Azterketa dokumentala egin dugu Espainiako Estatuan elikagaien inguruko publizitatea zertan den jakiteko

Elikagaien publizitatea: nahasmenaren mehatxua

Nutrizio arloko adituek eta zientzialariek diote elikagaien publizitateak kontzeptu nahasgarriak eta neurriz kanpokoak erabiltzen dituela, eta okerreko itxaropenak eragiten dituela, nahiz eta legea eta kode etikoak saiatzen diren kontsumitzaileak babesten
1 otsaila de 2016
Img tema de portada listado 181

Elikagaien publizitatea: nahasmenaren mehatxua

/imgs/20160201/portadatp.jpg

Nutrizioaren arloko aditu eta zientzialari askoren iritziz, ohikoa da elikagaien publizitatean kontzeptu nahasgarriak sartzea, neurriz kanpokoak eta kontraesanezkoak, gehienean kontsumitzaileei itxaropen okerrak sortzen dizkiotenak. Legeak eta kode etikoak, berez, kontsumitzaileak babesteko daude, eta bermatu egiten diete aukera askatasuna, elikadura arloko segurtasuna, iruzurraren aurkako borroka eta informazio desegokiaren kontrola. Baina itxuraz, ez da aski.

Horretaz gain, gizentasunaren zifrak handitzen ari dira etengabe. Osasunaren Mundu Erakundearen arabera (OME), Europako gizonen %20 eta emakumeen %23 gizenak daude. Gainera, Europan gertatzen diren heriotzen %87 transmisio bidez kutsatzen ez diren gaixotasunek eraginak dira (horietako asko elikadura txarraren eta bizimodu sedentarioaren erruz sortzen dira).

Arlo horretan, zalantzarik gabe, haurrak dira talderik ahulena. Presio komertzial handia egiten zaie batere osasungarriak ez diren elikagaiekin, eta horiek mehatxutzat hartu behar dira, haurren gizentasun tasak izugarriak baitira gaur egun: eskolan hasteko adina bete ez duten 42 milioi haurrek gizentasuna edo gehiegizko pisua dute munduan, eta Espainiako Estatuan, 7 eta 8 urte arteko bost haurretatik bik pisu gehiegi daukate.

Horregatik guztiagatik, EROSKI CONSUMERek diagnostiko bat egin nahi izan du elikagaien inguruko publizitatea zertan den jakiteko. Horretarako, azterketa bat egin du zenbait iturrik eskainitako dokumentuak oinarritzat hartuta. Alde batetik, ereduzko jotzen diren bi azterlan erabili ditugu (“Elikadura eta kontsumitzailea”, 2013ko Osasun Inkesta Nazionaleko monografikoa, eta “Elikadura, kontsumoa eta osasuna”, La Caixaren Gizarte Ekintzarena), eta, horretaz gain, zenbait aditu eta kazetari espezializaturen gogoetak ere kontuan hartu ditugu, adibidez Julio Basultorenak, Michael Collan-enak eta Ana Isabel Gutierrezenak.

Bestetik, nutrizioaren eta publizitatearen arloan parte hartzen duten erakundeen informazioez baliatu gara: Osasunaren Mundu Erakundea (OME), Consumers International (CI), Nekazaritzako Elikagaien Segurtasunerako Euskal Fundazioa (ELIKA), Justicia Alimentaria Global (VSF)… Baita elikadurari eta nutrizioari buruzko blogak ere: El Comidista, Mi dieta cojea eta El nutricionista de la general.

Publizitatea eta elikadura

Publizitateak inguraturik bizi gara. Ordu guztietan ikusten eta entzuten ditugu iragarkietako mezuak: gosari garaian irratia entzuten dugunean edo tabletan egunkaria irakurtzen ari garela, edo oinez goazela ere bai, autobus geltokietan eta erakusleihoetan. Zenith Media enpresaren arabera, egunean 3.000 publizitate inpaktu jasotzen ditugu. Publizitatearen euskarri bihurtu gabeko leku gutxi gelditzen dira gaur egun.

2014. urtean, Espainiako Estatuan arlo horretan egin zen inbertsioa %6 handitu zen 2013. urtearekin alderatuta, eta 11.000 milioi eurotik gorakoa izan zen, datu horiek eman ditu InfoAdex enpresak (publizitatearen arloa ikertu eta kontrolatzen du Espainiako Estatuan).

