-ugariko esnekia da gurina (750 kaloria ehun gramoko), gantz eduki handia daukalako (produktuaren %83 eta %85,5 artean).
  • Gantz saturatu (guztirako gantzaren %67) eta kolesterol (230 mg/100 g) asko edukitzearren, ez da bat ere komenigarria kolesterola zorrozki kontrolatu behar dutenentzat eta arazo kardiobaskularrak nozitzen dituztenentzat.
  • Zortzi laginetako seiren etiketa ez zegoen zuzen. Hutsune nagusia, gantz edukia ez agertzea da.
  • Produktu homogeneoa da, gorabehera gutxikoa: zortzi laginen osaketa antzekoa da, denen egoera higieniko-sanitarioa zuzena eta den-denek betetzen dute kalitate-araua.
  • Dastatzen proban ere agertu zen denen arteko antzekotasuna, alde gutxi hauteman baitzituzten dastatzaileek.
  • Vrai (ekologikoa, nonbait) ez da ezertan, inongo ataletan, bereizten gainerako laginetatik.
  • Kalitatea eta prezioaren arteko erlaziorik egokiena PMI laginak eskaintzen du, bera merkeena izaki. Aukera polita ere Central Lechera Asturiana markakoa (bigarren merkeena).
Marka PMI CENTRAL LECHERA ASTURIANA PASCUAL PRESIDENT
Prezioa (euro kiloko) 6,43 6,83 6,93 6,98
Etiketa Ez dago zuzen Ez dago zuzen Ez dago zuzen Ez dago zuzen
Hezetasuna (%) 1 14,9 14,6 14,9 15,4
Gihar estraktu lehorra (%) 2 1,5 1,5 1,8 1,9
Gantz mota 4 Esne gantza Esne gantza Esne gantza Esne gantza
Gantza guztira (%) 3
– Saturatuak (%)
– Monointsa-
turatuak (%)
– Poliintsa-
turatuak (%)

83,6

67,4

29,3

3,3

83,9

67,9

28,7

3,4

83,3

68,2

28,2

3,6

82,7

67,3

30

2,7

Kaloriak (Kcal/100 g) 752 755 750 744
Gatza (%) 5 Ez da hauteman Ez da hauteman Ez da hauteman Ez da hauteman
Egoera mikrobio- logikoa Zuzen Zuzen Zuzen Zuzen
Marka KAIKU RENY PICOT ARIAS VRAI
Prezioa (euro kiloko) 7,10 7,21 7,81 10,36
Etiketa Ez dago zuzen Zuzen Ez dago zuzen Zuzen
Hezetasuna (%) 1 14,8 13,1 15 15,6
Gihar estraktu lehorra (%) 2 1,6 1,4 1,7 0,9
Gantz mota 4 Esne gantza Esne gantza Esne gantza Esne gantza
Gantza guztira (%) 3
– Saturatuak (%)
– Monointsa-
turatuak (%)
– Poliintsa-
turatuak (%)

83,6

67,4

29,2

3,4

85,5

68,6

27,8

3,6

83,3

67,2

29,4

3,4

83,5

67,5

29,2

3,3

Kaloriak (Kcal/100 g) 752 769 750 751
Gatza (%) 5 Ez da hauteman Ez da hauteman Ez da hauteman Ez da hauteman
Egoera mikrobio- logikoa Zuzen Zuzen Zuzen Zuzen

1 Hezetasuna: gehienez ere %16 onartzen da. Lagin guztiak daude arau-mugen barnean.

2 Gihar estraktu lehorra: gurinari ura eta gantza erauzi ondoren geratzen diren substantziak. Gehienez ere %2 onartzen da. Lagin guztiak daude arau-mugen barnean.

3 Gantza guztira: gantz edukia, gutxienez, %80 eta %90 artekoa izan dadin agindua dago. Lagin guztiak daude mugen barnean.

5 Gatza: gurinetan gehienez onartzen dena %5 da . Laginetako bakar batek dauka gatzik.

Banan-banan

Zortzi laginak, banan-banan

PMI

  • /imgs/20050101/pmi.jpg 6,43 euro kiloko, denetan merkeena
  • Prezioa eta kalitatearen arteko erlazio egokiena. Etiketa ez dago zuzen: ez du adierazten guztirako gantz edukia.
  • Dastatze proban goretsi zaizkio bere “kolorea”, “usaina”, “zaporea” eta “trinkotasuna”; bere “zapore sakona”, berriz, gaitzetsi egin zaio.

Central Lechera Asturiana

  • /imgs/20050101/central.jpg 6,83 euro kiloko
  • Aukera polita, hau ere. Etiketa ez dago zuzen: ez du adierazten guztirako gantz edukia.
  • Dastatze proban goretsi zaizkio bere “kolorea”, eta “uzten duen zaporea”; alderdirik ez zaio gaitzetsi.

Pascual

  • /imgs/20050101/pascual.jpg 6,93 euro kiloko
  • Etiketa ez dago zuzen: ez du adierazten guztirako gantz edukia.
  • Dastatze proban goretsi zaizkio bere “trinkotasuna”, eta “uzten duen zaporea”; bere “usaina” eta “igurzteko zailtasuna”, berriz, gaitzetsi egin zaizkio.

President

  • /imgs/20050101/president.jpg 6,98 euro kiloko
  • Etiketa ez dago zuzen: ez du adierazten lotea 4 digiturekin.
  • Dastatze proban goretsi zaizkio bere zaporea eta trinkotasuna; bere “zapore ahula”, berriz, gaitzetsi egin zaio.

Kaiku

  • /imgs/20050101/kaiku.jpg 7,10 euro kiloko
  • Etiketa ez dago zuzen: ez du adierazten lotea 4 digiturekin, ez du adierazten guztirako gantz edukia eta, gainera, “Extra” kategoria adierazten du, hori bidezkoa ez izanik.
  • Dastatze proban goretsi zaizkio bere “kolore polita”, “usaina”, “zaporea”, “igurzteko erraztasuna” eta “uzten duen zaporea”; bere “zapore ahula” eta “gantzutsuegia izatea”, berriz, gaitzetsi egin zaizkio.

Reny Picot

  • /imgs/20050101/reny.jpg 7,21 euro kiloko
  • Etiketa zuzen dago.
  • Dastatze proban goretsi zaizkio bere “zaporea” eta “zabaltzeko egokitasuna”; ez zaio inolako ezaugarririk gaitzetsi.

Arias

  • /imgs/20050101/arias.jpg 7,81 euro kiloko, garestia
  • Etiketa ez dago zuzen: ez du adierazten lotea 4 digiturekin eta ez du ematen nutrizio alorreko osaketa, horrela egin behar lukeen arren (adierazpen nutrizionalak agertzen baititu).
  • Dastatze proban goretsi zaizkio bere “kolorea” eta “gurin zaporea”; bere “zapore ahula” eta “gantzatsu izatea”, berriz, gaitzetsi egin zaio.

Vrai

  • /imgs/20050101/vrai.jpg 10,6 euro kiloko, denetan garestiena.
  • Bere burua ekologikotzat iragartzen du. Etiketa zuzen duten bietako bat da, Reny Picot laginarekin batera.
  • Dastatze proban goretsi zaizkio bere “zapore sakona”, “igurzte egokia” eta “uzten duen zaporea”; “gantzatsu izatea”, berriz, gaitzetsi egin zaio.