Erabilitako bitarteko guztien artean, mailing pertsonalizatuak eta telebistak eramaten dute inbertsiorik handiena (1.900 eta 1.800 milioi euro, hurrenez hurren). 2013ko Osasun Inkesta Nazionalaren monografikoak dio (OIN siglak erabiliko ditugu aurrerantzean) telebistak badituela abantaila batzuk publizitatea egiteko orduan: sarbide azkarra du (denbora gutxi behar du eragiteko), malgutasuna eskaintzen du geografiari eta denborari dagokionez, eta kalitatezko mezua emateko aukera du.

Arloka, berriz, elikaduraren arloa da inbertsiorik handienetakoa egiten duena. Seigarren lekuan ageri da sailkapenean: 279,2 milioi euroko inbertsioa egiten du publizitatean, eta iragarkietako inbertsio kontrolatuaren %7,3 da hori (3.821,4 milioi eurokoa da inbertsio kontrolatu hori).

Baina publizitatearen balioa ez da diru kontu hutsa. OINaren iritziz, elikadura arloko publizitatea eta edertasunaren eta modaren kanonekin zerikusia duena bereziki garrantzitsua da herrialde industrializatuetan, izan ere “gai da elikadura arloko jokabideetan eragiteko gizarte eta adin maila guztietan”.

Inguru “obesogenikoa”

OMEk duela hilabete batzuk ohartarazi zuen 2030. urtean Europak gizentasun krisi bati aurre egin beharko diola. Urte horretan, aurreikuspenek diote hamar emakumetatik seik eta hamar gizonetatik zazpik gehiegizko pisua izango dutela. Eta arazo hori gehien handituko den herrialdeen artean jartzen du Espainiako Estatua, non herritarren %30ek izango duten gizentasuna eta %70ek gehiegizko pisua.

Gizentasunaren eta publizitatearen arteko harremanak eztabaida sortzen du. Alde batetik, La Caixaren Gizarte Ekintzak egindako azterlanean esaten den bezala, “elikadura arloko industriak, errestaurazio azkarrean aritzen diren kate handiek eta horien aliatuek esaten dute gehienbat norbanakoaren ardura dela kaloriak orekatzeko modua emango duten eta pisua eta osasuna kontrolatzeko balioko duten dieta eta ariketa fisikoa egitea”.

Azterlan hori koordinatu duten adituen ustez, ordea, nahiz eta egia den elikadura arloko erabakiak, berez, norbanakoaren ardura direla, egia da, halaber, gizentasuna kontu publikoa dela: “Elikadurari buruzko erabakiak ez ditugu hutsetik hartzen”. Inguru merkantilizatu batean hautatzen dugu gure dieta, eta inguru horretan milaka milioi dolar inbertitzen dira gu konbentzitu gaitezen nutrizio arloko aholkuak hain direla nahasgarriak eta modu osasungarrian jatea hain dela ezinezkoa, ez baitu merezi inolako lanik hartzea elikagai batetik edo sail batetik gutxiago jateko”.

Puntu horretan agertzen da “inguru obesogenikoa” adierazpidea. La Caixaren Gizarte Ekintzak egindako txostenak dioenez, “gizentasunerako joera global berri honen sustraiak ‘inguru obesogeniko’ batean daude, zeinak sustatu egiten baitu gero eta kaloria gehiago hartzea eta, aldi berean, murriztu egiten du lanean eta gure joan-etorrietan egiten den jarduera fisikoak dakarren energia gastua; ‘inguru’ horrek, neurri handian, ihes egiten dio norbanakoen kontrolari”.

Tim Lobstein ere bat dator baieztapen horiekin (Gizentasuna Ikertzeko Nazioarteko Erakundeko aditua da; IASO siglak ditu ingelesez): “Gehiago jatera, kirol gutxiago egitera eta, batez ere, kontsumitzera animatzen gaituzten estimuluz beteta dago gure ingurua. Komertzialki kudeatzen den ingurua da”.

Osasuna, lehengarren amua

Gehiegizko amuak iragarkietan

/imgs/20160201/xicotele.jpg

Osasuna funtsezko balioa da kontsumitzailearentzat, eta eragina izaten du erabakiak hartzeko garaian. La Caixa Fundazioaren Gizarte Ekintzak egindako txostenean baieztapen hauxe egiten da horren inguruan: “Osasuntsu egoteko kezka indarra hartzen hasi da mende honetan, eta joan den mendean argal egoteak sortzen zuen obsesioa bezain aipagarria da”. Bestalde, Ana Isabel Gutierrez psikologoa urrutiago doa (aditua da elikadura arloko jokabide nahasketetan) eta “eguneroko bizitzaren patologizazioa” aipatzen du: “Dena da gaixotasuna”.

Kontsumitzaileak produktu eskaintza ugaria du merkatuan, halaxe nabarmentzen du OINak, eta horrek aukera ematen dio dieta orekatua eta erakargarria diseinatzeko. Baina merkatu horretan, halaber, erruz dira iragarkiek eskaintzen dituzten mezuak eta amuak, eta, ondorioz, asko zailtzen dira erosketa egiteko erabakiak. XXI. mende honetako kontsumitzailea “kritikoagoa eta zorrotzagoa da, ezagutzen ditu bere eskubideak eta gauzatu ere bai”, baina, era berean, “informazioz gainezka bizi da (beti ez da zorrotza eta zientifikoa izaten) eta gehiegizko publizitateak inguratzen du, zeina askotan egiazkotasunaren mugan ibiltzen baita”.

Horretaz gain, OINak adierazten du herritarrek elikadura arloko gaien inguruko informazio iturri gisa erabiltzen dutela publizitatea, nahiz eta batzuetan “engainagarria izan edo zientifikoki kontrastatu gabe egon”. Eta hor ageri diren mezuek “ikuspegi positiboak eta erantzun itxiak eskaintzen dituzte, arazoak egoki eta azkar konpontzeko balio dutenak, kontsumitzaileak beti ez dituelako mezuak aztertzen zentzu kritikoarekin”. Argaltzeko produktuak jartzen ditu adibide gisa, zehazki gisa honetako mezuak: “Argaldu zaitez nahi duzuna janez, ez diezu zertan uko egin maite dituzun elikagaiei eta nahi duzun kopuruetan jan ditzakezu”.

Gai horretan, Mikel Lopez Iturriaga kazetariak argi esaten du El Comidista blogean: elikadura arloko industria “baliatu egiten da kontsumitzailearen nagitasunaz, zeinak nahiago baitu konfiantza haiengan jarri eta ahaleginik ez egin zentzuzko dieta bat egiteko”.

Zientziaren diskurtsoa

Osasunarekiko kezka horrek izan du isla elikadura arloko publizitatean. Halaxe erakusten du La Caixa Fundazioaren Gizarte Ekintzaren txostenaren egileek egindako iragarki azterketak. Elikagaien iragarkiak eta edarienak (alkoholik gabekoenak soilik) aztertu dituzte, 1960tik 2007ra bitartekoak. Guztira, 248 irudi atera zituzten Internetetik, 63 iragarki hartu zituzten publizitateaz ari ziren liburuetatik eta 112 iragarki aldizkarietatik. Aditu horiek frogatu dutenez, 2000. urtetik aurrera, “zientzia medikuaren diskurtsoak hasten dira agertzen elikagaien iragarkietan, eta argudio handiak ematen dituzte elikagaiek edo horien osagaiek osasunari egiten dioten mesedearen inguruan”.

Horrekin batean, azterlan horrek oroitarazten du hain justu garai horretan agertu zirela elikagai funtzionalak: “Adituek esaten badute egunean zenbait fruta jan behar direla, enpresek ontzi eroso batean eskainiko dute errazio magiko hori; zientziak adierazten badu arrain urdinaren osagaiek murriztu egiten dutela kolesterola, industriak eskura jarriko ditu substantzia horien onurak biltzen dituzten elikagaiak, eta omega 3 erantsiko dio esneari eta herdoilaren aurkakoak frutari. Pentsa liteke produktuak lortzen duela gu osasuntsu egotea”.

Jose Manuel Lopez Nicolas irakaslea da Murtziako Unibertsitateko Biokimika eta Biologia Molekularreko Sailean, eta haren iritziz, elikagai funtzionalek ez lukete beharrezkoak izan behar, lekaleek, arrainak edo frutak berez ematen baitituzte osasuntsu egoteko behar ditugun mantenugaiak, hiru elikagai horiek, izan ere, nutrizio balio handikoak dira. Arazoa non dagoen ere adierazten du: “Ez dugu jaten egiaz behar duguna eta pentsa dezakegu elikagai funtzional komertzialak hartuta konponduko dugula gure mantenugai falta. Marketinak eta publizitateak sinetsarazi egin diete kontsumitzaile askori produktu horiek ‘miragarriak’ direla”.

Bestalde, Michael Collan kazetariak azpimarratzen duenez (elikadura gaietan espezializatua dagoen kazetaria da, egun dagoen aipagarrienetakoa), elikagai funtzionalen etiketetan irakurtzen diren baieztapenak edo iragarkietan entzuten direnak, gehienean, datu osatu gabeetan eta gabeziak dituzten ikerlanetan oinarritzen dira.

Estrategiak eta arauak

Estrategiak

OINaren esanetan, “telebistako iragarkiak izan dira jakien eta edarien marketin estrategian nagusia oraintsu arte”. Baina beste batzuk ere sortu dira: informazio deigarria jartzea elikagaien bilgarrietan; produktuak (telebistako programetan eta bideo-jokoetan) txertatuz egiten den publizitate subliminala; Internet erabiltzea; babesletza, sustapenak; sariak; eta intereseko ekitaldietan eta lekuetan jarritako publizitatea, adibidez kirol ekitaldietan, ikastetxeetan, eta abar.

Consume y calla liburuan, Ana Isabel Gutierrez psikologoak zerrendatu egiten du enpresek zer-nolako trikimailuak erabiltzen dituzten beren elikagaiak saltzeko: sintaxiarekin, hitzekin edo irudiekin jolasten dira kontsumitzaileari eman nahi zaion mezua bideratzeko: “Zerbait iragartzen ari naizela tripa laztantzen badut irribarre batekin eta neure burua arin sentitzen dudala esaten badizuet, zuek zer ulertzen duzue?”.

VSF Justicia Alimentaria Global elkarte ekologistak, berriz, iragarkietan erabiltzen diren 9 amu zehatz nabarmentzen ditu: “naturala”, “aberastua”, “artisau erakoa”, “osasungarria”, “ezaugarri miragarriak”, “tradizionalak”, “etxean egina”, “0%” eta “light”. Naturala kontzeptuari dagokionez, Julio Basulto nutrizionistak honako azalpen hau ematen du: “Herritarrek natural hitza gauza osasungarriekin lotzen duten bitartean, ekoizleek erabili egin dezakete, adibidez, mila moldaketa fisiko-kimiko jasan dituen landare-estraktu batean, jatorriz, zalantzarik gabe, naturatik baitator landare hori”. Basultok oroitarazten du, Dietisten-Nutrizionisten Espainiako Elkarteko Berrikusketa, Azterketa eta Jarrera-Hartze Taldearen arabera (GREP-AEDN), iruzurrezko produktuek, oro har, izaten dituztela ezaugarri jakin batzuk: “Produktua, naturala denez, segurua ere badela iradokitzen duten baieztapenak eduki ohi dituzte”. Baina argi adierazten du: “Elikadura orekatua besarkada bat bezalakoa da: ez du hitz gehigarririk behar osasungarria dela jakin dezagun”.

Era berean, nutrizioaren arloko zenbait adituren blogetan irakurri dugunez, nahasgarriak diren dozenaka esaldi, izendapen eta adierazpideren adibideak daude: “Hau edo hori baino osasungarriagoa”, “landare jatorriko olioa”, “patata ez-transgenikoak” eta abar. Eta OINak beste esaldi batzuk ere eransten ditu, produktuak artisau eran eginak daudela nabarmentzeko erabiltzen direnak eta arrakasta lortu dutenak: “Amonaren bizkotxoak”, “beste garai batzuetan bezala egina”, “soseguz eta patxadaz sukaldean prestatua”.

Gutierrezek zehazten du tranparik gehienak izarño baten edo letra txikiaren atzean gordetzen direla: “Iragarkiek ez dute gezurrik esaten, letra ñañoen atzean ezkutatzen dute egia”.

Araua

Nutrizio arloan egiten den marketina oker erabiliko ez dela bermatzeko eta horrek herritarren elikadura ohituretan eta osasunean izan dezakeen eragina kontrolatzeko, Europako Batzordeak CE) n.º 1924/2006 Araudia onartu zuen 2006. urtean, eta hor zehazten da elikagaiek zer-nolako nutrizio-oharrak izan ditzaketen eta zer-nolako osasun-ezaugarriak nabarmendu daitezkeen.

OINaren monografikoa landu zuten zenbait egilek azterketa zorrotz bat egin zuten 2012. urtean, eta honako izen hau eman zioten: “Nola erabiltzen da Espainian nutrizio arloko marketina telebistan iragartzen diren produktuetan”. Ondorio hau atera zuten: “Ez dira betetzen Araudiaren eskakizunak nutrizio arloko aipu batzuetan, ohikoa da baimenduta ez dauden osasun arloko aipuak agertzea, eta nutrizio eta/edo osasun arloko aipuak dituzten produkturik gehienen nutrizio-izaera ez da hain osasungarria, eta horrek guztiak huts egitera eraman ditzake Espainiako kontsumitzaileak”.

Zehazki, arau-hauste handia ikusi zuten (%75ekoa) light erako produktuen oharretan, eta gatz gutxikotzat saltzen ziren produktuen herenak ere Araudia ez zuela betetzen egiaztatu zuten. Era berean, nutrizio arloko marketinera maiztasun handienarekin jotzen duten produktuak zein diren esan zuten: esnekiak, elikadura piramidearen oinarrian dauden elikagai batzuk (ogia, arroza, gailetak eta gosaritako zerealak), eta saldak, saltsak eta gatzozpinak.

Horregatik guztiagatik, OINak gomendatzen du “modu sistematikoan monitorizatzea Europako Araudia zein neurritan betetzen den eta nutrizio-profilen erabilera txertatzea nutrizio eta/edo osasun arloko oharrak eramateko joera duten produktuentzat”.

Haurrak eta publizitatea

Talderik ahulena, haurrena

Aipamen berezia merezi dute haurrei zuzentzen zaizkien publizitate mezuek, horiek dira-eta herritar talderik ahulena. Orain dela bi urte, OMEk oso kritika gogorra egin zion haurrei zuzentzen zaizkien elikagai osasungaitzen marketinari, “ezin kaltegarriagoa izan baita haren eraginkortasuna” eta nabarmendu zuenez, “lotura estua dago telebistaren eta haurrek gizentasuna” izatearen artean”.

Erakunde horrek egiaztatu zuen haurrak ez daudela libre gantz saturatuak, trans motako gantz azidoak, azukre libreak eta gatza kopuru handietan dituzten elikagaien sustapen orotatik. Hain zuzen, azpimarratu zuen inguru horietan iragarkien bidez azaltzen diren produkturik gehienak “mantenugai arazotsuz” beteta daudela. Eta zerrendatu egin zituen iragarkietan ageri diren elikagai nagusien taldeak: freskagarriak, zereal azukretsuak, gailetak, gozokiak, opilak, plater prestatuak eta janari lasterra ematen duten jatetxeak.

Horri dagokionez, zera nabarmentzen du OINak: “Elikagaien inguruko iragarkien presioa areagotu egiten da haurren babesa nahitaez sendotu behar den tartean (astelehenetik ostiralera, 08:00etatik 09:00etara eta 17:00etatik 20:00etara, eta larunbat eta igandeetan, 09:00etatik 12:00etara) eta haurrentzako programazioa ematen den garaian”.

OINaren iritziz, elikadura arloko industriak arreta jartzen die haurrei, etorkizuneko kontsumitzaileak direlako eta gastatzeko gaitasuna dutelako eta eragin egiten dutelako familiako gastuetan. Pentsa liteke, OINaren esanetan, zuzeneko gastu gutxi egiten dutela, baina “patrikan dirua” izaten dute eta elikadura arloko industriak formatu txikiagoan ateratzen ditu betiko produktuak, oso merke, haurrentzat “eskuragarri izan daitezen”.

Arazoa da haurrena oso talde ahula dela eta oso harkorra. OMEren arabera, helduok badakigu noiz gauden iragarki baten aurrean, baina haur txikiek ez dute gaitasunik publizitatearen eta marrazki bizidunen artean bereizteko.

PAOS kodea

Egoera hori arintzen saiatzeko, Espainian PAOS kodea ezartzen da 2005. urteaz geroztik (Publizitatea, Jarduera, Gizentasuna eta Osasuna esan nahi du sigla horrek gaztelaniaz). AECOSANen arabera (Kontsumoaren, Elikadura arloko Segurtasunaren eta Nutrizioaren Espainiako Agentzia), erregulazio kode bat da, eta 25 arau etiko ditu; horien bidez, murriztu egin nahi da haurren gain egiten den salmenta presioa eta hobetu adingabeei zuzentzen zaizkien elikagai eta edari iragarkien kalitatea eta edukia.

Kode horren arabera, honela jokatu behar litzateke elikagaien eta edarien publizitatea egitean: “Inoiz ez dio etekinik aterako adingabeek gurasoengan, irakasleengan edo beste pertsona batzuengan duten konfiantzari (hor sartzen dira haurrentzako programetako profesionalak eta filmetako eta fikziozko saioetako pertsonaiak, izan egiazkoak edo izan fikziozkoak)”.

1995. urteaz geroztik, Autocontrol erakundeak zaintzen du PAOS kodearen arau etikoak betetzen diren edo ez, eta hura arduratzen da Espainian publizitatearen inguruko autoerregulazio sistema kudeatzeaz (Merkataritza arloko Komunikazioa Autoerregulatzeko Elkartea da horrako hori). Erakunde horren sortzaileen artean ageri dira publizitate agentzia nagusiak, komunikabideak, iragarleak eta arlokako elkarteak.

Autocontrolen arabera, 2014. urtean, telebistan haurrentzat ematen den publizitateari dagokionez (adingabeei zuzendutako jostailuen, bideo-jokoen eta elikagaien publizitatea), 3.255 kontsulta egin ziren, eta horietatik 2.774 baiezkoak izan ziren (ez zen eragozpenik ikusi), 443tan moldaketak egin zitzatela gomendatu zen, eta 38 ezezkoak izan ziren eta ez emateko aholkatu zuten.

Kodeak kode, OMEk 2013. urtean nabarmendu zuenez, akordio hori betetzen ez dutenak “asko eta asko” dira. OINaren iritziz, kodeak baditu zenbait gabezia. Alde batetik, publizitatearen etikari heltzen zaio, baina ez iragartzen den produktuak nutrizioaren ikuspegitik duen kalitateari, ezta emisio maiztasunari ere (OMEk gomendatzen duenari).

Horri dagokionez, OINak azterlan bat aipatzen du, monografiko hori egin zuten aditu batzuek Espainian egindakoa: “Erresuma Batuko nutrizio-profila hartu, eta horren arabera, kalkulatu egin zuten haurren ordutegian elikagaien inguruan egiten den publizitatearen ehuneko zenbat joko litzatekeen ez-osasungarritzat (beraz, araudi hori Estatuan ezarriz gero, debekatua egongo litzateke iragarki horiek ematea”. Honako emaitza hauek bildu zituzten: “Programen hutsarteetan elikagaien inguruan ematen diren iragarkirik gehienak, betiere haurren ordutegian hautatuak, osasungarriak ez diren jakiei eta edariei buruzkoak izan ziren (%59,7), eta ehuneko hori %71,2raino igo zen haurren babesa sendotu beharreko ordutegian (astelehenetik ostiralera, 08:00etatik 09:00etara eta 17:00etatik 20:00etara, eta larunbat eta igandeetan, 09:00etatik 12:00etara)”.

Bestalde, PAOS kodea 12 urteraino ezartzen da ikus-entzunezko eta idatzizko euskarrietan, eta 15 urteraino Interneten. OINaren iritziz, horrek aukera ematen du “telebistaz elikagaien inguruan 12 urtez gorakoentzat ematen diren iragarkiek pertsonaia ezagunak edo oro har ospetsuak direnak erabil ditzaten, haurren artean onespen handia dutenak”.

PAOS kodeak 10 urte bete berri ditu eta Espainiako Jakien eta Edarien Industrien Federazioaren esanetan, prentsa idatzian eta ikusentzunezkoetan egiten den 12 urtetik beherakoei zuzendutako publizitatearen % 90ak hartzen du kontutan. Gaur egun, Espainiako Estatuan 48 enpresa atxiki zaizkio: horietatik 36 jakien eta edarien industriakoak, 4 errestaurazioaren alorrekoak eta beste 8 distribuzioaren mundukoak.